Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi
Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 6
Ətraf
mühitin təsviri
Noyabr 2013-cü il
Yekun variant
6/45
(həmin zaman icra edilməkdə olan SD2 ilkin infrastruktur işləri ilə) tozun çökmə sürəti orta 0-
12% orta SMƏ arasında dəyişir. Reseptor sahəsində çöküntü tozun səviyyəsi, ümumən,
yüksəkdir və 0-20% arasında dəyişir. Lakin bununla belə, toz
istiqamətinin monitorinqi
göstərdi ki, tozların əksər hissəsi SD2 ilkin infrastruktur işləri aparılan ərazi istiqamətindən
deyil, digər mənbələrdən yaranır. Bu günə kimi aparılmış monitorinqə əsasən, reseptor
sahəsində qeydə alınmış üfürülə bilən tozun səviyyəsi SD2 ilkin infrastruktur işlərinin birbaşa
nəticəsi olması ehtimal edilmir.
2011-ci il tədqiqatlarına oxşar olaraq 2012-ci il tədqiqatları göstərdi ki, istiqamətlə əlaqəli
tozlar şimaldan əmələ gəlir və güclü şimal küləyi ilə açıq səthlərdən olan (xüsusilə, bitki
bitməyən yerli torpaqlardan) yayılmalarla əlaqəli ola bilər. Küləyin sürəti
ilə tozun əhatə etdiyi
ərazi arasında, eləcə də küləyin sürəti, temperaturu, yağıntı və atmosferdə tozun
konsentrasiyası arasında uyğunluğun olması güman olunur. Orta güclü küləklərin ardınca
gələn uzun müddətli quru küləklərdən sonra tozun səviyyəsi ən yüksək olub.
Həssaslıq
2006-cı ildən bəri terminalın yaxınlığındakı ərazilərdə havanın keyfiyyət konsentrasiyalarına
müntəzəm olaraq nəzarət edilmişdir və 2009 və 2011-ci il tədqiqatlarının nəticələri yuxarıda
verilmişdir. Tədqiqat yerləri və üsulları müxtəlif olsa da, əvvəlki nəticələri 2009 və 2010-cu
illərdə alınmış nəticələrlə müqayisə etmək mümkündür. Məsələn, 2007-ci ildə terminal
planlaşdırılmış şəkildə dayandırıldığı müddətdə alınmış anomal nəticələr istisna olmaqla,
AAQ07
nöqtəsində NO
X
nəticələri 11 ilə 13 µq/m
3
arasında dəyişib.
Eyni ərazidə SO
2
konsentrasiyasının nəticələri 1,6 µq/m
3
(2007-ci ildə) ilə 7,6 µq/m
3
(2009-cu
ildə) arasında dəyişirdi. Havanın keyfiyyətinin pisləşməsinə səbəb olacaq hər hansı əlamət
mövcud deyil.
PM
10
istisna olmaqla (yuxarıda müzakirə edilmişdir), havanın keyfiyyətinə dair göstəricilər
məqbul həddən aşağıdır. SO
2
səviyyəsində yüngül dəyişiklər 2008-2009-cu illərdə, Səngəçal
Elektrik Stansiyası istismara verildikdən sonra Səngəçal sahəsində aşkar edilib. Lakin bu
dəyişiklər havanın ümumi keyfiyyəti ilə müqayisədə elə də böyük deyil. Monitorinqi aparılmış
bütün nümunələr üçün spesifik tədqiqatlar zamanı bir sıra yüksək rəqəmlər qeydə alınıb.
Ehtimal
edilir ki, yerli amillər, məsələn, tozun yaranması və külək şəraiti yerli havanın
keyfiyyətinə terminalda və Səngəçal Elektrik Stansiyasında aparılan əməliyyatlardan daha
çox təsir edir. Havanın ümumi keyfiyyəti terminalda istismar əməliyyatları aparıldığı müddət
ərzində nisbətən stabil olaraq qalıb.
Tozun monitorinqinin nəticələrinə görə, terminal yaxınlığında toz, əsasən, açıq sahələrdən
küləyin şimala doğru əsməsinə görə qalxır və eləcə də yerli yararsız
yol səthlərinin təsiri ilə
yaranır. Toplanmış toz və ya torpaq nümunələrində metalın yüksək konsentrasiyası qeydə
alınmayıb və qeydə alınmış tozun səviyyəsi yarımsəhra şəraitin səviyyəsinə uyğundur.
6.4.7 Səs-küy
AÇG və ŞD üzrə bundan əvvəl hazırlanmış ƏMSSTQ sənədlərini tamamlamaq məqsədilə
ətraf mühitdəki səs-küyün monitorinq araşdırmaları aparılaraq başa çatdırılmışdır. 2010 və
2011-ci illərdə müntəzəm tədqiqatlar aparılıb
20
. 2010-cu ildə aparılmış səs-küy üzrə tədqiqat
Əzimkənd, Massiv 3, Sənçəçal və Ümid yaşayış məntəqələri yaxınlığında və ya onların
daxilində yerləşən 5 yeri (R1 – R5) əhatə etmişdir. Cədvəl 6.18 həssas reseptorlarda və Bakı-
Salyan magistral yoluna yaxın sahələrdə gündüz və gecə vaxtı səs-küyün qeydə alınmış
səviyyələrini (LAek kimi) təqdim edir (LA10 kimi ölçülmüş).
20
Sorğular həmçinin 2012-ci ildə ŞD2 Eİİ zamanı başa çatdırılmışdır. Buraya tikinti ərazisinin əməliyyatlarının
vaxtaşırı təsiri daxildir Beləliklə, onlar ilkin şərtləri təmsil etmir və onlar haqqında burada hesabat verilmir.
Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 6
Ətraf mühitin təsviri
Noyabr 2013-cü il
Yekun variant
6/46
Şəkil 6.17 Səs-küyün tədqiq olunduğu yerlər, 2010 və 2011
Cədvəl 6.18 həssas reseptorlarda gündüz və gecə vaxtı səs-küyün qeydə alınmış
səviyyələrini (LAek
21
kimi) təqdim edir.
Ölçmələr 2010-cu ilin may və 2011-ci ilin mart aylarında aparılmışdır. Hər bir tədqiqat zamanı
hava şəraiti yaxşı idi və şimal küləkləri üstünlük təşkil edirdi. Küləyin sürəti 5m/saniyədən artıq
olan hallarda əldə edilmiş monitorinq nəticələri istisna edilmişdir,
çünki belə şəraitdə küləyin
səsi ölçmə nəticələrinə təsir edir.
Səs-küyün mənbəyini qeyd etmək və hər bir yerdə üstünlük təşkil edən mənbələri müəyyən
etmək üçün tədqiqatların əvvəlindən sonuna qədər müşahidələr aparılmışdır. Əldə edilmiş
əməliyyat göstəriciləri təsdiq etmişdir ki, terminal normal şəraitdə fəaliyyət göstərir (yəni
terminalda fövqəladə hal zamanı məşəldə yandırma və ya digər anormal səs-küy yaradan
əməliyyatlar aparılmamışdı).
21
Bütün potensial mənbələr daxil olmaqla ətraf mühitin akustik fonunun ortalama səviyyəsi (məs.
Terminal, Səngəçal
Elektrik Stansiyası, nəqliyyat, heyvanlar)