Microsoft Word 1 \326ZL\334 tel elektrodla b\335rle\336T\335rme ve dolgu kaynaklari doc

KAYNAK B L M , Burhan Oğuz, Oerlikon Yayını, 1988, Sayı 3 

47

       Kalite açısından, ilk dikkat nazara alınanlar bazik özlü teller olmuştur. Her ne kadar bunlar 

iyi  mekanik  ve  teknolojik  nitelikli  kaynak  sağlıyorsa  da  bazik  özlü  tellerin  kullanımı  bunların 

kaynak karakteristikleri dolayısıyla sınırlıdır.  ri damlaların döner malzeme geçişinden doğan bu 

sakınca  ancak  Ar+CO

2

+O

2

  esaslı  gaz  karışımı  ve  pulslu  ark  yöntemleri  kullanılarak  istenilen 

ş

ekilde telafi edilebilirdi. 50Hz’de puls bindirme istenilen düzeye örneğin OERLIKON CPW354 

redresörü  kullanılarak  ayarlanabilirdi.  Bu  tezgah,  puls  frekansı  esasına  göre  damlacıkların  sayı 

ve  boyutunu  denetim  altında  tutma  olanağını  sağlamaktaydı.  Bu  husus,  tavan  pozisyonunda 

kaynaklanabilirlik niteliklerinin saptanmasında özellikle önemlidir. 

 

Ş

ek. 34.- OERLIKON MAG-ORBITAL CRC-M-200 (Dairesel kaynak makinası) 

         

 Ancak iş bununla bitmeyip bazik özlü tellerin ortalama yaklaşık 2,0 kg/sa olan metal terk 

etme  hızı,    eleştiriye  maruz  kalmıştır.  Bu  durum  özellikle,  selülozik  elektrotlarla  mukayeseli 

hesapların  yapıldığı  pipeline  imalinde  bahis  konusudur  ve  özel  cüruf  karakteristikli  ve  bütün 

pozisyonlarda mükemmel kaynak nitelikli özlü tellerin gelişmesini teşvik etmiştir. 

 

         Bu  çabalar  FLUXOFIL  14  özlü  telinin  ortaya  çıkmasıyla  sonuçlanmıştır.  Bunun  cürufu 

hızla katılaşıp kaynak banyosuna destek olmaktadır. Damla geçişi üzerine karışım gazın olumlu 

---

KAYNAK B L M , Burhan Oğuz, Oerlikon Yayını, 1988, Sayı 3 

48

etkisi  dolayısıyla,  kaynak  metali  bileşimi  Corgon  18  (  DIN  32526  –  M21)*  in  kullanılmasına 

uyarlanmış  olup  böylece  tavan  pozisyonu  için  optimum  koşullar  sağlanmıştır.  Ama  bütün 

bunların  dışında,  saatte  3  kg  gibi  çok  büyük  bir  kaynak  metali  terk  hızına  varıldığı  ve  bunun 

bütün pozisyonlarda kaynak edilmesine rağmen başarıldığının vurgulanması gerekir. 

 

         Her ne kadar rutil özlü tellerin tokluk nitelikleri genellikle bazik tiplerinkinden aşağı ise de, 

-20oC’ta alçak sıcaklık gereksinmelerini karşılamaktadırlar. Kademeli nikel ilaveleriyle bunların 

–40

o

C  ve  hatta  –60

o

C’ta  kullanılmaları  sağlanmıştır.  Molibden  veya  krom-molibdenle 

alaşımlandırılarak  bunlar  bir  başka  uygulamada  da  kullanılmaktadır:  ısıya  dayanıklı  boru 

birleştirmelerinin ortibal MAG kaynağı. 

 

DONANIMIN BET MLENMES  

 

        Boru  döşenmesi  işlerinde  karşılaşılan  ağır  arazi  ve  iklim  koşulları  dolayısıyla  orbital 

(dairesel) MAG kaynak donanımından bunlara intibak ve esneklik aranmaktadır. Bu itibarla bu 

donanım  her  şeyden  önce  taşınması  ve  kullanılması  kolay  olacaktır.  Çalışması  da  her  iklim 

koşulunda temin edilecektir. 

 

        OERLIKON  CRC  M-200  orbital  kaynak  ünitesi  (şek.34)  bütün  bu  gereksinmelere  cevap 

vermektedir. Ağırlığı, tel makarası dahil, 20 kg dır. 

 

         Tezgahın hassasiyetiyle hizalanmasını sağlamak üzere kaynak ağzının herhangi bir yanına 

esnek  kenetli  kuşaklar  tespit  edilmektedir.  Tam  pozisyonu  tutturmak  için  mesafe  kamları 

kullanılır;  hızlı  bağlantı  tırnakları  kolay  bağlantı  sağlar.  Saykl  süresini  (dairesel  kaynak  başına 

kaynak  süresi)  mümkün  olan  asgaride  tutmak  için  tam  mekanize  kaynak  sistemi  iki  orbital 

kaynak  kafasının  kullanılmasını  gerektirir.  Bunlar  “ayna  simetrisi”  tertibinde  ayarlanır  ve  aynı 

zamanda çalışırlar. 

 

          CRC  M-200  orbital  kaynak  ünitesi  maksimum  kaynak  verimine  göre  tasarlanmış  olup 

bütün kaynak parametreleri, ezcümle akım şiddeti, çalışma voltajı, durma süresi (sağ/sol), salıntı 

amplitüdü  ve  hızı,  her  kafa  için  önceden  seçilebilir.  Bütün  bunlar  kaynakçının  dikkat 

yoğunlaştırmasını azaltır. Onun görevi sürece nezaret edip özgül yerel koşulları karşılamak üzere 

kafanın küçük değişmeleri ve kaynak parametrelerinde hafif ayarlamalardan ibaret kalır. Bu gibi 

değişmeler  kaynak  ağzında  hafif  intizamsızlıkların  telafisi  için  gerekli  olabilir.  CRC  M200 

orbital kaynak ünitesi 250mm den büyük çaplı boruların MAG kaynağına uygun olup bunların 

kenetli  kuşakları  350mm’den  büyük  çağlı  borular  için  olup  50mm’lik  kademelerle  boylarda 

mevcuttur. 350mm’den küçük çaplı borular için, tekabül eden mesafe cıvataları kullanılacaktır. 

 

---

KAYNAK B L M , Burhan Oğuz, Oerlikon Yayını, 1988, Sayı 3 

49

           Güç  menbaının  seçimi,  kullanılan  özlü  tel  tipine  bağlıdır.  Başta  söylendiği  gibi 

mükemmel  kaynaklar  ancak  bazik  özlü  tellerle  terk  edilebilir,  ama  bunların  pulslu  ark 

teknolojisiyle  birlikte  kullanmaları  gerekir.  OERLIKON  ’un  sabit  voltaj  puls  redresörü,  model 

CPW 354, bu işe uygunluk sınavını vermiştir. Bir thyristor kontrol ünitesiyle donatılmış olup 50 

veya  100  Hz  frekanslarla  puls  bindirme  için  kullanılabilir.  Bahis  konusu  uygulamada,  yani 

ferritik çeliklerin kaynağında, 50Hz’de puls-bindirmenin en iyi sonuç verdiği görülmüştür. Buna 

karşılık  rutil    cüruflu  özlü  telle  kaynakta  puls-bindirmeye  gerek  yoktur,  şöyle  ki  bahis  konusu 

akım  şiddetlerinde  (>200A),  kaynaklanabilirlikte  herhangi  bir  düzelme  elde  edilemez.  Bununla 

birlikte  yukarda  adı  geçen  CPW  354  veya  454  puls  redresörü  normal  karakteristikliye 

dönüştürülebilip böylece her iki durum için bir alternatif arz eder. 

 

 

Ş

ek. 35.- Fluxofil 14 (ø 1,2 mm) kullanılarak orbital MAG kaynağı. Üstte kaynağın makro kesiti (x2). Altta orta kısmın 

fotomikraografı (x 200) 

Kaynak parametreleri: 

Koruma gazı : Corgon 18 (M21) 

Akım şiddeti : DA (+) 

Akım şekli : 210 A 

Kaynak gerilimi : 24 V 

Kaynak hızı : 

•

  2. Tabaka 16,6 

---