Microsoft Word 16-K\375zmaz doc
Yüklə 289,51 Kb. Pdf görüntüsü
|
Kriminolojide Yeni Yönelimler… 325
özellikle eşler (karı- koca) arasındaki güç ilişkileri ve bunun çocuklar üzerindeki etkisi konusuna odaklaşmaktadır (Lilly v.d.,1995:105). Her şeyden önce Hagan’ın suç olgusunu, aile içindeki denetim biçimi, erkek ve kız çocuk arasında farklılaşan denetim düzeyi, erkek ve kız çocuklarının farklı sosyalleşme biçimi, cinsiyet arasındaki ilişki biçimleri ve güç ilişkileri üzerinden analiz etmesi önemlidir. Ancak bu kurama, birkaç açıdan eleştiri yöneltmek mümkündür: Her şeyden önemlisi, kadınların iş alanına daha fazla katıldıkları gelişmiş batı ülkelerinde, kadınların suçluluk oranı ile erkeklerin suçluluk düzeyleri arasındaki mesafenin kapanmadığı görülmektedir. Yapılmış araştırmaların çoğunluğu, tüm ülkelerde kadın suçluluk oranın en çok % 20’yi geçmediğini ortaya koymuştur. Bundan ayrı olarak bu kuram büyük ölçüde, suçun ortaya çıkış koşulları üzerinde etkili olan ekonomik, demografik, ekolojik, unsurlara odaklaşmaktan çok, cinsiyetler bazında farklılaşan suçluluğa odaklaşmaktadır. Bu nedenle bu kuram, suçun genel bir açıklamasını sunmaktan yoksundur. Çünkü kuramın odak noktasını, erkek çocukların veya erkeklerin, kız çocuklarından veya kadınlardan niçin daha fazla suç işledikleri sorunsalı oluşturmaktadır. Hagan’ın kuramına yönelik önemli bir eleştiri de, Messerschmidt tarafından yapılmıştır. Ona göre, iş yerindeki otorite biçimi, ailedeki otorite biçimi olarak okunamaz. Curran ve Renzetti (1994) ise bu teorinin, özellikle ırk ve etnisite arasındaki farklılıklar ile çocuk- ebeveyn ilişkisinin niteliği örneğinde olduğu gibi, aile yapıları arasındaki önemli sınıfsal farklılıkları gözden kaçırmaktadır. Bu çerçevede, Jensen ve Thompson (1990) alt sınıf kategorisine kıyasla yüksek sınıfta erkek-kadın suçluluğu arasında büyük farklılıklar saptayamazken, beyaz ile siyah kesim arasında oransal farklılığı saptayabilmiştir (Einstadter ve Henry,1995;306). Singer ve Levine de (1988), Hagan’ın öngörüsünün aksine, ataerkil aile yapısına kıyasla eşitlikçi nitelik sergileyen aile yapılarında; kız ve erkek çocuklar arasında ebeveyn kontrolü, risk alma ve suçluluk açısından önemli düzeyde farklılıkları saptamıştır. Dahası bu araştırmada, eşitlikçi aile yapılarında annenin, ataerkil ailedeki anneden daha fazla denetim uyguladığı bulgusu elde edilmiştir (Einstadter ve Henry,1995:306). Kuramın geliştirildiği ilk dönemlerde kuramı test etmeye yönelik gerçekleştirilen bazı ampirik araştırmaların, genel olarak bu kuramın varsayımlarını desteklediği belirtilmiş olmasına rağmen, daha sonraki dönemlerde yapılan araştırmaların ortaya koyduğu çelişkili bulgular, kuramın kesinkesliğini tartışmalı kılmaktadır (Barak, 1998:202). F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi 2006 16 (1) 326
2. 9. Thornberry : Etkileşimsel Kuram Thornberry (1987) sosyal yapı, sosyal bağlantı ve sosyal öğrenme kuramlarına ilişkin değişkenleri bir araya getirerek, suçluluğun etkileşimsel bir teorisini geliştirmiştir. Bu modele göre; sosyal sınıf, ırk, toplum yapısı ve yerleşim yerinin özellikleri, bireyin hem sosyal bağlılık durumunu hem de sosyal öğrenme faktörlerini etkilemektedir. Etkileşimsel kurama göre; suç olgusunun meydana gelmesinde temel faktör, bireylerin topluma olan bağlılıklarının zayıflamasıdır. Toplumsal kurum ve değerlere düşük düzeyde bağlılık özellikle delikanlı gençler açısından, daha çok risk oluşturmaktadır. Diğer bir deyişle, toplumsal değerlere bağlılıkları zayıf olanlar içersinde suç işlemeye en çok eğilim gösterenler, genelde delikanlı gençlerdir (Akers, 1999: 215-216). Thornberry’e göre, bireylerin suç işlemeye başlamaları, onların geleneksel unsurlara olan bağlılıklarının zayıflamasıyla başlamaktadır. Ancak bu koşul, tek başına suçluluğu açıklayamaz. Geleneksel unsurlara (ebeveynler, okul ve yerleşik değerler) olan bağlılığın zayıflaması ile birlikte bireylerin suç davranışını öğrenecek bir sosyal çevreye de gereksinim vardır. Bu husus, bireyin içinde bulunduğu “sosyal pozisyon”un suçluluktaki etkisini, belirgin bir biçimde ortaya koymaktadır (Adler, v.d., 1995:171). Thornberry de, Weis ve Elliott gibi suçun başlangıcını, ergenlik (adolesans) döneminde bozulan veya zayıflayan sosyal bağ faktörü ile açıklamaktadır ve bu nedenle suçun başlangıcının, ergenlik dönemine kadar izlenmesi gerektiğini ileri sürmektedir. Sosyal etkileşimsel kurama göre; ergenlik döneminde, bireylerin toplumsal bağlılıklarının zayıflaması aynı şekilde onların ebeveynlerine, okula ve değerlere olan bağlılıklarının da zayıflamasına yol açacaktır (Siegel, 1989:209). Bireyin geleneksel değer ve kurumlara olan bağlığının azalması ise, onu suçlu akran grubuna veya suç eylemine eğilimli kılmaktadır. Bireyin suçlu akran grubuna olan bağlılığının güçlenmesine paralel olarak da, bireyin ebeveynlerine ve toplumsal değerlere olan bağlılığı da gittikçe bir çözülme içine girecektir. Bireylerin suçlu gruplarla ve dolayısıyla suç değerleri ile olan etkileşimlerinin artması, bireylerin yasal dünyadan kopmalarını doğurmaktadır. Thornberry, suçluluğun analizinde, sosyal sınıf ve diğer yapısal değişkenleri de analiz etmektedir. O, sınıf altı (underclass) statülerle karakterize edilen ve sosyal disorganize alanlarda büyüyen gençlerin, toplumla olan sosyal bağlarının zayıf olduğu ve bunun da bireylerin suç işlemeleri açısından, önemli bir risk oluşturduğunu ileri sürmektedir. Ayrıca ona göre, sapkın değerleri içeren her hangi bir sosyal ortamın varlığı, suçun gelişiminde önemli bir risk oluşturmaktadır. Çünkü, suçluluk değerlerini içeren bu ortamlar, akran grupları tarafından suçun öğrenilmesini ve pekiştirilmesine neden olmaktadır (Siegel, 1989:209).
Yüklə 289,51 Kb. Dostları ilə paylaş:
|