Microsoft Word 16-K\375zmaz doc

Kriminolojide Yeni Yönelimler… 

 311

işyerinde  makine  kırma,  sabotaj  yapma  gibi  işlenen  suçlardır  (Beirne  ve 

Messerschmidt,1991:494) 

Görüldüğü  gibi  bu  modelin  suçluluk  öngörüsü  veya  analizi  büyük  ölçüde  sınıf 

eksenli  ve  marksist  bir  nitelik  sergilemektedir.  Quinney’in  formüle  ettiği  bu  entegre 

kuramına  göre,  suç  davranışı  bireyin  toplumdaki  sosyo-ekonomik  konumu  ile  yakından 

ilintili  bir  unsurdur  ve  suç  davranışı,  bireylerin  rasyonel  bir  tercihi  olarak  ortaya 

çıkmaktadır.  Suçun  işlenmesi,  bireylerin  yaşam  süresince  karşılaştıkları  yaşama  ilişkin 

çelişkiler/sorunlar ile  kapitalist  sistemdeki  organizasyon  biçiminden  kaynaklanmaktadır. 

Kapitalist bireylerin hayatta kalma, kazançlarını biriktirme ve rakip şirketleri ele geçirme 

yönünde sergiledikleri davranış biçimleri, şirket v.b suçlar olarak karşımıza çıkmaktadır. 

Ona  göre,  sadece  suça  ilişkin  tanımlar  değil,  aynı  şekilde  uygulanan  kriminal  hukuk 

olgusu  da  sınıf  ilişkilerini  yansıtmakta  veya  sınıf  ilişkilerinin  çelişkilerinden 

beslenmektedir (Barak, 1998:196).  

Bu kuramın suç olgusunu, büyük ölçüde kapitalist yapı ve sınıf çatışması ekseninde 

ele alması, kuramın sınırlı bir açıklama çerçevesine sahip olduğu anlamına gelmektedir. 

Çünkü,  toplumda  kapitalist  yapı  veya  sınıf  olgusu  ile  ilişkili  olmayan  çok  sayıda  suç 

olayları  işlenmektedir.  Özellikle  suç  olgusunun  analizinde    bireysel  özelliklerin  (kişilik 

bozuklukları,  düşük  zekaya  sahip  olma,  sinirlilik  v.b),  yerleşim  yerinin  nitelikleri 

(uyuşturucu,  fuhuş,  ahlaki  kayıtsızlık  v.b  gibi  sapkın  davranışların  yoğun  olarak 

gerçekleştiği  çöküntü  veya  kriminojen  alanların  olup  olması),  kültür  ve  dinsel  yapı, 

toplumdaki enformel ve formel denetim unsurlarının etkinliği gibi çok sayıda değişkenin 

suçta etkili olduğu bilinmektedir. Ancak Quinney tarafından geliştirilen bu kuram, suçun 

büyük  ölçüde  siyasal  ve  marksist  bir  çözümlemesini  sunmakla  yetindiği    için  oldukça 

sınırlı bir kuram görünümünü sunmaktadır . 

Bundan  ayrı  olarak,  kapitalizm  ile  suçluluk  arasında kurulan  bağlantı,  suçluluğun  

büyük  ölçüde  bir  alt  sınıf  fenomeni  olarak  değerlendirilmesinden  kaynaklanmaktadır. 

Çünkü  marksist  perspektif,  olumsuz  gelişmeleri  önemli  ölçüde  alt-sınıf  ve  üst-sınıf 

karşıtlığının  sonucu  olarak  görmektedir.  Bu  nedenle  marksist  teorisyenler,  alt  sınıfın 

suçluluk  düzeyinden  üst  sınıf  veya  kapitalist  yapıyı  sorumlu  tutmaktadırlar.  Ancak  suç 

olgusunu,  sadece  bir  alt  sınıf  fenomeni  veya  kapitalist  faktörle  ilintili  olarak 

değerlendirmek mümkün değildir. Özellikle sınıf ve suç ilişkisini irdeleyen araştırmaların 

bulgularının  da,  bu  konuda  çelişkili  sonuçlar  ortaya  koyduğu  bir  gerçektir 

(bkz.Maguire,1997:176;  Hagan,1985:115;  Farrington,1997:390;  Croall,1998:9-10; 

Livingston,1996: 18). 

---

F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi 2006 16 (1)  

  312

Shoemaker  (1990:237)  kapitalizm  ile  suçluluk  arasında  kurulan  ilişkiyi  şu  üç 

noktada  sorunlu  bulmaktadır:  1.  Orta  ve  üst  sınıfa  mensup  çocuklar  arasında  işlenen 

suçluluğun  yaygınlığı,  2.  Çocuklar  arasında  ekonomik  ve    işgücü  statüsüne  olan  ilginin 

görece  yoksunluğu,  3.  Kapitalizm  ve  kurumsal  veya  demokratik  koşullar  arasında 

kendiliğinden gerekli bir bağlantının yokluğu. 

2.3  Colvin ve Pauly: Suçun Yapısal Marksist Teorisi  

Colvin  ve  Pauly  (1983)  tarafından  geliştirilen  Suçun  Yapısal  Marksist  Teorisi, 

suçluluk oluşumunun tüm süreçlerini kapitalist üretim ilişkileri ve sınıf yapısının yeniden 

üretilmesinin gizli sonuçlarıyla açıklamaktadır. Diğer bir deyişle onlar suçluluğu, radikal 

ve  neo-marksist  yaklaşımlara  özgü  varsayımlar  ekseninde  açıklamaktadırlar.  Colvin  ve 

Pauly,  kapitalist  ekonomik  yapı  ile  ortaya  çıkan    iş  veya  çalışma  koşullarının,  ailelerin 

sosyalleştirici  kalıpları  ve  suçluluk  üzerindeki  etkilerini  incelemektedirler.  Onlar, 

suçluluğun  nedenlerini;  ebeveynlerin  sosyalleştirme  örüntüleri,  aile  ilişkileri  ve  akran 

gruplarında    aramaktadırlar.  Suçun  Yapısal  Marksist  teorisine  göre;  aile  ilişkileri; 

toplumun  kapitalist  ekonomik  yapısının  etkilediği  ebeveynlerin  mesleksel  pozisyonları 

tarafından belirlenmektedir (Shoemaker, 1990:309). 

Colvin  ve  Pauly’un  geliştirdikleri  kuramın  önemli  bir  özelliği,  sınıf  kavramını 

yeniden  kavramsallaştırmış  olmalarıdır.  Onlara  göre;  çağdaş  kapitalist  toplumlar,  üç 

temel sınıf arasında yaşanan mücadele açısından açıklanabilir: Kapitalist sınıf, işçi sınıfı 

ve küçük burjuva. Bu sınıflar arasındaki mücadeleler sonucunda farklı fraksiyonlar ortaya 

çıkmaktadır.  Özellikle  işçi  sınıfı  içerisinde  ortaya  çıkan  üç  farklı  fraksiyondan  söz 

edilmektedir.  Bu  fraksiyonlar,  kendi  aralarında  sahip  oldukları  iş  güvenlikleri  ve 

kazançları açısından farklılaşmaktadır. Aynı şekilde bu fraksiyonların her birine karşılık 

gelen,  sosyal  denetim  biçimleri  ve  sosyal  bağlılıklar  da  farklılık  arz  etmektedir.  Suçun 

meydana gelmesi, işçi sınıfının olumsuz koşulları ile aile ve okuldaki sosyalleşme biçimi 

arasındaki  ilişkiye  bağlıdır.  Ebeveynlerin  iş  koşulları  ile  ilgili  sıkıntıları,  çocukların 

sosyalleşmesini  olumsuz  etkilemektedir.  Olumsuz  bir  sosyalleşme  sürecini  yaşayan 

çocukların okula ve aileye olan bağlılıkları da negatif yönde etkilenmektedir (Messner ve 

Krohn,  1990:300-303;  Simpson  ve  Elis,  1994:453-480).  Colvin  ve  Pauly,  kapitalist 

denetim  ve  disiplin  ile  belirlenen  iş  yerindeki  deneyimlerin  yarattığı  otoriteye  olan 

bağlılık  biçiminin,  işçilerin  aile  ilişkileri  içerisinde  yeniden  üretildiğini  ileri 

sürmektedirler. Onlara göre aynı şekilde, bu kontrol yapıları ve otoriteye olan bağlılıklar 

eğitim  ve  akran  süreçleri  aracılığıyla  yeniden  pekiştirilmektedir  (Simpson  ve  Elis, 

---