22
Cədvəl 5. Plazma faktorlarının tələb olunan səviyyəsi və
preparatların dozası
1
Qansızma növü
Hemofiliya A
Hemofiliya B
Lokalizasiya
Tələb
olunan
səviyyə
Doza
BV/ kq
Tələb
olunan
səviyyə
Doza
BV/ kq
Oynaq, səthi əzələlər
(qalça əzələlərindən
başqa)
40% 20 40% 40
Qalça əzələləri
40% 20 40% 40
Başlanğıc doza
80-100% 40-50 60-80% 60-80
Saxlayıcı doza
30-60% 15-30 30-60% 30-60
MSS/kəllə-beyin
Başlanğıc doza
80-100% 40-50 60-80% 60-80
Saxlayıcı doza
50% 25 30% 30
Boğaz və boyun
nahiyəsi
Başlanğıc doza
80-100% 40-50 60-80% 60-80
Saxlayıcı doza
50% 25 30% 30
Mədə-bağırsaq traktı
Başlanğıc doza
80-100% 40-50 60-80% 60-80
Saxlayıcı doza
50% 25 30% 30
Göz nahiyəsi
80-100% 40-50 60-80% 60-80
Böyrəklər
50% 25 40% 40
Dərin kəsik
50% 25 40% 40
Cərrahi əməliyyat
Başlanğıc doza
80-100% 40-50 60-80% 60-80
Saxlayıcı doza
50% 25 30% 30
Klinik protokol Az
ərbaycan Respublikas
ı S
əhiyy
ə Nazirliyinin
İctimai S
əhi
yy
ə v
ə
İslahatlar M
ərk
əzind
ə haz
ırlanm
ış
dı
r.
23
Digər plazma məhsulları
Ümumdünya Hemofiliya Federasiyası (ÜHF) kriopressipitat və
ya təzə dondurulmuş plazma (TDP) əvəzinə laxtalanma faktor
konsentratlarının istifadəsi tərəfdarıdır (keyfiyyət və təhlükəsizlik
baxımından). Lakin ÜHF o faktı da qəbul edir ki, bir çox ölkələrdə
kriopressipitat və TDP yeganə əlçatan və mümkün müalicə vasitəsi
olaraq qalır
28
.
Təzədondurulmuş plazma (TDP)
TDP-də bütün laxtalanma faktorları olduğu üçün onu bəzən
laxtalanma faktorlarının defisitində istifadə edirlər.
Hemofiliya A zamanı TDP əvəzinə kriopressipitat istifadəsi daha
məqsədəuyğundur (D)
70
.
Təhlükəsizlik və keyfiyyəti ilə əlaqədar narahatlıqları nəzərə
alaraq, TDP-nin istifadəsindən mümkün olduğu hallarda qaçmaq
lazımdır (D)
35
.
Dozalanma/istifadə qaydaları
1.
Bir ml TDP 1 vahid faktor aktivliyinə malikdir.
2.
Yalnız TDP ilə FVIII səviyyəsini 30 BV/dl çox artırmaq çətindir.
3.
FIX səviyyəsini 25 BV/dl çox artırmaq çətindir.
Münasib
başlanğıc doza 15-20 ml/kq (D)
70
.
Kriopressipitat
Kriopressipitatın təhlükəsizliyi və keyfiyyəti mövzusunda
narahatlıqları nəzərə alaraq, onun anadangəlmə (irsi) qan
xəstəliklərində istifadəsi tövsiyə olunmur və yalnız laxtalanma faktor
konsentratlarının olmadığı hallarda kriopressipitat istifadəsinə bəraət
qazandırmaq olar (D)
70
.
Digər farmakoloji vasitələr
Laxtalanma faktor konsentratlarından başqa bəzi hallarda digər
vasitələr də yararlı ola bilər. Bura aiddir:
desmopressin
traneksam turşusu
epsilon aminokapron turşusu
Klinik protokol Az
ərbaycan Respublikas
ı S
əhiyy
ə Nazirliyinin
İctimai S
əhi
yy
ə v
ə
İslahatlar M
ərk
əzind
ə haz
ırlanm
ış
dı
r.
24
Desmopressin (DDAVP)
Desmopressin – vazopressinin sintetik analoqu olub (Stimate
TM), VIII faktorun səviyyəsi 5%-dən yüksək olan yüngül formalı
hemofiliyalı xəstələrin müalicəsində effektiv nəticə verir.
Desmopressin VIII faktor ehtiyyatlarını azad edərək qanda onun
səviyyəsini 2-3 dəfə artırır, bu isə cüzi qanaxma problemi olduqda
hemostazın təmin olunmasına kifayət edir. Qeyd olunan preparatın
üstünlüyü ondadır ki, o, qan məhsullarının yeridilməsinə olan
ehtiyacı azaldır.
DDAVP hemofiliya daşıyıcılarında qanaxmaların müalicəsi və ya
qarşısının alınması üçün daha faydalıdır (C)
42
.
DDAVP yalnız yüngül və ya orta-ağır formalı hemofiliya A
xəstələrində FVIII səviyyəsini müəyyən terapevtik həddə çatdırmaq
üçün istifadə oluna bilər. Belə ki, bu hallarda laxtalanma faktor
konsentratının artıq sərfi və potensial təhlükəsini azaltmaq
mümkündür (C)
22
.
Preparatın terapevtik istifadəsindən əvvəl hər xəstənin fərdi
reaksiyasını yoxlamaq lazımdır. İntranazal desmopressin istifadəsinə
qarşı reaksiya çox dəyişkəndir və gözlənilməz nəticələri çoxdur
(C)
22,50
.
DDAVP hamiləlik zamanı istifadəyə lisenziyası olmamasına
baxmayaraq, normal hamiləlik zamanı onun doğuş və doğuşdan
sonra təhlükəsiz istifadəsinə dair sübutlar vardır. Preeklampsiya və
eklampsiya hallarında DDAVP istifadəsindən qaçmaq lazımdır (VF-
nın yüksək səviyyəsinə görə) (C)
50,76
.
Dozalanma/istifadə qaydaları
Daha çox hallarda dərialtı vurulmasına baxmayaraq, venadaxili
və ya burun spreyi şəklində də istifadə oluna bilər. Düzgün preparat
seçimi etmək vacibdir, belə ki, bəzi aşağı doza desmopressin
preparatları başqa tibbi məqsədlər üçün istifadə olunur.
Desmopressindən terapevtik məqsədlə istifadə etməzdən öncə
aşağıda qeyd olunan fəaliyyət həyata keçirilməlidir. İnyeksiyadan
öncə qanda faktorun səviyyəsi yoxlanılır, sonra 30-40 ml fizioloji
məhlulda 0,3 mkq/kq hesabı ilə həll olunmuş desmopressin
15-30 dəqiqə müddətində venadaxili yeridilir. İnyeksiyadan 30-60
dəqiqə sonra qanda faktorun səviyyəsi yenidən yoxlanılır.
Klinik
protokol Az
ərbaycan Respublikas
ı S
əhiyy
ə Nazirliyinin
İctimai S
əhi
yy
ə v
ə
İslahatlar M
ərk
əzind
ə haz
ırlanm
ış
dı
r.