37
19-cu fəsil
ÖVLADLIĞA GÖTÜRMƏ
Maddə 117. Övladlığa götürülməsinə yol verilən uşaqlar
117.1. Övladlığa götürməyə yetkinlik yaşına çatmayanlar barəsində və yalnız onların
mənafeyi naminə uşağın doğumu müvafiq icra hakimiyyəti orqanında qeydə alındıqdan sonra
yol verilir.
xxiv[24]
117.2. Bir uşaq iki şəxs tərəfindən (ər-arvaddan başqa) övladlığa götürülə bilməz.
117.3. Ər (arvad) özünün nikahdan olmayan uşağını və ya arvadının (ərinin) uşağını
övladlığa götürə bilər.
117.4. Uşağın mənafeyinə cavab verən hallar istisna olmaqla, qardaş və bacıların müxtəlif
şəxslər tərəfindən övladlığa götürülməsinə yol verilmir.
117.5. Əcnəbilər və ya vətəndaşlığı olmayan şəxslər tərəfindən uşaqların övladlığa
götürülməsinə, həmin uşaqları Azərbaycan Respublikası ərazisində daimi yaşayan Azərbaycan
Respublikası vətəndaşlarının ailələrinə tərbiyəyə vermək mümkün olmadıqda və ya
vətəndaşlığından və yaşayış yerindən asılı olmayaraq qohumları (bacıları, qardaşları, nənələri,
babaları, valideynlərinin bacıları, qardaşları, onların övladları) övladlığa götürmədikdə icazə
verilir.
xxv[25]
117.6. Uşaqlar Azərbaycan Respublikasından daimi olaraq kənarda yaşayan Azərbaycan
Respublikası vətəndaşlarına, uşaqların qohumu olmayan əcnəbilərə və vətəndaşlığı olmayan
şəxslərə bu Məcəllənin 115.5-ci maddəsinə uyğun olaraq ümumi uçota götürüldüyü gündən 6
ay müddət bitdikdən sonra övladlığa verilə bilərlər.
xxvi[26]
117.7. Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı olan uşaqların əcnəbilər və ya vətəndaşlığı
olmayan şəxslər tərəfindən övladlığa götürülməsinə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının razılığı
əsasında yol verilir.
xxvii[27]
Maddə 118. Övladlığa götürmə qaydası
118.1. Övladlığa götürmə uşağı övladlığa götürmək istəyən şəxsin (şəxslərin) verdiyi ərizə
əsasında məhkəmə tərəfindən həyata keçirilir. Məhkəmədə övladlığa götürmə barədə işə
müvafiq icra hakimiyyəti orqanının iştirakı ilə mülki prosessual qanunvericilikdə nəzərdə
tutulmuş xüsusi icraat qaydasında baxılır.
118.2. Övladlığa götürənlərin və övladlığa götürülən uşaqların hüquq və vəzifələri
məhkəmənin uşağın övladlığa götürülməsinin müəyyən olunması barədə qətnaməsinin qanuni
qüvvəyə mindiyi gündən yaranır.
118.3. Məhkəmə uşağın övladlığa götürülməsi barədə qətnamənin qüvvəyə mindiyi gündən
3 gün müddətində bu qətnamədən çıxarışı müvafiq icra hakimiyyəti orqanına göndərməyə
borcludur.
118.4. Uşağın övladlığa götürülməsi vətəndaşlıq vəziyyəti aktlarının dövlət qeydiyyatı üçün
müəyyən olunmuş qaydada qeydiyyata alınır.
118.5. Hər hansı şərtlər altında, hər hansı müddətə və ya nümayəndələr vasitəsilə övladlığa
götürmək yolverilməzdir.
118.6. Uşaq öldükdə övladlığa götürməyə yol verilmir.
118.7. Azərbaycan Respublikası vətəndaşı olan uşaqlar əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan
şəxslər tərəfindən övladlığa götürüldükdə, övladlığa götürənlərə hüquqi yardım akkreditə
edilmiş orqan tərəfindən həyata keçirilir.
38
118.8. Akkreditə edilmiş orqan müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən
edilir.
xxviii[28]
Maddə 119. Övladlığa götürülən uşaqların və övladlığa götürməyi arzu edən şəxslərin
uçotu
119.1. Övladlığa götürülən uşaqların uçotu bu Məcəllənin 115.5-ci məddəsində müəyyən
olunmuş qaydada həyata keçirilir.
119.2. Uşaqları övladlığa götürməyi arzu edən şəxslərin uçotu müvafiq icra hakimiyyəti
orqanının müəyyən etdiyi qaydada həyata keçirilir.
119.3. Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı olan uşaqların övladlığa götürülməsini arzu
edən əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin uçotu müvafiq icra hakimiyyəti orqanı
tərəfindən aparılır.
Maddə 120. Övladlığa götürmək hüququ olan şəxslər
120.1. Aşağıdakılar istisna olmaqla, hər iki cinsdən olan yetkinlik yaşına çatmış şəxslər
övladlığa götürən ola bilərlər:
120.1.1. məhkəmə tərəfindən fəaliyyət qabiliyyəti olmayan və ya məhdud fəaliyyət
qabiliyyətli hesab edilən şəxslər;
120.1.2. məhkəmə tərəfindən valideynlik hüquqlarından məhrum edilmiş və ya valideynlik
hüquqları məhdudlaşdırılmış şəxslər;
120.1.3. qanunla üzərinə qoyulan vəzifəni yerinə yetirmədiyinə görə qəyyum və ya
himayəçi vəzifələrindən kənarlaşdırılmış şəxslər;
120.1.4. əvvəllər məhkəmə tərəfindən təqsirkar bilinərək bu hüququ ləğv edilmiş şəxslər;
120.1.5. səhhətinə görə valideyn vəzifələrini həyata keçirə bilməyən şəxslər.
120.2. Övladlığa götürməyə, qəyyumluğa və himayəyə qəbul etməyə imkan verməyən
xəstəliklərin siyahısı müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən olunur.
120.3. Aralarında nikah olmayan şəxslər birlikdə eyni uşağı övladlığa götürə bilməzlər.
Maddə 121. Övladlığa götürülən uşaq ilə övladlığa götürən arasında yaş fərqi
121.1. Övladlığa götürən şəxs nikahda deyilsə, onunla övladlığa götürülən uşağın yaş fərqi
16-dan az olmamalıdır. Məhkəmə tərəfindən üzürlü hesab edilən səbəb olduqda, yaş fərqi
qısaldıla bilər.
121.2. Ögey ata (ögey ana) uşağı övladlığa götürəndə bu Məcəllənin 121.1-ci maddəsində
nəzərdə tutulmuş yaş fərqinin olması tələb edilmir.
Maddə 122. Uşağın övladlığa götürülməsinə valideynlərin razılığı
122.1. Valideynləri olan uşaq bu Məcəllənin 123-cü maddəsində göstərilənlər istisna
olmaqla, yalnız valideynlərinin razılığı ilə övladlığa götürülə bilər. Yetkinlik yaşına çatmayan
valideynlərin uşaqlarının övladlığa götürülməsi zamanı həmin valideynlərin qəyyumlarının
(himayəçilərinin) və valideynlərinin razılığı, valideynlər, qəyyumlar və himayəçilər olmadıqda
isə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının razılığı tələb olunur. Uşaqlarının övladlığa
götürülməsinə valideynlərin yazılı razılığı notariat qaydasında, valideyn himayəsindən
məhrum olan uşağın yerləşdiyi müəssisənin rəhbəri və ya övladlığa götürmənin həyata keçdiyi
yer, yaxud valideynlərin yaşadığı yer üzrə qəyyumluq və himayə orqanı tərəfindən təsdiq
olunmalıdır. Razılıq, həmçinin məhkəmədə övladlığa götürmə zamanı şifahi olaraq verilə bilər.