Microsoft Word Antol-18-Seki
Yüklə 3,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- _______________
436
Ayı yuvasınnan qoz axtarır - Xəsis adamdan pay umur. Ataa oxşiyəni ciyo qoynuna qoy - İtmiş (oğurlanmış) bir şeyi tapdıqda belə cavab alırlar. At qulağıdır - Yəni, yarışanların göstəriciləri arasında fərq azdır. At oynadır - Dələduzluq edir, həlləm-qəlləm işlər görür və s. Atı torbası ilə döyüşdürür - İki yaxın adamın arasına nifaq salır. Atdan düşüb eşşəyə minitdi - Aşağı vəzifəyə, işə keçirilib. Atdını ata mindirir, piyadanı atdan saldırır - Həyasız, sırtıq adam. Ağ ayran tamarzısı - Varlı-dövlətli olub, özgə yerdə acgöz- lüklə yemək yeyən.
Baltamın ağzını daşa vurdun - Düzələsi işi pozdun, işin düzələn tərəfinə getmirsən və s. Başaratı bağlanıtdı - 1.Əl-qolu bağlanıb, əlini hara atsa boşa çıxır.
Başıma bəladır, dalıma şələ - Tənbəl və fərasətsiz övlad haqqında valideyninin giley-güzarı. Başına at təpitdi - Yersiz, yaşına uyğun olmayan hərəkət edir. Başını kəsif, saqqalını tariyir - Bədxahlıq etdikdən sonra qılığına girir, könlünü alır. Başmaq seyrinə çıxıtdı - Boş-boşuna, məqsədsiz veyillənir. Beycə çimir qıppamışam - Bu gecə yatmamışam, gözümü yummamışam. Beycə yorğan-döşəyi sel apariciyh - Körpə uşaqların yatma- mışdan əvvəl çoxlu su və ya çay içmələrinin verə biləcəyi nəticəyə işarədir. Bığ tullamaq (tulladı) - Nəyisə (nəyəsə) işarə elədi. Bığını eşmək - İşi başa çatdırmaq, kiminsə işini düzüb qoşmaq. Belaa çöpdən dirək - Asanlıqla görülən işi çətin iş kimi qələmə verənlərə istehza ilə belə cavab verirlər. Bərk-beşik elamax (olmax) - Yerini möhkəmlədib oturmaq (qalmaq).
437
Bəyaxdan variydi hüsnü camalı, hindi də olutdu Dəli Bayramalı - Əvvəl eybəcər idi, indi isə daha da eybəcərləşib. Bəli - bəyim dimir - Hə, yox demir, fikrini bildirmir, əhəmiy- yət vermir və s. Bi daş atda, bi daş üsdə - Heç kim bilməsin, heç kimin xəbəri olmasın. Bicliyinnən boyu xıra qalıb - Bicliyindən boyu qısa (gödək) qalıb.
Bu günlərdə bəy başı qırxılıciyhdi - Yaxın günlərdə kiməsə zərbə vurulacaq, kimisə işdən götürəcəklər və s. mənasında. Bu iş məni üşüdür - Bu iş məni narahat edir. Bu adamın hərəkəti məni üşüdür - Bu adam etibarsız, şübhəli adama oxşayır. Burun-turuq salmaq - Könül bulandırmaq, qalmaqal salmaq. Bura sən girən kollux döylü - Bu, sənin gücün çatan iş deyil. Bunnan Fatiyə tuman olmaz - İş baş tutmayanda və ya yarımçıq qalacağı təqdirdə belə deyirlər. (bir şeyin az olmasına işarədir) C Canı civində adam - Səhhəti zəif, tez-tez xəstələnən adam. Civinin ağzını kəvərlə bağliyitdi - Əliaçıqdı, pul xərcləyəndi. Cındırınnan cin hürkür - Pinti, səliqəsiz adam barədə deyilir.
Çayda kötük yan gedir - Ədası başından aşan, özündən başqa heç kimi bəyənməyən haqqında belə deyirlər.
Davan qaldırıb yük yığan - Tənbəl və aciz adama belə deyirlər. Danzına almamax - Vəlcinə almamaq. Darayı toxuyuram - Borca gələn adamın dalınca deyilən tənəli söz, yəni guya ki, mən yaxşı qazanıram.
438
Dağlar da beş gün qısır qalır - İşi çətinə düşüb, çıxılmaz vəziyyətdə qalana təsəlli üçün belə deyirlər. Daş at, əlin açılsın - İmkan yaranıb, fürsət düşüb, istifadə et. Daşdan su çıxan kimi - Min bir əziyyətlə, çətinliklə, məşəqqətlə. Daşı atıb, başımı tuturam - İmkansızam, çıxılmaz vəziyyətdəyəm. Dəvə uşaq imiş? - Birisi başqasını aldatmaq istəyəndə ona belə cavab verirlər. Dəvə dalınnan qoz axtarır - Heç nə olmayan yerdən nə isə axtarır, dava-dalaş salmaq istəyir. Dəyirmanda payı yox, şahatda başı yarılır - İşləmək istəmir, yeməkdə isə heç kimə macal vermir. Dəli dərdinə düşdüm - Bərk (yaman) qorxdum. Dəlləhliyi təzə öyrənitdi, kekili yannan qoyur - Çox tez ifrata varan, özünü çoxbilmiş, yekəxana aparan adama işarədir. Dəmirlə göyə çıxır - And-aman edir. Dəhnə* yengəsi kimi oturur - Məclisin ortasında oturanlara (münasib yerdə oturmayanlara) belə deyirlər. Dəstə çıxarmaq - Baş çıxarmaq. Dərdöylü adam - Hər şeyi özünə dərd edən, qayğıkeş adam.
Diydi durmax - Körpə uşaq təzə ayaq üstə duranda belə deyirlər. Dozay Məmmədqasım - Fərsiz, əlindən iş gəlməyən. Döşşək biti - Oturduğu yerdən durmaq istəməyən adamlara işarədir. Dram-dram salmax - Bilərəkdən, qəsdən narazılıq, dava-dalaş salmaq.
Duluz qətiri - Bic, hiyləgər, çoxbilmiş adam. Deyilənə görə duluz hazırladığı qabları yalnız qətirə yükləyir. Çünki qətir dar, əyri yollardan məharətlə keçir, apardığı qabları mənzil başına sağ- salamat çatdırır. At və eşşəkdə isə duluz qablarını aparmaq qeyri- münasib sayılır, çünki onlar dar yollarda düzgün seçim edə bilmir, qabları sındırırlar. ____________________ * Şəkinin kəndi 439
Dumana düşən qaza dönütdü - Başını itirib, çaşıb qalıb. Düzə yurd elamax - Hamarlamaq, müflis etmək. Düyü döyənə “zırt” diyir - Tənbəl, lakin özünü yalandan işgüzar kimi göstərənə işarədir. E Eşşəh vurub cənnətə salıtdı - Yaxşı yerə ilişib, bəxti gətirib. Eşşəyin dal əyağı-Xeyrə - Şərə yaramayan, fərsiz adam. Eşşəkdən adınalıq* umur - Xeyirsiz, yaramaz adamdan yaxşılıq umur.
Əliyif- əliyif kəpəyə qatır-Yaxşı başladığı işi axırda korladı. Əzvay mürəbbəsi - Əlindən iş gəlməyən, vasvası, ləng adam. Əyağı sürüşkən - Etibarsız, dönük, bəzən də şorgöz qadın və kişilərə işarədir. Ələyi ələnib, xəlvəri göydə fırılliyir - Vəziyyəti ağırdır, çarəsizdir. Ələkdən saca gedir - Halsız, əldən düşən haqqında belə deyirlər. Əli yanıb ağzına təpitdi - Yersiz olaraq tələsən adamlara istehza ilə belə deyirlər. Əli ətəyindən uzun - Real imkanından artıq iddiada olan, dili qabiliyyətindən artıq, uzun çıxan adam. Əlinnən gələni beş qava çək! - Nə istəyirsən et, səndən qorxmuram-mənasında deyilir. Əl isidən yer - Dolanacaq yeri. Əl mərddir, göz namərd - Əl həmişə bədəni müdafiə edir, göz isə təhlükə görən kimi yumulur. Əməli əyağına çidar olsun - Çox bilən, əməlbaz adama qarğış ifadəsi. Ərdəmi olmamaq - Hansı işi isə görməyə həvəsi olmamaq. _______________ *Şəkidə cümə axşamı yas mərasiminə adına deyilir. İfadə buna işarədir. Ümumiyyətlə burada cümə axşamı adına adlanır.
Yüklə 3,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|