Microsoft Word Antol-18-Seki
Yüklə 3,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
507
“Azərbaycan Demokratik Respublikasının ilk Baş naziri olmuş Fətəli xan Xoyskinin ikinci babası Cəfərqulu xan Dünbüli... Fətəli şah rejimi ilə çəkişdiyinə görə qohum-əqrabası və qoşunu-cəmi 12 min nəfər, o cümlədən 2 min erməni ilə Şimali Azərbaycana gəlir. O, ...Şəki xanı təyin edilmiş və ona general-leytenant rütbəsi verilmişdir. Xan Xoyski soyadını Cəfərqulu xana Sisyanov vermişdi. Cəfərqulu xan indiki Cəfərabad (bu kənd onun şərəfinə Cəfərabad adlandı - H.Ə.) kəndini bina edir, erməniləri isə yaxınlıqdakı Göybulaq, Daşbulaq, Şirinbulaq, Aydınbulaq adlanan yerlərdə məskunlaşdırır. ... Rəvayətə görə, Cəfərqulu xan öz bağında atına ağacdan dərdiyi xurmanı yedirtdiyi vaxt öldürülmüşdür”. (Azərbaycan folkloru antologiyası. VI kitab. Şəki folkloru, II cild. Toplayan və tərtib edən: Hikmət Əbdülhəlimov. Bakı: Səda, 2002, s. 141). Şərhə əlavə: Çox ehtimal ki, yuxarıda qeyd olunan Göybəyli kəndi indiki Göybulaq kəndidir.
Bi günü bi nəfər gəldi yanıma, didim xeyir ola, didi iş yeri axtarıram, vəziyyətim canadı, didim iş yeri məndə. - Canadı sözü - pisdir, ağırdır mənasında işlədilir. 42 Bizə bunu apardım, didi işin nədi, didim qandax qazmax, beyağı qandax olutdu. - Qandax - dayaz, kiçik quyudur. 43 Ot bitməyən bir səhrada dəvə, eşşək və qoyun bir bafa ot tapır. - Bir neçə yava (yavalıq) ot. 44 Qarı oğlanların himayəsilə həmin evdə bir müddət rahat yaşayır, özünə məşğuliyyət tapırdı: Dirlik edir, mala baxır, kürd basdırır, cücə böyüdür. - Göyərti yetişdirilən yerə dirlik deyilir.
Qarı deyir: - Xoş gəlmisən, çaqqal qardaş. Sən gəlib xırda-xırda cücələri aparırsan. Qoy cücələr böyüsün. Səninlə belə şərt kəsirəm: get, 4- 5 aydan sonra gəl, cücələrin yarısını öz əllərimlə tutub sənə verim, yarısı da maa qalsın. Beləcə, qarı çaqqalla qəbalə bağlayır. Hər ikisi qol çəkir.
508
- Qəbalə - müqavilə deməkdir. 46, 47 Kişi oğlunun yataq otağının lənpəsində qəndil asmaq üçün asqı qoyutdurur. - Ləmpə-tavan - Qəndil-çilçıraq. 48 Curları təzədən bir-bir yığışır, Soyuqbulaqda elədiklərini zarafata yozurlar. Guya çıxıb gedəndən az sonra qaytarmaq üçün onun dalınca çıxıblar, amma heç yerdən tapmayıblar. Beləcə, oğ- lanın saqqızını oğurlayırlar. - Aldadırlar, başdan çıxarırlar. 49 Sonra məşhur bir qumarbazın sorağına düşüb ardınca yol- lanır. Bu adam filan şəhərdəki filan hamamda ocaqçı işləyirdi. Qardaşlar ora yetişib görürlər ki, hamamın külxanasında kasıb bir adam oturub. - Odunla qızdırılan hamamlarda odun külü yığılan yer. 50 Ortancıl qardaş deyir: - Çaxır vəqf yerin üzümündən düzəldilib.
- Məzarlıq, qəbiristanlıq. 51 Əvvəl ev sahibini danışdırırlar. Onu məhlə barısını çox hündür tikdirməkdə taxsırlandırırlar. Kişiyə deyirlər: - Sənin qəsd-qərəzliyin olmasaydı barını elə hündür tikdir- məzdin. Bu biçarənin da qıçı sınmazdı. - Barı - həyət divarı. 52 Keçəl də özünü təmizə çıxarmaq məqsədilə diyir: - Mən də fındığı bazarda bir qışdaxlıdan almışdım. - Qışlaq Şəki şəhərinin aşağı hissəsidir. Şəhərin yuxarı hissə- sinə nisbətən xeyli isti relyefinə görə Qışlaq adlanır. (Yaylaq sərinləmək üçün, qoyun-quzunu istidən xilas etmək üçün, Qışlaq isə isti relyefinə görə qışlamanı keçirmək üçün əlverişli sayılır). Bir gün keçəl kosaya deyir: - A kosa, istəyirsən işlərimizi dəyişə-dəyişə günümüzü başa vurax.
53 Adam həmişə işləyəndə də, işləməyəndə də yorulub tıncıxır. - Bezikir, bezir.
509
54 Kosa malı ağıldan çıxaran kimi öküz dartıb qaçmağa hazırlaşır, kosanı kürsü qarışıq yerə yıxıb dalınca sürüyür. - Mal-qara saxlanan yer, tövlə. 55 Razılaşırlar. Çardağa çıxıb töylənin tavanını sökürlər. Kosa keçələ deyir: - Öküzü kəsmağa sən yaxşısan. Düş öküzü kəs. Əvvəlcə bir budunu özünnən ötrü, sonra o biri budunu mənnən ötrü kəndirin ucuna bağlayarsan. Yuxarı qaldırram. Axırda da kəndiri belinə sa- rıyarsan, səni dartıb çıxardaram. Şələlənib gedərox. - Dalımıza yükləyib. 56 Mirzə Abdulcabbar doktor Ocaqovun yaxın dostu idi. - Adlı-sanlı həkim, həm də xeyirxah, humanist insan kimi tanınırdı. Görkəmli kino rejissoru Rasim Ocaqovun atasıdır. 57 Yetim oğlu Ovçu doktor ilə dost olduğundan tez-tez onun yanına gedər, hal-əhval tutardı. - Şəkidə onkoloji dispanserin baş həkimi idi, dadlı-duzlu yumoru və zarafatları ilə ad çıxarmışdı.
Bir dəfə kimya dərsində müəllim Qabardin oğlundan soru- şur: – Mənsur, de görüm suyun düsturunu necə yazmaq olar? - Bu ləqəblə tanınan nəsil vaxtilə Kabardin-Balkardan gələrək Şəkidə məskunlaşmışlar. Onlara “Kabardinlər”, “Kabardin oğlu”, “Kabardin-Əlyəsər”, “Kabardin-Ələsgər” deyə müraciət edirlər. Həmin nəsildən olan “Əbicəbicə” Ələsgər və Mənsur sürücü işlə- yirdilər. “Kabardinoğlu”nun lətifələri Mənsura aiddir. 59 Baş Göynüklünün yolu Xaldan tərəflərə düşür. - Şəkinin ən böyük kəndlərindəndir. Aşıq Camal, Aşıq İsma- yıl, Aşıq Əhmədiyyə bu kəndin sakinləri olublar. Özünəməxsus dialekti və folkloru ilə tanınır.
Yeşil dayının qonşusu bərk xəstələnir. Gedir qonşusunu yoxlamağa. Çıxanda xəstənin arvadı Yeşil dayıdan soruşur ki, Yeşil dayı, bunnan gözün nə alır? Yeşil dayı deyir ki, bacı, narahat olma, iki günə ya tapa çıxar, ya sapa.
Yüklə 3,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|