Microsoft Word Antol-18-Seki
Yüklə 3,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
513
P.Əfəndiyev, “Maarif” nəşriyyatı, Bakı-1995, ss. 329, 330). Bu mövzuda daha ətraflı bax: F.Çələbinin indiki Şəki folkloru antolo- giyasına ön sözü.
Bir diləyim var dərgahımdan istərəm, İsmi olan o minbirə bağışla, yarəb. - Minbirə. Qur`anda ismi-əzən. 85 Biz ona ümmətik, o bizə ağa, Günahkar bəndəyik, düşdük ayağa. Ol hürü qılmana, səkkiz uçmağa, Şərabən təhürə bağışla, yarəb. - “səkkiz uçmağa”. 86 Şərabən təhürə axar cənnətə, Qismət olsun bir günahkar ümmətə. Beş vaxt qılınan fəzzi sünnətə, O Xeylətül Qədrə bağışla, yarəb. - Qədr gecəsi vaxtdır. Quranın 97-ci Əl-Qədr (Ramazan ayı- nın 27-nə təsadüf edir) surəsinin şərhi: 1. Biz Quranı qədr gecəsində bir dəfə lövhi məhfuzdan, sonra tədricən Peyğəmbərə iyirmi üç ilə nazil etdik. 2. Qədr gecəsinin nə olduğunu bildirdik. 3. Qədr gecəsi vaxtdır. Bu gecədə ibadət etmək - min ay ge- cəsinin ibadət etməyindən yaxşıdır. 4. Mələklər və cənab Cəbrayıl o gecədə Allahın izni ilə Yerə enərlər və həmsöhbət olarlar, xəlqin ibadət və Quran, tilavət et- mək səslərini eşidərlər. 5. Bu gecə salamatlıq gecəsidir, möminlər o gecə ibadət et- diklərinə görə, bütün məxluqat şəfaət taparlar, o gecə Allahtaala- dan istədiyin sənə nəsib olar. 87 Turi Sina məsgən oldu Musaya, Əvvəli Adəmə, sonra Həvvayə, Yüz iyirmi dörd min gələn mövlaya, Xatəmül Muxtara bağışla, yarəb. - Yüz iyirmi dörd min peyğəmbər. 88 Molla Cuma ilə aşıq Könlünün deyişməsi. 514
- Dillərdə gəzən rəvayətə görə Molla Cuma bu deyişmədə Aşıq Könlünün timsalında özü ilə, öz Könlü ilə deyişir. Bəzi ki- tablarda verilmiş “Molla Cuma və Aşıq Könlü” sərlövhəsindən də görünür “Aşıq Könlü” ifadəsi daha düzgün olardı. Bu fikrimizi M.Füzuli adına Əlyazmaları İnstitutunun Molla Cumanın əlyaz- maları əsasında nəşr etdiyi “Molla Cuma” əsərləri, I cild, Bakı- 2000 tamamlayır. Toplayanı, transliterasiya və tərtib edən, ön söz, izahat, qeyd və lüğətin müəllifi: Mövlud Yarəhmədov - filologiya elmləri doktoru. Elmi redaktoru Həmid Araslı, Akademik redakto- ru Paşa Kərimov, filologiya elmləri namizədi. Bu kitabda da... “Deyişmələr” hissəsində “Molla Cuma və Könlü” göstərilir. Digər tərəfdən Carda Könlü (Könül) adlı aşığın yaşadığını və Molla Cu- manın müasiri olduğunu, onunla deyişməsinin şahidi olanlar, da- nışanlar barədə məlumatlarımız yoxdur. Layisqili aşıq Əhmədin dilindən 1937-ci ildə yazıya alınmış hazırki deyişmə əvvəllər nəşr edilmiş variantlardan fərqlidir. Bax: Molla Cuma. Əsərləri. Toplayıb yazıya alanı və tərtib edəni: f.e.d., prof. Paşa Əfəndiyev, ss. 314-329. Azərbaycan Folkloru Antologi- yası, VI, Şəki folkloru, II, Bakı-2002, ss. 379-395. Toplayanı, tər- tib edəni, söyləyicilər, toplayıcılar, qaynaqlar haqqında məluma- tın, qeyd və şərhlərin müəllifi: Hikmət Əbdülhəlimov.
Söyləyəni: Aşıq Əhməd, Nuxa rayonu, Layisqi kəndi. - Aşıq Əhməd Vahab oğlu Qafarov - 1913-cü ildə Nuxa rayonunun Baş Layisqi kəndində anadan olmuşdur. Bu kənddə Molla yanında təhsil görmüş və sonra ailə vəziyyətinə görə sava- dını artırmağa, oxumağa imkan tapmamışdır. Uşaq vaxtından sö- zə-saza həvəsi olmuş, Molla Cuma kimi bacarıqlı aşığın təsiri ilə yetginləşmişdir. O, 1928-ci ildən peşəkar aşıqlığa başlayır. Molla Cumanın (əsas etibarilə) gözəlləmə, qoşma və dastanlarını əzbər- ləyib söyləmiş, tanınmağa başlamışdır. Aşıq Əhmədin ən çox oxu- duğu və sevdiyi əsərlər Molla Cumanındı. O, Molla Cumanın bü- tün gözəlləmə, qoşma, ustadnamələrini Nuxa rayonunun digər aşıqlarının hamısından yaxşı bilirdi. Hətta Molla Cumanın bütün
515
deyişmələrini, onun dastanlarını da (Cəlalı Məhəmməd, Sayat bəy və Sayalı xanım) yaxşı bilirdi. Aşıq Əhməd kamil hafiz idi. 90 Qız.
- Fərqli variant. Bax: M.Cuma əsərləri. Toplayıb yazıya alanı və tərtib edəni: f.e.d., prof. Paşa Əfəndiyev, ss. 225-226. 91 “Bey” - bəxtim açılsın asimana oynaşa Cəlal. - Qaxlı adlı-sanlı həkim, Molla Cumanın yaxın dostu, şeir ona ithaf edilib. 92 “Cim” Cəlil Cabbar, yandırmasın atəşə Cəlal. - Məhəmməd Peyğəmbərin (s.ə.) adlarından biridir.
“Zey” zəlil Zeynəb, beynəvalar basdılar ağrı sana. - Binəvalar.
“Hey” fələk faş eyləmiş külli Gürcüstana adın. - Yaymış, şöhrətləndirmiş.
Molla Oruc (XVIII-XIX). - Doğum və ölüm günü dəqiq məlum deyil. Molla Cumanın babasıdır. (atasının atası) ilk əldə olunan şeiridir. Şeir Molla Cu- manın nəvəsi Mövlud Əzizov tərəfindən Layisqili Aşıq Məmməd- dən yazılıb. Babayev Məmməd Oruc oğlu (Aşıq Məmməd) - 1921-ci il, Şəki rayonu, Baş Layisqi kəndi. Natamam orta təhsilli.
Burşlu qızı. Vaxtsız getmə, qayıt, Gedək bizə Burşlu qızı. Bacardığım hörməti, Qıllam sizə, Burşlu qızı. - Dağıstanın Baş Layisqiyə ən yaxın kəndidir. Baş Layisqidən dağ yolu ilə həmin kəndə 10 saatlıq məsafədə yerləşir. Atla və ya piyada getmək mümkündür.
Layiqmi ordan gəlib, Çəkib mənə dağ gedəsən. Amandı gəl görüşək, Sən də keyfi çağ gedəsən. Qılaram mavaza sənə, Sən də üzü ağ gedəsən.
Yüklə 3,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|