Microsoft Word aynura diss doc
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mövzunun öyr ənilm ə v əziyy əti
- Müasir informasiya sisteml ərinin baza texnologiyaları”
- Elektron biznes v ə informasiya sisteml əri “
4
mənada çoxsaylı elmi tədqiqat işləri KT-nin kompaniyalarının idarəedilməsində istifadəsi aktual mövzu olaraq qalacaqdır.
sahəsində və ölkədə yaradılmış müxtəlif biznes strukturları öyrənilməkdədir. Bu sahədə elmi araşdırmaları ilə elm aləminə daxil olan şoxsaylı iqtisadçı və kibernetika alimlərimiz vardır. Onlardan Z.Səmədzadə, Ş.Hacıyev, A.Quliyev. Ə.Abbasov, T.Əliyev və başqalarının əsərlərini nümunə göstərmək olar.
sahəsindəki modellərinin tədqiq edilməsi və öyrənilməsi, səmərəli təkliflərin verilməsi tədqiqatın məqsədidir.
fəaliyyətinin sosial iqtisadi göstəriciləti sistemi və idarəetmə funksiyalarının küllüsüdür.
işlənməsi zamanı tədqiqat aparılmış kompaniyalarda meydana çıxan bir sıra xırda problemlərin həlli yolları göstərilmiş, praktik əhəmiyyət kəsb edən təkliflər verilmişdir. 1-ci fəsildə-“Müasir informasiya sistemlərinin baza texnologiyaları”nda informasiya sistemlərinin baza verilənləri öyrənilmişdir.
nformasiya sistemlərinin funksiyaları tədqiq edilmişdir. 2-ci fəsildə-“ Elektron biznes və informasiya sistemləri “ndə elektron biznesin əsas məsələləri araşdırılmış, elektron biznesin əsas modelləri öyrənilmiş, elektron biznesin həlli texnologiyaları tədqiq edilmişdir. 3-cü fəsildə- “ qtisadiyyatda
iqtisadiyyatların inkişafında və qloballaşmada KT-nin yeri öyrənilmiş, rəqəmsal uçurum probleminin həllində regional əməkdaşlıq tədqiq edilmişdir. Dissertasiya işi giriş, üç fəsil, nəticə və təkliflərdən ibarət olub, məzmunu 80 səhifədə verilmişdir. Dissertasiya işi istifadə olunan elmi ədəbiyyatların və veb saytların siyahısı ilə tamamlanmışdır. 5
Fəsil 1. Müasir informasiya sistemlərinin baza texnologiyaları 1.1 nformasiya sistemlərinin baza verilənləri Müasir informasiya sistemləri verilənlər bazası konsepsiyası əsasında qurulur. Verilənlər bazası – bir yerdə saxlanan, mərkəzləşdirilmiş idarə olunan, bir- biri ilə qarşılıqlı əlaqəli və müxtəlif istifadəçilər tərəfindən müxtəlif məqsədlərlə istifadə edilən faylar toplusudur. Verilənlər bazasında saxlanan verilənlər adətən konkret tətbiq sahəsinə aid olur. Verilənlər bazası elə təşkil olunur ki: a) orada verilənlərin izafiliyi minimum olur; b) verilənlər, onları emal edən proqramlardan asılı olmur; c) verilənləri axtarıb tapmaq, onları dəyişdirmək və yeniləşdirmək üçün ümumi idarəetmə üsullarından və vasitələrindən istifadə olunur; d) VB-nin tətbiq sahəsini genişləndirmək mümkün olur. Verilənlər bazası konsepsiyası aşağıdakı prinsiplərə əsaslanır: 1.
Verilənlərin daxili strukturunun saxlanması. Verilənlər bazasında verilənlərin təsviri üçün elə strukturlardan istifadə olunmalıdır ki, onlar verilənləri daxili strukturları ilə uyğunlaşdırıla bilsinlər. Bu baxımdan verilənlərin relyasiya modeli ilə təsviri məqsədə uyğun sayılır. 2.
Fayl sistemlərində eyni verilənlərin müxtəlif fayllarda təkrarlanması faizi çox olur. Verilənlər bazasında verilənlərin izafiliyini aradan qaldırmaq və ya minimuma endirmək mümkündür. Bu imkan VB-nin faylları arasında qarşılıqlı əlaqə yaratmaqla əldə edilir. Təkrarlanan verilənlər bir faylda saxlanır, digərlərindən isə kənarlaşdırılır.
Fayllardakı verilənlər müxtəlif vaxtda dəyişdirilə bilər. Nəticədə müəyyən vaxtdan sonra elə hal yarana bilər ki, müxtəlif fayllarda saxlanan eyni verilənlər bir-birinə uyğun gəlməyə bilər, yəni onlar arasında ziddiyyətlik yarana bilər. Verilənlər bazasının idarəetmə sistemi və ya administratoru səviyyəsində bu cür ziddiyyətlər aşkarlanır və aradan qaldırılır.
6
4. Verilənlərin mərkəzləşdirilmiş idarə olunması . VB-də saxlanan bütün verilənlərin təsviri eyni modellə aparıldığından və verilənlər eyni üsulla təşkil olunduğundan, onların idarə olunması üçün eyni metodoloji, linqvistik və proqram təminatına malik vahid sistemdən istifadə etmək olur.
Verilənlər bazasında verilənlərin və onlar arasındakı əlaqələrin pozulmaması VB-yə qoyulan vacib tələblərdən biridir. VB-də verilənlərin saxlanması, təhlili və yeniləşdirilməsi elə təşkil olunur ki, qəzalar və xətalar baş verdikdə verilənləri itkisiz bərpa etmək mümkün olur. Verilənlərin qəzalardan və xətalardan mühafizəsi üçün verilənlərin tamlığının yoxlanması nəzərə alınır.
VB konsepsiyası verilənlərin 3 səviyyəli təsvirini nəzərdə tutur: xarici təsvir, məntiqi təsvir və fiziki təsvir. Hər bir səviyyədə verilənlərin təsviri ayrıca təşkil edildiyindən və bir-biri ilə bilavasitə əlaqələndirilmədiyindən, verilənlərlə tətbiqi proqramlar arasında həm məntiqi, həm də fiziki asılılıq aradan qalxır, yəni verilənlərin məntiqi və fiziki müstəqilliyi təmin olunur. 7. Verilənlərdən çoxməqsədli və birgə istifadə edilməsi . Verilənlər bazasında müəyyən tətbiq sahəsinə aid müxtəlif tip verilənlər toplanır. Verilənlərin bu cür inteqrallaşdırılmış şəkildə saxlanması onlardan müxtəlif istifadəçilər tərəfindən müxtəlif məqsədlərlə birgə istifadə olunmasına imkan yaradır. Digər tərəfdən, istifadəçilərin və onların sorğularının sayı və müxtəlifliyi genişləndirilə bilər.
dedikdə onları kənar istifadəçilərin təsadüfi və ya bilərəkdən müraciət etmə cəhdlərindən qorumaq, həmin istifadəçilər tərəfindən verilənlərin dəyişdirilməsinin və ya pozulmasının qarşısını almaq başa düşülür. Verilənlərin təhlükəsizliyi bir neçə amillərlə əlaqədar olduğundan, onun həlli müəyyən çətinliklərlə bağlıdır.
həm də birbaşa aparıla bilər. stifadəçilər verilənlər bazasına müxtəlif sorğularla Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|