Microsoft Word Az ekonomi After Corrections doc

288 

---

Az
ərbaycan İqtisadiyyatı 
Ölkənin valyuta ödəmə balansında iri həcmli profisit (9.7 mlrd.$) 2 dəfə artıb. 
Əvvəlki illərə nisbətən ixracın həcminin hiss olunacaq dərəcədə artması idxalı 5 dəfə 
üstələyir. 
Strateji ehtiyatlar 28 ay ərzində qeyri-neft sektorunun idxalını fasiləsiz 
maliyyələşdirməyə kifayət edir. Beynəlxalq praktikada minimal norma 3 ay sayılır, 
banklann cəmi öhdəliklərində xarici öhtəliklərin az olması. Qeyd etdiyimiz kimi bank 
sektorunun xarici borcu 2 mlrd, dollardır. Bu isə öhdəliklərin cəmi 18%-ni təşkil edir. 
Milli Bank ölkənin valyuta bazanna tam nəzarət edir və nəticədə valyuta bazan 
sabitdir. Manatın dollara qarşı məzənnəsi keçən ilin əvvəlindən 4.2% möhkəmlənib. 
İqtisadiyyatın effektivliyi hiss olunacaq dərəcədə artır. Belə ki, qeyri-neft sektorunun 
iqtisadiyyatdakı məhsuldarlığı son 9 ayda 8.6% artmışdır. 
Azərbaycanın Qlobal Maliyyə böhranından MDB ölkələrindən ən az 
təsirləndiyini qeyd etsək də, yenə də aşağıdakı təkliflər böhranın təsirini minimuma 
endirə bilər. 
-
Kənd təsərrüfatına investisiya və kredit qoyuluşlanm arürmaq; 
Nəzərə alsaq ki, Azərbaycan əhalisinin 46%-i kənddə yaşayır və 
iqtisadiyyatlarının əsasını kənd təsərrüfaü təşkil edir və kənd təsərrüfaü məhsullan 
sənaye sahələri üçün xammaldı, nəticədə bu, sənaye sahələrinin inkişafına təkan 
verəcək. 
-
Neft gəlirlərindən asılılığı azaltmaq və qeyri neft sektorunun inkişafım təmin 
etməklə iqtisadiyyatın istesal sahələrini yüksək arüm templərinə hazırlamaq; 
-
Dövlət büdcəsinin defısitini azaltmaq üçün büdcənin icrasının yerinə 
yetirilməsinə yenidən baxmaq və bəzi xərc maddələrini azaltmaq; 
Qeyd edək ki, noyabrın 25-də parlament tərəfindən təsdiqlənən Azərbaycanın 
2009-cu il dövlət büdcəsində gəlirlər 12 177 mln. manat, xərclər isə 12 355 mln. manat 
həcmində nəzərdə tutulub. Defısit 178 mln. manatdı. Nəzərə alsaq ki, büdcədə neftin 
qiymətini 1 barreli 70 dollardan hesablayıblar və hal- hazırda bu 38-45 dollar arasında 
dəyişir profısitin artacağı qaçılmazdı. 
-
Neft fondu hesabına keçirilən sosial və tikinti layihələrində əldə olunan vəsaitlərin 
mənimsənilməsinin qarşısını almaq üçün ictimai nəzarəti və dövlət nəzarətini 
artırmaq; 
-
Qısa müddətli investisiyaların uzunmüddətli investisiyalarla əvəz etmək. 
-
Süni qiymət artımlarına, inhisarçılığa və haqsız rəqabətə qarşı dövlət nəzarət 
tədbirlərinin gücləndirilməsi; 
-
Xaricdə saxlanılan valyuta ehtiyatlannm bir hissəsinin güzəştli şərtlərlə yerli 
bankların istifadəsinə verilməsi, ümumiyyətlə, banklararası və əhaliyə ünvanlanmış 
güzəştli kreditlərin stimullaşdırılması; 
-
Fermerlərə və digər sahibkarlara (xüsusən saüş və ya istehsal dövriyyəsi azalan) 
dövlət köməyinin artıniması, regional və sektoral vergi güzəştlərinin tətbiqi.