Microsoft Word b-7 mv az doc

 
 
67
 
III fəsil üzrə 
1. saçaqlı; 2. mil; 3. paralel; 4. qövsvari; 5. torvari; 6. giləmeyvə; 7. çəyirdək-
meyvə; 8. qutucuq; 9. paxlameyvə; 10. buynuzmeyvə; 11. Ç
3+3
  E
3+3
  D
1
; 12. 
K
4
L
4
E
4+2
D
1
; 13. Ç
(2)+2
E
3
D
1
; 14. K
5
L
5
E
∞
D
∞
; 15. K
(5)
L
5
E
(9)+1
D
1
; 16. K
(5)
L
(5)
E
5
D
1
; 
17. alma; 18. pomidor; 19. ağbaş  kələm; 20. heyva; 21. lobya; 22. qaytarma; 
23. vəzəri; 24. turp; 25. noxud; 26. kartof; 27. bibər 
 
Fəsilənin adı 
Kök  
sistemi 
 
 
Yarpağın 
damarlanması 
Çiçəyin  
düsturu 
Meyvəsi 
Nümayəndələri 
Əhəmiyyəti 
Xaççiçəklilər 
 
 
 
 
 
 
Gülçiçəklilər   
    
 
Paxlalılar  
   
 
 
 
Badımcançiçəklilər  
 
 
 
 
 
Taxıllar  
   
 
   
Zanbaqlar  
 
 
 
 
 
 
I və IV fəsillər üzrə 
1. prokariotlar; 2. anaeroblar; 3. mikologiya; 4. penisil; 5. mikoriza; 6. qov gö-
bələyi; 7. simbioz; 8. koklar; 9. meyvə cismi; 10. İrlandiya mamırı; 11. maral 
mamırı; 12. aerob; 13. mitseli; 14. spirillər; 15. mukor;16. qamçılar; 17. Bak-
teriologiya 
Bakteriyalar Göbələklər 
Şibyələr 
 
 
 
 
2. Müqayisəetmə  və  fərqləndirmə bacarıqlarına  əsaslanan tapşırıqlar. Bu zaman 
bitki (bakteriya, yaxud göbələklər də ola bilər) sistematik qrupları quruluş, 
yaxud fizioloji əlamətlərinə görə müqayisə edilir. Belə tapşırıqlarda tədqiqat 
metodlarının xüsusiyyətləri də fərqləndirilə bilər. Məsələn: 
– Müşahidə metodu eksperimentdən nə ilə fərqlənir? 
– Çılpaqtoxumlu bitkilərin vegetativ və generativ orqanları örtülütoxumluların 
orqanlarından nə ilə fərqlənir? 
– Mamırların çoxalma prosesi qıjıkimilərin (çılpaqtoxumluların) çoxalma 
prosesindən nə ilə fərqlənir?  
3. Sxem və  şəkillərə  əsaslanan tapşırıqlar. Belə tapşırıqlarda  şagirdlərə müəyyən 
prosesləri, həmçinin canlıların müəyyən orqanlarını qrafik təsvir etmək 
tapşırılır. Məsələn:  
     – Hər hansı bitkinin çoxalma prosesini əks etdirən sxem tərtib edin.  
 
 
Yosunlar Mamırlar Qıjıkimilər 
 
 
 

---

 
68
 
 
F
Ə
S
İ
L ÜZR
Ə
 REALLA
Ş
DIRILACAQ ALT STANDARTLAR  
 
 
F
Ə
S
İ
L ÜZR
Ə
 ÜMUM
İ
 SAATLARIN M
İ
QDARI:                
34 saat 
K
İ
Ç
İ
K SUMMAT
İ
V Q
İ
YM
Ə
TL
Ə
ND
İ
RM
Ə
: 
 
 
    4 saat 
 
 
 
 
5. BİRHÜCEYRӘLİLӘR VӘ ÇOXHÜCEYRӘLİLӘR YARIMALӘMİ 
 
 
 
Dərs 30 / Mövzu 25:
 BİRHÜCEYRƏLİLƏR YARIMALƏMİ. 
SARKOMASTİQOFORLAR VƏ İNFUZORLAR TİPİ 
 
Alt 
STANDARTLAR 
1.1.3. Canlıların quruluşunun öyrənilməsində laboratoriya avadan-
lıqlarından  istifadə qaydalarına əməl edir. 
2.1.1. Müxtəlif canlılarda gedən həyati prosesləri fərqləndirir. 
 
 
Təlim 
NƏTİCƏLƏRİ 

 
İnfuzor tərliyin quruluşunun öyrənilməsində mikroskop-
dan  istifadə qaydalarına əməl edir. 

 
Birhüceyrəlilər yarımaləminin nümayəndələrində gedən həyati 
prosesləri  fərqləndirir.  
 
 
T
Ə
DR
İ
S VAH
İ
D
İ
 – 3 
HEYVANLAR AL
Ə
M
İ
N
İ
N MÜXT
Ə
L
İ
FL
İ
Y
İ
 
1.1.2. Canlıların müxtəlifliyi haqqında mülahizələrini şərh edir.
  
1.1.3. Canlıların quruluşunun öyrənilməsində laboratoriya avadanlıqlarından  istifadə 
qaydalarına əməl edir. 
1.1.4. Canlıların sistematik kateqoriyalarını fərqləndirir. 
2.1.1. Müxtəlif canlılarda gedən həyati prosesləri fərqləndirir. 
2.1.2. Maddələr mübadiləsinin pozulma səbəblərini  sadalayır. 
3.1.1. İnsanı digər məməlilərlə müqayisə edir. 
3.1.2. İnsanın ali sinir fəaliyyətini izah edir. 
3.2.1. Müxtəlif canlıların insan orqanizmində törətdiyi xəstəlikləri və onların əlamətlə-
rini fərqləndirir. 
4.1.1. Təbiətdə baş verən fiziki, kimyəvi dəyişikliklərin canlılara təsirini izah edir.  
4.2.1. Yerli şəraitdə canlıların qorunmasına dair müşahidələr əsasında mülahizələrini 
şərh edir. 
4.2.2. Respublikanın flora və faunasının qorunma yollarını fərqləndirir.

---

 
 
69
 
 
 Müəllim mövzuya başlamaq üçün şagirdlərlə birlikdə  dərslikdəki mətni müzakirə 
edə bilər. Şagirdlərin aşağı siniflərdə birhüceyrəlilər haqqında aldıqları elementar bilikləri 
müvafiq sualların köməyi ilə yada salmaq faydalı olardı. 
“Hansı birhüceyrəli orqanizmləri tanıyırsınız? Onlara harada rast gəlmək olar? Onların 
quruluşu necədir? Necə hərəkət edirlər (qidalanırlar, tənəffüs edirlər)? Onların hansı ümumi 
və fərqli cəhətləri var?” Və s.  
Təqdim olunmuş laboratoriya işi üçün preparat dərsdə hazırlanır. İşi kiçik qruplarda 
yerinə yetirmək olar. Preparatı müəllim özü də hazırlaya bilər, müşahidəni aparan şagirdlər 
dəftərlərində müvafiq qeydlər edirlər. Mikroskopdan istifadə imkanı olmadıqda müəllim 
tapşırığı hazır fotoşəkillər, elektron təqdimatlar üzərində də qura bilər. Mövzuya aid tövsi-
yələrin sonunda verilmiş saytlarda yerləşdirilən videomateriallardan da istifadə etmək 
mümkündür.  
 Birhüceyrəli orqanizmlərin quruluş xüsusiyyətləri, həyat fəaliyyəti barədə  nəzəri 
materialın tam qavranılması üçün bu mövzu üzrə elektron resurslardan istifadə olunması 
məqsədəuyğundur. Belə elektron resurslar animasiyalı  təqdimatlar, videofayllar şəklində 
ola bilər. Məlumatın əyaniliyi üçün onun vizual təqdim olunması adətən, şagirdlərin böyük 
marağına səbəb olur və  zəruri məlumatın daha tam qavranılmasını  təmin edir. Koloniya 
halında yaşayan canlıların quruluşunun izahı zamanı müqayisəli təhlil apararaq onların 
birhüceyrəli orqanizmlərdən üstünlüyünü göstərmək  lazımdır. 
  
Dərs istənilən formada keçilir, nəticələrin ümumiləşdirilməsi üçün “Öyrəndiklərinizi 
yoxlayın” bölümündəki tapşırıq və sxem istifadə oluna bilər.  
 
Sxemə adlarla yanaşı, birhüceyrəlilərin səciyyəvi xüsusiyyətləri də  əlavə olunur. 
“Öyrəndiklərinizi tətbiq edin” bölümündə  təqdim  olunmuş tapşırıqda  şagirdlər bir-
hüceyrəlilərin adını müvafiq əlamətlə əlaqələndirirlər. Tapşırıqlar mövzunu ümumiləşdirir 
və dərsin məqsədlərində qeyd olunmuş bacarıqların nümayişi üçün imkan yaradır.   
Qiymətləndirmə meyarları: istifadəetmə, fərqləndirmə 
Birhüceyrəlilər 
Sarkomastiqoforlar
İnfuzorlar 
Sarkodinlər 
Qamçılılar 
Kirpikli infuzorlar
İnfuzor tərlik 
Adi amöb 
Yaşıl evqlen 

---