Baba ocağı
41
toxumunu görən olmamışdı. Özü yerin qarnını yarıb
çıxırdı, ona görə də adına dombalan deyirdilər. İt
laləsi ilə dombalanın arasında bir bağlılıq, təbii ki,
yoxdu. Lakin yağmurlu illərdə bunların birdən-birə
həddindən çox bitməsi, yenə də təbiətin möcü-
zəsiydi. İt laləsi sevilməsə də, dombalanı hamı yığıb
yemək istəyirdi. Əylis düzlərində göbələk bitməzdi,
dombalan da nadir hallarda olurdu. Dombalan,
bəlkə də, göbələyin kartofa bənzər növlərindən
biriydi.
Amma Əylis dağlarında həm çox dadlı, iri
göbələklər bitərdi, həm də qızıl lalələr. Əylislilərin
sevdiyi bu lalələrə dağ laləsi deyilirdi. Dağ laləsinin
qırmızının müxtəlif çalarlı, sarı rəngli növləri burada
çox yayılmışdı. Bir də bənövşəyi rəngli əbişi lalələr
vardı. Bu lalələr Əylis dağlarında bitirdi. Onların
hələ indiyə qədər düzənlikdə bitdiyini görən
olmamışdı. Cavanlar bu lalələrdən yığmaq üçün
dağı-daşı ayaqdan salardılar. Rövşən özü də vaxtıyla
dağlarda gəzib dolaşıb o lalərdən toplayıb dəmət
düzəldər, Selcana aparardı. Eyni zamanda dağlardan
nanə, turşinni, dağ soğanı, dağ kəvəri, kəkotu yığıb
pendir dürməyi, ya bir ərzuman küftəsi, ya da maş
şorbası ilə yeyərdilər, ləzzətindən doymaq olmazdı.
Dağ göbələyindən də keçiləsi deyildi. Gözəl günlər
vardı. Bir anlığa ona elə gəldi ki, bu lalələrin
əsrarəngiz gözəl iyilərini, anası bişirdiyi dadlı-duzlu
xörəklərin tamını hələ də hiss edir. Aman, Allah, bu
Nizami Muradoğlu
42
əsrarəngiz diyarda o, yenidən gəncliyinəmi qayıdır-
dı, uşaqlığınamı qayıdırdı?! Özündən asılı olmaya-
raq dodaqları pıçıldayırdı:
-Bağışla, məni Allahım, bağışla məni...
Fayton gedir, Ordubad düzü arxada qalırdı.
Ordubad şəhərinin mərkəzi daş küçəsiylə üzü yuxarı
dırmaşdıqca faytonun təkərlərinin səsi dəyişməyə
başladı. Ordubad şəhərinin hüsnündə ayrı bir gözəl-
lik vardı. Səkilərin kənarlarında əkilmiş rəngbərəng
güllər qönçələmişdi. Yol boyunca bir-birinə qısılıb
uzanan balaca baqqal dükanlarının qabağında lumu
ağacları düzülmüşdü. Saralmış lumular adamı
uzaqdan çağırır, “gəl-gəl” deyirdi. Ordubad
lumuları çox məşhurdu. Ordubadın təbiəti sərt olsa
da, bu yurdun əməksevər insanları lumuları dibçək-
lərdə əkib becərir, şaxtadan qoruyur, dünyanın ən
lətif, ətirli lumularını yetişdirirdilər.
Şəhərin mərkəzində Cümə məscidi bütün
əzəməti ilə sanki dünyaya meydan oxuyurdu. Cümə
məscidi ilə Ordubadçayın aralığında yerləşən
Qeysəriyyənin qabağında adamlar gəzişirdi, çərçilər
çayxanaların ətrafında matahlarını düzüb müştəri
gözləyirdilər. Rövşən bütün bunlara bir yuxu kimi
baxırdı. Yaddaşında Məşədi Qasımın cızbızxanası kimi
qalan tikilinin önünə çatanda –“burada saxla”-dedi.
-Bu Məşədi Qasımın cızbızxanasıdır?
-Məşədi Qasım çoxdan ölüb, indi oğlu işlədir,
Dəli Vəliş deyərlər adına.
Baba ocağı
43
-Olsun.
-Pulunu al.
-Qonaq ol, ağa.
-Sağ ol.
-Bu çoxdu, ağa, beşlik qızıl. Məndə bunu
xırdalamağa o qədər pul hardandı? Xırda pulun
yoxmudur?
-Mən səndən xırda istəmirəm ki... Axşama ya-
xın gəlib məni Əylisə apararsan.
-Bu oldu, amma, ağa, mən yenə də borclu
qalaram.
-Mən halal edirəm. Qoy qalsın.
Rövşən faytondan əl bağlamasını götürüb
cızbızxanaya girdi. İyirmi il bundan öncə gördüyü
salon yenə də köhnə qaydada müştərilərə xidmət
göstərirdi. Bucaqdakı boş masalardan birinin
arxasında oturdu.
Dəli Vəliş içəri girəndən Rövşəni gözaltı
eləmişdi, onun hər bir hərəkətini izləyir, ancaq bu
ətrafın adamlarından heç kəsə oxşada bilmirdi. Dəli
Vəlişin təbirincə desək, qonaq yeməkdən çox, elə bil,
bura vaxt keçirməyə gəlmişdi, aramla yeyir, nə
haqdasa fikirləşirdi. Xeyli vaxt keçəndən sonra çay
istədi. Çayı da aramla içirdi. İkinci bardaq qarşısında
eləcə soyuyub buza dönmüşdü. Qonaq gözlərini
bardağa zilləyib düşünürdü. Beləcə iki saata qədər
vaxt keçdi. Bu müddətdə Dəli Vəliş bir neçə dəfə
öskürdü, bir neçə dəfə öz-özünə zəmanədən
Nizami Muradoğlu
44
şikayətləndi, gah da tənbəki eşib tüstülətdi, ancaq
qonağın fikrini yayındıra bilmədi. Qonaq öz
aləmində, öz dünyasında idi. Bu qəribə qonağın
kimliyi Dəli Vəlişi çox maraqlandırırdı.
Nəhayət Rövşən yerindən qalxdı,əlini cibinə
salıb bir qızıl beşlik çıxartdı, masanın üstünə qoydu.
Dəli Vəliş dedi:
-Bizdə qonaqdan pul almazlar, dadaş.
-Bizdə də qonaq pulsuz yeməz, dadaş.
Rövşən cızbızxanadan bayıra çıxdı. Dəli Vəliş
onun ardınca boylandı, Qonağın uzaqlaşdığına əmin
olandan sonra masadakı qızıl beşliyi götürüb o yan –
bu yanına çevirdi, bir xeyli baxıb cibinə qoydu. Dəli
Vəlişin gözləri gülürdü. Qonaq onu xeyli qabağa
salmışdı. Bayaqdan bu mənzərəni izləyənlər də
təəccüb içərisində idilər. Salondakılardan biri dedi:
-Vəliş, bu gün bazarın gətirib.
-Balam, niyə də olmasın, hər gün azar, bu gün
bazar. Qonaq da olanda beləsindən ola, qadasın alaram
o qonağın. Amma zodlu adama oxşuyur.
Az bir müddətdən sonra Ordubad camaatı bu
“zodlu adam” haqqında əfsanələr danışırdı. Bir çox
adam da faytonçunu əhatəyə almışdı, ona suallar verir,
gətirdiyi müsafirin kimliyi ilə maraqlanırdılar.
Faytonçu da, Dəli Vəliş də hər ikisinə qonağın verdiyi
qızıl beşlikləri göstərib qonağın səxavətindən
ağızdolusu danışır, ünvanına təriflər deyirdilər.
Dostları ilə paylaş: |