Microsoft Word berk senaye tul docx

 

 

Araşdırmaları  nəzərə  alaraq  bitumu  rezin  ovuntusu  ilə  birləşdirmək 

məqsədilə  təklif  etdiyimiz  istismardan  çıxmış  şinlərdən  rezin  ovuntusu 

ovuntuların bitumla birləşmə texnologiyasını tədqiq edilmişdir.Bu məqsədlə Bakı 

«Neftyağ»  zavodunda  istehsal  olunan  «Bakı  85/25»  markalı  bitumdan  istifadə 

edilmişdir.  “Bakı  85/25”  markalı  bitumun  əsas  fıziki-mexaniki  xassələri  cədvəl 

3.1-də verilmişdir

[ 10]

. 

Cədvəl  3.3-dən  göründüyü  kimi  yol  örtüklərinin  hazırlanması  üçün 

hazırlanan asfalt-beton qarışığında əlaqələndirici kimi istifadə olunan bu bitum öz 

fiziki-mexaniki xassələrinə görə xarici ölkələrdə hazırlanan yol bitumlarının əsas 

göstəricilərindən xeyli aşağıdadır. 

Cədvəl 3.3 

“Bakı 85/25” markalı bitumun əsas fiziki-mexaniki göstəriciləri 

Göstəricilərin adı 

Bakı 85/25 

BDH 60/90 

BDU 70/00 

25

0

C-də 

iynənin 

nümunəyə 

girmə 

dərinliyi, 0,1 mkm 

90 

88 

87 

Yumuşalma 

temperaturu, 

0

C 

44 

47 

46 

25

0

C-də uzanması, sm 

>150 

>140 

79 

Alışma temperaturu, 

0

C 

247 

284 

290 

Kövrəklik  temperaturu, 

0

C 

-19 

-20 

-22 

135

0

C-də 

kinematik 

özlülüyü, SST 

239 

420 

274 

60

0

C-də 

dinamiki 

özlülük, PaS 

 

 

 

ASTMD  1754  üsulu  ilə 

sınaqdan 

sonra 

qızdırıldıqdan 

sonra 

kütlə itgisi, % kut 

0,92 

0,18 

0,09 

Yumuşalma 

temperaturu, 

0

C

 

49 

50 

51 

lkin  qiymətinə  görə 

qalıq penetrasiya, %-lə 

89 

74 

69 

25

0

C-də uzanması, sm  

>38 

125 

135 

Kinematik 

özlülük 

135

0

C-də SST 

329 

520 

366 

Dinamiki  özlülük  60

0

C-

də,PaS 

972 

436 

169 

 

 

 

---

 

 

Bütün  bunları  nəzərə  alaraq  «Bakı  85/25»  markalı  bitumu  aldığımız  rezin 

ovuntusu  ilə  modifikasiya  edilmişdir.  Rezin  ovuntusu-bitum  kompozisiyasının 

tərkibi  cədvəl  3.4-də  verilmişdir.  Rezin-bitum  kompozisiyası  aşağıdakı  kimi 

alınmışdır: Rezin ovuntusu (hissəciklərinin ölçüsü 0,8-dən 10 mm qədər) 180°C 

temperaturda  rezin  ovuntusu  ilə  qarışdırılaraq,  10  dəqiqədə  ona  kükürd  və 

qocalmaya qarşı istifadə olunan inqrediyent əlavə olunmuşdur

[ 12]

. 

Cədvəl 3.4 

Rezin bitum kompozisiyasının tərkibi 

Komponentlər 

Komponentlərin tərkibi, kut.h 

Nümunə 1 

Nümunə 2 

Nümunə 3 

Nümunə 4 

Nümunə 5 

“Bakı 

85/25” 

Bitum markası 

100 

100 

100 

100 

100 

Rezin 

ovuntusu 

(hissəciklərin) 

ölçüsü 1,0 mm 

 

2 

4 

6 

8 

Kükürd  

- 

0,04 

0,08 

0,12 

0,16 

Neozon - D 

 

0,04 

0,08 

0,12 

0,16 

 

Rezin -kompozisiyasının hazırlanması texnologiyası aşağıdakı kimidir

[ 17]

:  

Rezin  qarışdırıcıya  hissəciklərinin  ölçüsü  1,0  mm  olan  rezin  ovuntusu 

yükləyərək ona «neozon-D» əlavə edərək 25°C temperaturda 12 dəq. müddətində 

qarışdıraraq  onu  kürəkli  qarışdırıcıya  göndərilir,  bura  da  eyni  zamanda  nasosla 

təyin  olunmuş  kut.h  140-160°S  temperatura  qədər  qızdırılmış  bitum  vurulur. 

Qarışma prosesi 150-169°S temperaturda 60 dəq. muddətində aparılır. 

Bu  müddət  ərzində  rezin  ovuntusu  ilə  bitum  əlaqəyə  girərək  bircins  sistem 

ə

mələ gətirir. Əmələ gəlmiş rezin-bitum kompozisiyasına kükürd əlavə olunaraq 

yenidən 3-5 dəq. müddətində qarışdırılır. Alınmış kompozisiya standart üsullarla 

sınaqdan çıxarılır. Alınmış nəticələr cədvəl 3.5-də verilmişdir. 

 

 

 

---

 

 

Cədvəl 3.5 

Rezin ovuntusu-bitum kompozisiyasının fiziki-mexaniki göstəriciləri 

Göstəricilərin adı 

Göstəricilərin qiyməti 

QOST 218-

010-98 

tələblərinə 

görə 

1 

2 

3 

4 

5 

ynənin nümunəyə girmə 

dərinliyi, 0,1mm 

25

0

C-də 

0

0

C 

 

 

 

 

60 

32 

 

 

 

108 

54 

 

 

 

104 

52 

 

 

 

98 

48 

 

 

 

93 

45 

 

 

 

90 

44 

Həlqə 

və 

ş

ar 

üzrə 

yumuşalma  temperaturu, 

0

0

C 

 

 

54 

 

 

67 

 

 

75 

 

 

83 

 

 

90 

 

 

58 

Kövrəklik  temperaturu, 

0

0

C 

 

-20 

 

-25 

 

-27 

 

-31 

 

-30 

 

-25 

Elastiklik, % 

25

0

C-də 

0

0

C-də 

 

80,0 

70,0 

 

87,0 

80,0 

 

88 

81 

 

91 

84 

 

95 

86 

 

89 

82 

Ad\eziyası 

(Betona), 

MPa 

 

0,11 

 

0,13 

 

0,15 

 

0,17 

 

0,18 

 

0,13 

 

 

Cədvəl  3.5-dən  göründüyü  kimi  modifikasiya  nəticəsində  alınmış  rezin-

bitum kompozisiyasının fiziki-mexaniki xassələri xeyli yüksəlir

[ 18,19]

. 

Tikici agentin (kükürd) kompozisiyada istifadə olunması nəticəsində bitumun 

aşağı temperatur xarakteristikasını dəyişir və ona daha yüksək elastiki xassə verir. 

Alınan  bitum  daha  yumşaq,  elastiki  olur  və  asan  deformasiya  olunur,  aşağı 

temperaturda  qüvvə  təsirindən  sonra  öz  əvvəlki  vəziyyətini  asanlıqla  alır.  Eyni 

zamanda  yüksək temperaturda  belə bitum  yumşalmır,  deformasiyaya  qarşı  yaxşı 

müqavimət  göstərir  və  asanlıqla  deformasiyadan  sonra  öz  əvvəlki  vəziyyətini 

bərpa edir. 

Bunları  nəzərə  alınaraq  alınmış  rezin-bitum  kompozisiyasından  asfalt 

örtüklərinin üst qatının hazırlanmasında istifadə olunmuşdur. Alınmış asfalt-beton 

qarışığının sınağının nəticələri cədvəl 3.6-da verilmişdir. Alınan nəticələrə əsasən 

demək olar ki, modifıkasiya olunmuş bitumdan istifadə edərək yol örtüyünün üst 

qatının  hazırlanması  nəticəsində  asfalt-betonun  fıziki-mexaniki  xassələri  xeyli 

yüksəlir. 

---