Microsoft Word Beynelxalq munasibetler doc
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
156 xarici siyasət də insanların əməyi ilə müəyyən olunur və əməyin nəticələri də burada öz əksini tapır. Xarici siyasətin istiqamətləri dövlətin qanunvericiliyi ilə istiqamətləndirilir. Eləcə də dövlətin qoşulduğu beynəlxalq sənədlərlə həyata keçirilir. Siyasət sahəsində şəxsiyyətlərdə peşəkarlıq, savadlılıq, biliklərə malik olmaq və bacarıqlılıq amili əsas götürülür. Xarici siyasətin müəyyən olunmasında dövlət rəhbəri böyük rol oynayır və dövlətlərin konstitusiyalarında da belə səlahiyyət dövlət rəhbərlərinə verilir. Dövlət rəhbərləri dövləti və xalqı beynəlxalq münasibətlərdə təmsil edirlər. Dövlət rəhbəri xalqı beynəlxalq münasibətlərdə təmsil etdiyinə görə onun üzərində dövlətin daxili siyasətini və beynəlxalq siyasəti dərindən bilmək vəzifəsi və öhdəliyi düşür. Dövlət rəhbərinin beynəlxalq nüfuzu dövlətin xarici siyasətinə də öz təsirlərini göstərir. Dövlət rəhbərinin qanunlara və beynəlxalq hüquq normalarına uyğun şəkildə davranışı və siyasəti icra etməsi onun etik davranışlarının əsaslarını təşkil edir. Dövlət rəhbərinin siyasi kursu, xarici siyasətin kursuna da təsir göstərə bilir. Dövlət rəhbərinin əvvəlcə təmsil olunduğu partiyanın ideoloji siyasəti dövlətin xarici siyasətinə də müsbət təsir göstərir. Dövlət rəhbərinin şəxsi keyfiyyətləri, hazırlıq səviyyəsi də, istedad və qabiliyyəti dövlətin xarici siyasətinin mahiyyətinə təsir göstərir. Dövlət rəhbərinin beynəlxalq siyasəti dərindən bilmək məharəti olmalıdır. Dövlət rəhbərinin hadisələrin gedişatını dəyərləndirə bilmək və bundan da müəyyən nəticələrə gələ bilmək qabiliyyəti onun fəaliyyətində də gözə çarpır. Xarici siyasətin zaman və şəraitlə əlaqələn- dirilməsi, əlaqələrin və münasibətlərin zəruri istiqamətlərinin müəyyən edilməsi istedadı və qabiliyyəti dövlət rəhbərinin şəxsi keyfiyyətlərinə aid olan məsələ hesab oluna bilər. Qəbul etmək lazımdır ki, xarici siyasət də daxili siyasət kimi kollegial qaydada qəbul edilmiş qərarla da müəyyən edilir. Dövlətin xarici siyasət kursunda dövlətin parlamenti 157 (kollegial iştirak) də iştirak edir. Bu istiqamət vasitəsilə də dövlətin xarici siyasətində ictimaiyyət iştirak edir. Əksər hallarda xalq xarici siyasətdə öz nümayəndələri vasitəsilə (prezident və parlamenti vasitəsilə) iştirak edir. Dövlətin xarici siyasətində dövlət rəhbərinin şəxsi keyfiyyətləri, təcrübəsi, istedadı, bilik və bacarığı da mühüm rol oynayır. Bu kimi keyfiyyətlər dövlət rəhbərinə lazımi anlarda müvafiq qərarlar, həm də faydalı qərarlar qəbul etmək imkanları verir. Dövlətin xarici siyasətinin müəyyən edilməsi əsas şərtə çevrilir. Dövlət rəhbəri xarici siyasətin düzgün həyata keçirilməsində məsuliy- yət daşıyır. O, beynəlxalq münasibətlərdə dövlətini təmsil etməklə, lazımi qərarlar qəbul etməklə həm dövlətini inkişaf etdirir, həm də beynəlxalq münasibətlərdə onu tanıdır, beynəlxalq aləmdə qoruyur. Dövlət rəhbərinin şəxsi keyfiyyət- lərinin məhdudluğu, onun şəxsi ambisiyalarının böyüklüyü və qeyri-normal psixi vəziyyəti (maniyalığı özündə əks etdirən psixopatlıq) beynəlxalq aləmdə problemlərə gətirib çıxara bilər. Belə ki, müharibə qərarlarının qəbul edilməsində dövlət rəhbərləri böyük səlahiyyətə malik olurlar. Buna görə də beynəlxalq səviyyədə sülhün qorunması və müharibələrin törədilməsinə görə də dövlət rəhbərləri böyük məsuliyyət daşıyırlar. Dövlət rəhbərlərinin humanist keyfiyyətləri, daxili siyasətdə tətbiq etdikləri liberal siyasət təbii şəkildə dövlətlə- rinin xarici siyasətlərinə təsir göstərir. Dövlət rəhbərinin şəxsi keyfiyyətləri (müdrikliyi, bundan irəli gələrək sadəliyi və xeyirxahlığı, bütün dövlətləri nəzərə alması, dövlətlərə və xalqlara hörmət etməsi; dövlət rəhbərinin istedad və qabiliy- yəti, bu baxımdan mürəkkəb şəraitlərdə lazımi nəticələr çıxarmaq və qərarlar qəbul etmək bacarığı) dövlətin güclən- məsinə xidmət edən amildir. Dövlət rəhbəri həm universal normalara əməl etməlidir, hər bir xalqa hörmətlə yanaşmalıdır və insanlıq dəyərlərini artırmalıdır. Xarici siyasətin proqramı olaraq dövlət rəhbərinin nitqləri, strateji sahələri əhatə edən fikirləri mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Dövlət rəhbəri ölkənin 158 baş diplomatı hesab olunur. Onun strategiyası və taktiki addımları mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Dövlət rəhbərinin şəxsi keyfiyyətlərinin yüksək səviyyəsi onun əmək fəaliyyətində də özünü göstərir. Xüsusilə yeni yaradılmış və müstəqillik əldə etmiş dövlətlərdə dövlət rəhbərinin və hakimiyyət rəhbərinin xüsusi keyfiyyətlərinin olması vacib amilə çevrilir. Dövlət rəhbəri burada sistemlərin formalaşdırılmasında xüsusi əhəmiyyət daşıyırlar. Təkmil sis- temlərdə, inkişaf etmiş dövlətlərdə cəmiyyətlər sistemlə fəaliyyət göstərirlər, qeyri-inkişaf etmiş dövlətlərdə isə sistem- ləşmə proseslləri bir qədər zəif olduğundan burada sistemlərin formalaşmasında dövlət rəhbərinin şəxsi keyfiyyətləri mühüm rol oynayır. Şəxsiyyətlər və dövlətçilik baxımından onu da əlavə etmək olar ki, tarixdən çoxlarımıza məlumdur ki, güclü dövlətləri və təkmil cəmiyyətləri dahi şəxsiyyətlər, o cümlədən dövlət rəhbərləri, ictimai nüfuza sahib olan liderlər, öz ideyaları və siyasətləri ilə cəmiyyətə təsir göstərən və insanları öz arxasınca aparmağı bacaran müdrik insanlar, filosoflar yaradıblar. Onlar həm ideoloji sahədə, həm də praktiki olaraq fəaliyyət göstərərək, tarixdə böyük izlər qoyublar və elə tarixin özünü yaradıblar. Hesab etmək olar ki, siyasət tarixində şəxsiy- yətlərin fəaliyyəti, xidmətləri ayrıca bir bölmə kimi, fənn kimi tədris olunmalıdır. Mükəmməl dövlətçilik sisteminin forma- laşması da ictimai və siyasi liderlərin əməyinin nəticəsi hesab olunmalıdır. İctimai təfəkkür baxımından və elmi yanaşma metodlarından irəli gələrək, şəxsiyyətin həyatına güclü dövlət- xeyirxah cəmiyyət, sosial-rifah halının yaxşılaşdırılması prizmasından baxmaq lazımdır və bu aspektlər əsasında təhlil olunmalıdır. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|