Microsoft Word bvkm-xopks docx
Yüklə 2,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Super birjalar. Nyu-York Fond Birjası.
- London Fond Birjası.
79 nkişaf etməkdə olan ölkələrin ödəniş balansının dövlətlərarası tənzimlənməsi kvartal üzrə bölünmələr ilə birlikdə makro-iqtisadi aqreqatlar və kəmiyyət oriyentirləri formasında stabilləşmə proqramını işləyib hazırlayan BVF vasitəsilə yerinə yetirilir. Fondun bu tədbirlərinin standartlaşdırılması milli xüsusiyyətlər nəzərə alınmadan, onların zəif seçmə qabiliyyətini gücləndirir. Tələbatın sıxılması ilə əlaqədar fond tərəfindən tövsiyə edilən ənənəvi deflyasiya tədirlərinin tətbiq edilməsi iqtisadi artım imkanlarını azaldır. qtisadiyyatın, eləcə də, ödəniş balansının stabilləşdirilməsi üzrə sərt proqramlar inkişaf etməkdə olan ölkələri kapital qoyuluşunu itirməyə sövq edir, bu isə iqtisadi artımı saxlayır. ri həcmdə xarici borc baxımından azad olmuş ölkələr - kreditor dövlətlər (Paris klubu) yalnız borc alan ölkə tərəfindən Fondun stabilləşdirilmiş proqramının qəbul edilməsi şə rtilə borcun tənzimlənməsi ilə əlaqədar razılığa gəlirlər. Beynənlaxlq finans mərkəzi statusuna sahib olmaq üçün bir neçə şərt tələb edilir: 1. qtisadi sərbəstlik: finans bazarının fəaliyyətinin inkişafı üçün gərəksiz maneələr mövcud deyildir Yəni yığım və ya investisiya qərarları mövzusunda sərbəstlik vardır; 2. Daxili iqtisadiyyatın güc göstəricisi sayılan milli pul va- hidinin sabitliyi, həmçinin xarici investorların etibarlığını təmin edən finans sisteminin təminatlı olması; 3. Finans alətlərinin səmərəliliyi; 4. Aktiv, çoxşaxəli və hərəkətli finans bazarı, yəni kreditor və debtorlara geniş imkanlar yaradılması; 5. Xəbərləşmə sistemində yüksək texnologiya imkanların- dan istifadə edilməsi; 6. Finans sistemində təhsil və insan gücünün səviyyəsi; 7. Xarici investorların cəlb edilməsi mövuzusunda gərəkli hüquqi və sosial şəraitin yaradılması imkanları. «The ekonomist» jurnalının təsbitinə görə, beynəlxalq finans mərkəzi aşağıdakı parametlrlərə uyğun olmalıdır:
80 1. Finans bazarının daxili həcmi. Bu göstəriciyə ən yaxın Nyu-York Finans Mərkəzidir. Nyu-York Fond Birjasında işləyən qiyməti kağızların kapital dəyəri 9 trln. $ - dır. 2. Bazar kapital dəyərinin ümumi daxili məhsula nisbəti. Bu göstəriciyə görə 1-ci sırada finans mərkəzi – Londondur (birja kapital dəyəri ümumi daxili məhsulun 160%-nə qədərdir), ikinci sırada Nyu-York (120%), 3-cü sırada Tokiodur (55%). 3. Xarici bankların iştirakı. Bu göstəriciyə görə sıra ilə London, Tokio, Nyu-York gəlir. 4. Finans xidmətlərinin ixracat həcminə görə sıra ilə London (8 mlrd.$), Almaniya (2,7 mlrd.$) və Yaponiya (1.6 mlrd.$) dayanır.
81 Cədvəl 5.6.
Dünya finans bazarlarında əməliyyatların strukturu (günlük əməliyyat həcmi mlrd.$)
1990 2000 10 il ərzində artım Valyuta bazarı 880 1900
2 dəfə stiqraz bazarı (dövlət və ş irkət) 190 550
5 dəfə Səhm bazarı 40 800
20 dəf Mənbə: Деньги и кредит, №5, 2000, с.53
1) Super birjalar. - Nyu-York birjası - Tokio birjası - London birjası Bu üç birjada aparılan qiymətli kağızlarla əməliyyatın həcminin dünya birjaları içindəki payı 60%-dir. 2) böyük birjalar. - Honkond birjası - Paris birjası - Milan birjası - Frankfurt birjası 3) Orta ölçülü birjalar. - ABŞ-da Boston,, Filadelfiya - Avropada Madrid, Barselona, Bruksel, Kopenhagen - Uzaq Şərq ölkələrində Seul, Tayvan, Sidney, Bombey - Latın Amerikası ölkələrində Buenos Ayres, Toronto, Monreal 4) Kiçik birjalar.
82 Dünyada irili-xırdalı 65 birja fəaliyyət göstərməkdədir. Yuxarıda sayılanların xaricində bütün birjalar kiçik birjalar siyahısına daxildir. Bunlar arasında stanbul, Afina, Təl-Əviv, Helsinki, Monila, Kuala-Lamur, Nigeriya birjaları gələcəkdə orta ölçülü birjalar siyahısına girməyə namizəddirlər. nkişaf etməkdə olan ölkələrdə qurulan fond birjaları Dünya Bankı və onun yan quruluşu olan Beynəlxalq Finans Qurumunun dəstəyi və nəzarətində inkişaf
etməkdədirlər. Bu
birjaların üstün
cəhətlərindən biri odur ki, hamısının qapısı xarici investorlara açıqdır. Super birjalar. Nyu-York Fond Birjası. Amerika Birləşmiş Ştatlarında fond birjalarının sayı yeddidir. Fond birjaları içində ən böyük birja Nyu-York birjasıdır. Nyu-York birjası «Fond birjaları haqqında» Qanun çərçivəsində fəaliyyət göstərir. Amerika birjalarında 741 yerli, 75 xarici olmaqla 816 aksiya əməliyyatda iştirak edir. 1996- cı il də daxil olmaqla birjada əməliyyat keçirilən qiymətli kağızların ümumi bazar bazar dəyəri 109,4 milyard dollar ol- muşdur. Nyu-York birjası günlük əməliyyat həcminə və bazarda ə məliyyat keçirilən qiymətli kağızların bazar dəyərinə görə London və Tokio birjaları ilə birlikdə dünyanın 3 super birjasından biri və bunlar arasında da ən böyüyü və ən əhəmiyyətli olanıdır. Nyu-York birjasında 1600-ə yaxın aksiya, 3700-dən çox istiqraz ə məliyyatda iştirak edir və bunların ümumi bazar dəyəri 3100 milyard dollardır. London Fond Birjası. London Fond Birjası nəinki Avropanın, hətta dünyanın ən böyük finans mərkəzi olmaq xüsusiyyətini hələ də qoruyur. London istər finans bazarları, istərsə də finans qurumlarının apardığı əməliyyat həcminə görə beynəlxalq bir finans mərkəzi rolunu oynayır. Londonda «Siti» adı verilən regionda başda ngiltərə Mərkəz Bankı – «Bank of England» olmaqla yüzlərcə yerli və xarici banklar, sığorta ş irkətləri və digər finans qurumları da bir araya toplanmışdır. London Fond Birjası bu regionda yerləşir. Yüklə 2,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|