Microsoft Word cap 6 02 2012. doc
Yüklə 1,33 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Aydın Dadaşov
- Rejissorluğun üslub problemləri
Aydın Dadaşov 224 olardı. Məhz R.İ. İbrahimbəyova məxsus əsas xəttin mu- siqi ilə süslənməsi hesabına şimalda qoyub gəldiyi arva- dına sədaqətini qoruyan Suxovun, qara kürü yeməkdən zinhara gələn gömrük məmuru Vereşşaginin, vətəni ilə birgə hərəmxanasını da itirən Abdullanın musiqili ko- mediya janrında mövcudluğu fabulanı deyil ariyaların, xo- run yaratmalı olduğu dramaturgiyanı önə keçirir. Bu musi- qili tamaşada Suxov (A.Xarçenko), Petruxa (R.Əliyev), Səid (R.Mahmudzadə), Vereşagin (R.Semerenko), Abdul- la (K.Artemov) kimi personajlar özlərini daha çox vokal partiyalarında, hərəmxananı təmsil edən Gülçatay (N.Hə- sənova), Zarina (N.Məmmədova), Cəmilə (T.Xaritonova), Gözəl (İ.Ryabova), Səidə (L.Povetkina), Hafizə (Sitniko- va), Zöhrə (N.Saulova), Leyla (E.Fidler), Zülfiyyə (T.Xaymoviç), basmaçılar və onlara qarşı vuruşan bolşe- viklər xor və baleti təmsil edirdilər. Bu tamaşa haqqında arxiv materialları, hər hansı bir məqalə olmasa da, bu əsər əsasında dörd il sonra Ş.Qurbanov adına Azərbaycan Döv- lət Musiqili Komediya Teatrında Cənnət Səlimovanın səhnələşdirmə müəllifi olduğu “Səhranın bəyaz günəşi” müziklına Vaqif Həsənovun verdiyi quruluş barədə ma- raqlı bir resenziya mövcuddur. 21 aprel 1982-ci ilin “Bakı” qəzetindəki “Tamaşa sa- lonu “isitmir”” məqaləsində: “Quruluşçu rejissor öz tama- şasında “teatr içində teatr olduğunu” elə ilk səhnələrdən gizlətmir. İştirakçılar tamaşaçının gözü qabağında geyinə- Rejissorluğun üslub problemləri 225 rək onları əvvəlcədən oyunun şərtlərindən hali edirlər. Bu- na baxmayaraq çox vaxt sərhəd bilməyən rejissor fantazi- yası hətta “iki teatr” üçün belə həddən artıq görünür. Bəzi rejissor axtarışlarının hansı məqsədə xidmət etməsini ay- dınlaşdırmaq isə bir o qədər də asan deyildir. Bir sıra uğurlarına baxmayaraq Ş.Qurbanov adına Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya Teatrının səhnəsində qərar tutmuş “Səhranın bəyaz günəşi” tamaşası salonu “isidə” bilmir” 186 yazan teatrşünas Yusif Bağırovun gəldiyi nəticə bu əsərin səhnələşdirilməsinin kino variantına birmənalı olaraq uduzduğundan xəbər verir. *** Aleksandr Çxeidzenin məktəblilərin həyatından bəhs edən “Sərbəst mövzuda inşa” pyesinə Cənnət Səlimovanın Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrındakı yozu- mu əsərdə qoyulan problemin qabardılması ilə yadda qal- dı. Yazıçı Elizvar Aleksandroviç Gelovani (A.Xarçinka) yeganə qızı, orta məktəbi qızıl medalla bitirəcək Ma- rikanın (R.D.Əmirbəyova), buraxılış imtahanında sərbəst mövzuda yazdığı inşada mühitin problemlərini göstər- məsinin yaratdığı qalmaqal hadisəliliyi təmin edir. Ətraf- dakı eybəcərlikləri göstərməklə təmiz yaşamaq istəyini bildirən Marika sanki mühitinə qarşı üsyan edir. Üzdə olub məşhur yetirmələri ilə qürur duyan sovet məktəbində 186 Y.C.Bağırov. Tamaşa salonu «isitmir». Bakı q. 21-04-1982. Aydın Dadaşov 226 təlim-tərbiyənin yenidən qurulması tələbi ilə çıxış edən ta- maşa əlbəttə, cəmiyyətdə inqilabi dəyişkənliyə deyil, mə- nəvi mühitin bərpasına çağırır. Tamaşanın sonunda müna- sibətlərini yenidən nəzərdən keçirən Marika sevib rəğbət bəslədiklərini itirsə də, özünə yeni yaxınlar tapa bilir. Əsərdə olduğu kimi tamaşada da məktəbin direktoru Elina İvanovna Balavadze (T.Razumovskaya), Marikanın anası Salome Georgiyevna (Z.Xarçenko), sinif yoldaşları: Tomas (A.Kişinov), Kosta (R.Mahmudzadə), Ketino (N.Həsənova), müəllimə Natalya Nikolayevna Mindiaşvili (R. Medvedyev), valideyn Angelina Valerianovna (O.Do- linskaya), müxbir Nikifor (K.Artyomov) strukturun xeyir- şər qarşıdurmasını təmin etdilər. 13-29 sentyabr 1978-ci ildə paytaxtda, Malı Teatın filialında keçirilən qastrolda bəyənilir və Cənnət Səlimo- vanın tələbəsi, Marika rolunda səhnədə ilk debütünü edən Rita Əmirbəyovanın fotoşəkli “Teatr” jurnalının üz qabı- ğında çap olunur. *** 2009-cu ildə Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrı təmirdən çıxdıqdan sonra nazirin əmri ilə baş rejis- sor təyin olunduqda vaxtilə Kamera Teatrında reallaşan Mirzə Fətəli Axundovun “Sərgüzəşti - vəziri - xani Lənkə- ran”, “Hekayəti - müsyö Jordan həkimi – nəbatat və dərviş Məstəli şah”, “Hekayəti xırs quldurbasan” komediyaları, Rejissorluğun üslub problemləri 227 Hüseyn Cavidin “Şeyx Sənan” faciəsinin yeni səhnə həya- tını bu teatrda davam etdirən Cənnət Səlimovanın yarım əsrlik yaradıcılıq dövründə ilk dəfə olaraq Şekspirə - “Ro- meo və Cülyetta” faciəsinə müraciət etməsi kollektivdə maraqla qarşılandı. Hegelin əsər haqqında: “Sevgililərin məqsədlərindən və talelərindən kənarda qalan iki ailə arasındakı qovğa fəaliyyətin rüşeymi kimi qalsa da, məxsusi əsas məqam deyil” 187 yazdığı pyesin əsas hadisəsinin təklif olunan vəziyyətdən yüksəkdə qaldığını səciyyələndirir. Veronada üz – üzə duran Montekkilərlə Kapulettilər kimi iki düşmən ailədən başqa, başda hersoq Eskalla, rahib Lorenso olmaq- la şəhər əhlinin mənafeyini hüquq müstəvisində güdən qüvvələr haqq- ədalətin bərqərar olmasına xidmət edir. Pyesdə olduğu kimi tamaşada da Montekkilərin oğlu Romeonun (Elnur Kərimov) cazibəsinə düşdüyü Rozalina- nı unutmaq istədiyi, hersoq Eskallın (Tariel Qasımov) qo- humu Parisin (Elşən Rüstəmov) Kapulettilərin on dörd yaşlı qızı Cülyettaya (Günel Məmmədova) evlənmək üçün qızın atasına elçi düşdüyü məqamda, iki ailə arasında yarana biləcək barışığa nifrət edən Tibaltın ziddiyyətə təhriki hadisələrə təkan verən yaya çevrilir. Dördüncü səh- nədə Romeonun Merkusio ilə Benvolio da daxil olmaqla beş-altı üzü maskalı, əli məşəlli dostu ilə Kapulettilərin evində keçirilən karnavala gəlişi kütləvi dəyərlərə meydan 187 Гегель Эстетика. М., 2004. т.3. с. 547. Yüklə 1,33 Mb. Dostları ilə paylaş:
|