Microsoft Word C?f?rov ?D?Biyyat
Yüklə 0,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
Ədəbiyyat söhbətləri 331 Nə gizlədim, hərdən dedi-qodular da eşidirik. Ancaq bun- lar sizin gördüyünüz böyük işlər qarşısında o qədər kiçik, məna- sız və miskindir ki, bəlkə də, yada salmağa dəyməzdi… Və mən istəməzdim ki, bu cür şeylər sizin əlinizi işdən soyutsun. Əksinə, istərdim ki, daha güclü, daha inamlı, daha enerjili etsin ki, haqq nahaqqı üstələsin, ədəbiyyat cəbhəsində zəiflik, hərcmərclik olmasın… Sizə böyük hörmətlə, daha böyük uğurlar arzusu ilə Nizami Cəfərov 2016 Nizami Cəfərov 332 Aqşin Ağkəmərlinin ayrılığı… Vətəndən Vətənə Aqşin Ağkəmərlinin poetik yaradıcılığı barədə ilk təsəvvü- rüm artıq keçən əsrə düşən 90-cı illərin əvvəllərinə – Azərbay- canın Şimalı ilə Cənubu arasında gediş-gəlişin bərpa olunduğu dövrə aiddir. Ondan bəri ara-sıra bəzi şeirlərini oxusam da, təsadüfdən-təsadüfə görüşüb hal-əhval tutsaq da, etiraf edim ki, Aqşin Ağkəmərlini bu günlərdə çapdan çıxmış kifayət qədər iri həcmli «Öpdüm Arazı» şeirlər kitabı ilə daha yaxından tanıdım. Və əminliklə deyə bilərəm o, bu dünyaya Şair gəlib… Və bunu ancaq şair deyə bilər ki, Mənə bir hekayə söylə! Içində sevgi, içində həsrət olsun. Mənə bir hekayə söylə! Uca-uca dağları, coşqun dənizləri, günəşli çağları, parlaq olsun. Mənə bir hekayə söylə, adı Vətən olsun. Dünyanın canı, qanı onda, o isə bu dünyaya baş olsun. Mənə bir hekayə söylə! Yalnız – adı Azərbaycan olsun! Aqşin Ağkəmərli o taylı-bu taylı Azərbaycanın bütöv şairidir. Və onun ideya-estetik təfəkküründə Vətənin coğrafiyası Ədəbiyyat söhbətləri 333 kimi, həmin coğrafiyanı qoruyan əsgər-vətəndaşı da bütöv bir amal-iradəyə sahibdir: Əsgər! Bu torpaq sənə əmanət. Bu el, bu oba – Bu müqəddəs ocaq Sənə əmanət. Cəngi, Yanıq Kərəm, Dilqəmi, sazım, sözüm – ana dilim sənə əmanət. Bu Dərbənddən o Dərbəndə, bu vətəndən o vətənə ünüm yetən, əlim çatan, hər daşında tarix yatan yaxın, uzaq bizim ellər sənə əmanət… Aqşin Ağakərimli geniş (və bütöv) məkan (Vətən!) təsəv- vürü olduğu kimi dərin (və güclü) zaman (Tarix) təsəvvürü olan şairdir. Bir istedadı da ondadır ki, Tarix onun poeziyasında kifa- yət qədər ciddi fəlsəfi məzmun-mündərəcə ilə təzahür edir: Çaldıranın düzləri… Ah, içimdə bir boşluq. Ötən illərimi, O itkin günlərimi Axtardım səndə. …Diləklərim dözümsüz, Duyğularım tələskən. Mənim tarixim sığmır Bu Çaldıran düzlərinə. Nizami Cəfərov 334 Qan qoxusu var bitkilərdə, Fəryad səsi var bu yerlərdə. Qılınc səsi, cəngi səsi, Doğma qardaş səsi var bu düzlərdə. …Görəsən, hələ neçə-neçə Çaldıran gözləyir məni… Xalq şairi Nəriman Həsənzadə Aqşin Ağkəmərliyə açıq məktubunda onun təmsil etdiyi ədəbi nəsli tamamilə doğru olaraq «əlitüfəngli Səttarxanların, Xiyabanilərin əliqələmli varisləri» adlandırır. Və böyük şair öz gənc məsləkdaşına müraciətən yazır: Aqşin, Vətən birdi, bayraq ikidi, bayraq olan yerdə maraq ikidi. Sənin düşmənlərin dostdular, Aqşin, dirəklər – rusdular, farsdılar, Aqşin. Ordakı simlərdən bir əncam keçir, cərəyan yox, Aqşin, sərəncam keçir. Orda yer yarılsa bircə dəm, Aqşin, günahkar ya sənsən, yə mənəm, Aqşin. Nə səsin xoş gəlir, nə dilin sənin, Mübarək - Tikanlı məftilin sənin. Zalım necə qorxur gör səndən, Aqşin, Vətənə salam de Vətəndən, Aqşin… Aqşin Ağkəmərli Araz şairidir. Və bu, ilk növbədə, Azər- baycan poeziyasının çox aktual olan mövzusuna tez-tez müraciət eləməsində, ona xüsusi həssaslığında özünü göstərir: Dağlara qalxdıqca, dolayları aşdıqca Ədəbiyyat söhbətləri 335 yollarını düşündüm. Arzular kimi, ikiyə bölünmüş bir Vətən kimi. Bir üzü qış, bir üzü yaz, müqəddəsdir bu sevdiyim Araz. …Duydum bir an könlümün səsini, Bütün ayrılıqların nəğməsini. Dedim, özünü vur Araza, ayrılıqdan yaza-yaza… «Mən ürəyimi neçə yerdə basdırmışam» deyən şairin az qala bütün şeirlərinin dəqiq ünvanı var. Və bu ünvanlar nə qədər müxtəlif olsa da, ikisi daha çox təkrar olunur: Arazın o tayı, bu tayı… Uydum bu dünyanın işinə, Öyrəndim ayrılığın vərdişinə. Nə qədər doğma gəlir bu söz mənə, Ayrılırıq biz Vətəndən Vətənə!.. 2017 Nizami Cəfərov 336 «İdeal»ın işığı «Ədəbi döyüşlər cəngavəri» Mehdi Hüseyn hələ ilk əsər- lərini yazıb nəşr etdirdiyi illərdə Isa Hüseynovu zarafatla «etiraf olunmamış dahi» adlandırar, onun ədəbiyyata təsadüfən deyil, xüsusi missiya ilə gəldiyini hiss etdirər, gənc yazıçı isə bundan, təbii ki, məmnunluq duyarmış. Ancaq güman etmək çətindir ki, Mehdi Hüseyn kimi geniş dünyagörüşlü tənqidçi-ədəbiyyatşünas belə Isa Hüseynovun dünyaya Isa Muğanna olaraq yenidən gələcəyini təsəvvür eləmiş olsun. «Yanar ürək»dən «Ideal»a, Isa Hüseynovdan Isa Muğan- naya yüksəlişin səbəbləri, yəqin ki, XX əsrin sonu XXI əsrin əvvəlləri Azərbaycan ədəbi-ictimai təfəkkürünün üzərində ən çox düşündüyü, ancaq əsaslı bir nəticəyə gələ bilmədiyi mövzu- lardandır. Və məsələni daha da mürəkkəbləşdirən cəhətlərdən biri, heç şübhəsiz, böyük yazıçı-mütəfəkkirin özünün vaxtaşırı olaraq söylədiyi mülahizələr olmuşdur ki, həmin mülahizələrdə yaradıcılığın bir dövründən digərinə keçmək kimi, əslində, ta- mamilə təbii (və qanunauyğun) qəbul edilməli olan bir proses xeyli dərəcədə mistikləşdirilərək o həddə çatdırılır ki, guya müəllif «Ideal»dan başlayaraq «ün» eşitmiş və bütün sonrakı əsərlərini həmin ilahi «ün»ün diqtəsilə qələmə almışdır. Əlbəttə, məsələnin bu cür qoyuluşuna bizim adət etdiyimiz normativ şüur (və yaradıcılıq) təcrübəsi baxımından interpretasiya vermək, prinsip etibarilə, mümkün deyil. Ancaq ortada hansı ener- jidən gəlib-gəlməməsindən asılı olmayaraq yüksək sənətkarlıqla seçilən mükəmməl yaradıcılıq məhsulları var… Və onların adət et- diyimiz metodoloji texnologiyalarla tədqiqi tamamilə mümkündür. Isa Muğanna yaradıcılığını yeni rakursdan – «Ideal» işı- ğında araşdıran tanınmış yazıçı, ədəbiyyatşünas və redaktor- naşir Şəmil Sadıq qarşısına kifayət qədər cəsarətli (və çətin)bir vəzifə qoysa da, fikrimcə, onun öhdəsindən uğurla gəlmiş, hətta demək olar ki, Isa Hüseynov-Muğanna yaradıcılığı barədə indi- Yüklə 0,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|