Microsoft Word Cor 5 2col doc

 
36 
önerisiyle gerçekle tirilmi tir; ancak ne bu karar 
ne de ailelerin  yaptı ı  eyle ilgili yasal bir yetki 
bulunmamaktadır.  Yetkili  makamların  faal 
i birli i 
olmadan 
böyle 
bir 
eyin 
yapılamayaca ından  hareketle,  bu  davada 
spanya’nın  5.  Madde  hükümlerini  ihlâl  etti ine 
karar  verilmi tir.  5.  Madde  hükümlerine  aykırı 
bir  ekilde  ki inin  özgürlü ünden  mahrum 
edilmesiyle  neticelenecek  hiçbir  özel  eyleme 
kamu  görevlilerince  müsaade  edilmemesi 
gerekir.  Kamu  mercileri  de  hiçbir  zaman  özel 
ki ileri,  gerçekle tirmeleri  yasaklanmı   olan 
fiillere te vik etmemelidir.
36
  
 
Deniza ırı fiiller 
                                                 
36
 A HM ayrıca, 10 Mayıs 2001 tarihli Kıbrıs-Türkiye 
davasında, Devlet namına bir kamu merciinin özel ki ilerin 
di er ki i/ki ilerin haklarını ihlâl etmelerine göz yumması 
ya da müsamaha göstermesi halinde, söz konusu kamu 
merciinin Sözle me hükümleri çerçevesinde yetkisi 
dahilinde sorumlu tutulaca ını vurgulamı tır. Ancak bu 
davada bu tür bir göz yumma ya da müsamaha gösterme 
oldu u tespit edilememi tir.  
 
 
Avrupa  nsan Hakları Sözle mesine taraf 
olan bir Devlet, Sözle menin 1. Maddesine göre 
yetki  alanı  dahilinde  herkesin  hak  ve 
özgürlüklerini  güvence  altına  aldı ını  taahhüt 
eder; 
söz 
konusu 
Devlet, 
yetkisini 
kullanabilece i  her  yerde,  uluslararası  hukuka 
göre  tanınan  ya  da  anayasasıyla  belirlenmi  
sınırları 
dahilinde 
herhangi 
bir 
yerde 
gerçekle tirdi i fiillerde bu fiillerle ilgili yasal bir 
dayanak  bulunmasından  ba ımsız  olarak,  bu 
taahhütle ba lı kalacaktır.  
 
Avrupa  nsan  Hakları  Mahkemesinin 
Loizidou-Türkiye
37
  davası  kararında  net  bir 
ekilde ortaya koydu u gibi, Sözle menin amacı 
itibarıyla  yetki  alanı  bir  Taraf
 
Devletin  kendi 
topraklarıyla  sınırlı  de ildir.  Dolayısıyla,  bir 
Taraf Devlet  yetkililerinin etkisi ba ka bir yerde 
ortaya çıkan fiilleri ya da ihmalleri neticesinde de 
Taraf
 
Devlet  sorumlu  tutulabilir.  Özellikle,  bu 
                                                 
37
 18 Aralık 1996. 

---

 
37 
davada  da  görüldü ü  üzere,  bir  ba ka  Devletin 
sınırları  dahilinde  bir  Taraf
 
Devlet  tarafından 
gerçekle tirilen  bir  askerî  harekât,  di er  Devlet 
sınırları  içinde  belli  bir  bölgeyi  Taraf
 
Devletin 
etkin  bir  ekilde  kontrol  altına  almı   olması,  o 
bölgenin  Taraf
 
Devletin  yetki  alanı  dahilinde 
oldu u  ve  dolayısıyla  o  bölgede  de  Sözle me 
hükümleri  çerçevesinde  ki ilerin  hak  ve 
özgürlüklerini  güvence  altına  almakla  yükümlü 
oldu unu kanıtlamak için yeterlidir.  
 
Bu  sonuç,  Kıbrıs-Türkiye  davasında  da 
görülmektedir. 
Bu 
davada 
ihtilâf 
aynı 
sebeplerden  kaynaklanmaktadır:  bir  askerî 
harekât  neticesinde  ortaya  çıkan  i gal  sebebiyle, 
bir  Âkit  Taraf,  söz  konusu  topraklarda 
Sözle meden  do an  yükümlülüklerini  yerine 
getiremez  duruma  gelmi tir.  Bu  toprakların 
Türkiye’nin 
yetki 
alanına 
girdi inin 
dü ünülmemesi,  o  bölgede  ya ayan  ki ilerin 
insan 
hakları 
güvencesi 
sisteminden 
faydalanmalarıyla  ilgili  bir  bo luk  ortaya 
çıkmasına yol açar.  
 
Yetki  alanı  kavramının  olayın  özüne 
inmeye yönelik bu tür gerçekçi bir yakla ımla ele 
alınması, 5. Madde hükümlerinin her zaman, her 
tür  özgürlükten  mahrumiyet  uygulamasında 
dikkate  alınması  gerekti i  anlamına  gelir. 
Dolayısıyla, 5. Madde hükümleri, örne in kolluk 
kuvvetlerinin  bir  ba ka  ülkeye  giderek 
yargılanmak  ya  da  cezasını  çekmek  üzere  bir 
ki iyi  kendi  ülkelerine  getirmeleri  halinde  de 
uygulanacaktır. 
Örne in, 
zanlının 
Saint 
Vincent’te  bir  askerî  uçakta  Fransız  polisine 
teslim  edildi i  Reinette-Fransa
38
  davasında,  5. 
Madde 
hükümlerinin 
dikkate 
alınması 
gerekmi tir.  Fransız  polisine  teslim  edildikten 
sonra  ba vuru  sahibinin  özgürlü ünden  mahrum 
edilmi   olması,  her  ne  kadar  teslim  etme  i lemi 
Saint  Vincent’te  de  gerçekle mi   olsa,  Fransız 
makamlarının  yetkisi  dahilinde  cereyan  etmi  
oldu u için 5. Madde uyarınca Fransa idaresinin 
yetki alanına girmektedir.  
                                                 
38
 63 DR 189 (1989) (davanın kabul edildi ine dair karar). 

---

 
38 
 
Bir  ki inin  yasadı ı  yollarla  yakalandı ı 
ya  da  kaçırıldı ı  durumlarda  da  –  cezaî 
yargılamaya tâbi tutulmasını sa lamak  ya da bir 
çocu un  ebeveynlerinden  birine  teslim  edilmesi 
amacıyla ya da bu tür bir fiilin Devlet makamları 
tarafından 
herhangi 
ba ka 
bir 
amaçla 
gerçekle tirildi i  ya  da  bir  ekilde  Devlet 
makamlarına  atfedilebilece i  hallerde  de  –  5. 
Madde  hükümleri  uygulanır.  Ayrıca,  Kıbrıs-
Türkiye davasında görüldü ü gibi, bir ba ka ülke 
topraklarında  gerçekle tirilen  askerî  bir  harekât 
esnasında  ortaya  çıkan  herhangi  bir  özgürlükten 
mahrumiyet  uygulamasında  da  5.  Madde 
hükümleri  uygulanır.  Bu  davada  Avrupa  nsan 
Hakları 
Mahkemesinin 
Kıbrıs 
tarafından 
suçlanan  Türkiye’nin  gerçekle tirdi i  askerî 
harekâtta 5. Madde hükümlerini ihlâl etmedi ine 
karar  vermesinin  tek  sebebi,  Kıbrıs’ın,  söz 
konusu  harekât  esnasında  Kıbrıs  Rum 
toplumundan  hiç  kimsenin  fiilen  alıkoyuldu u 
iddiasında bulunmamı  olmasıdır. 

---