Microsoft Word Cor 5 2col doc
Yüklə 3,17 Kb. Pdf görüntüsü
|
42 Bu durum, özgürlükten mahrumiyet tedbirinin 5. Madde 1. Paragraf (c) fıkrası hükümlerine uygun olması için, mahrumiyetten sonra mutlaka cezaî takibat – yargılanma ya da yalnızca resmî suçlama ya da iddia – olması gerekti i anlamına gelmez. Dikkate alınacak en önemli husus, böyle bir mahrumiyetin ortaya çıkmasındaki amaçtır. Dolayısıyla, netice itibarıyla bu amacın gerçekle tirilip gerçekle tirilmedi i önemli olmayacaktır. Avrupa nsan Hakları Mahkemesinin ilk hususun di erinden daha önemli oldu una i aret etmi olması, cezaî süreci do uran unsurlara yakla ımı yansıtmaktadır; mahrumiyet tedbiri alındı ı andaki üpheler geçerli olsa da olmasa da, bu tür bir takibatın ba latılması gereksiz ( üpheli fiilin ortadan kalkması sebebiyle), imkânsız (çok önemli kanıtların bulunamaması sebebiyle) ya da arzu edilmeyen (yargılanmanın üphelinin sa lı ı açısından sorun te kil etmesi sebebiyle) bir hal alabilir. Örne in, hem Brogan-Birle ik Krallık 43 43 29 Kasım 1989. hem de Murray-Birle ik Krallık davasında, özgürlüklerinden mahrum edilen ki ilerin, haklarında hiçbir suçlamada bulunulmadan ya da yetkili yasal merci huzuruna çıkarılmadan salıverilmi olmaları sebebiyle A HM 5. Madde 1. Paragraf (c) fıkrası hükümlerinin ihlâl edilmi oldu u kararına varmamı tır. Bu davalarda Mahkeme, yetkili mercilerin söz konusu ki ilerin sorgulanmalarından sonra haklarındaki üpheleri kanıtlamanın imkânsız oldu u ve bu artlarda herhangi bir suçlama getirilemeyece i kararına vardıklarını gözlemlemi tir. Yine de bu sonuç, takibatın gerekip gerekmeyece i ancak özgürlü ünden mahrum edilen ki i sorgulandıktan sonra belirlenebilece i için, takibatın amacının üpheli oldu u anlamına gelmez. 44 44 Bu davalarda takibatın ba arısı önemli ölçüde üphelilerin ifadelerine ba lıydı. üpheliler sorulara cevap vermedikleri için, herhangi bir suçlamada bulunmak mümkün olmayacaktı. 43 Dolayısıyla, bir ki inin özgürlü ünden mahrum edilmesine yönelik bir tedbirin ceza kanunun herhangi bir hükmü uyarınca alındı ı öne sürülmekle beraber e er hiçbir ekilde ki inin bu kanun hükmüne tâbi tutulması söz konusu olmamı sa, bu tür bir mahrumiyet tedbiri 5. Madde 1. Paragraf (c) fıkrası uyarınca kabul edilemez. 45 Örne in, Ciulla- talya 46 davasında, hakkında herhangi bir takibat ba latma amacı dı ında bir amaç güdülerek özgürlü ünden mahrum edildikten sonra ki inin hâkim kar ısına çıkarılması söz konusu olmu tur. Ba vuru sahibi yakalanmı ve mafya-benzeri davranı ları sebebiyle zorunlu ikâmet emri çıkartılması amacıyla hâkim kar ısına çıkartılmı tır. Bu tür Mafya-benzeri davranı ların çe itli suçlara yol açabilmesi söz konusu olmasına ra men, ikâmet 45 Bir ki inin yakalanması do rultusunda yetki kullanımı, o do rultuda bir niyet olmadan gerçekle tirilmi se, bu durum hem 5. Madde 1. Paragraf (c) fıkrasına, hem de keyfî uygulamaların genel anlamda yasaklanmasına ili kin hükümlere aykırı olur. 46 22 ubat 1989. emri artının aranması ve bu emrin çıkarılması – ve takibatın aslen bu emre dayandırılması – kanıtlanmamı bir üpheye dayanmaktadır; bu emir, ba vuru sahibinin o anda somut ve belli bir suça karı mı olmasına de il, geçmi te i ledi i a ır suçlara ve bu sebeple gelecekte de toplumsal açıdan tehdit olu turabilece i ihtimaline dayandırılmı tır. Dolayısıyla, ba vuru sahibinin özgürlü ünden mahrum edilmesi, yargı öncesi ki inin alıkonulmasını gerektirecek herhangi bir fiilden ziyade, önleyici bir tedbirden kaynaklanmaktadır. Bu ki inin daha sonra hâkim kar ısına çıkartılmı olması, ki i hakkında alınan mahrumiyet tedbirinin cezaî yargılamanın bir parçası olmadı ı gerçe ini de i tirmez. Ciulla davasında görülen özgürlükten mahrumiyet, zorunlu ikâmet emrinin çıkartılması amacıyla bu tür bir mahrumiyet tedbirinin “[bir ki inin] herhangi bir suç i lemesini ... önlemek üzere makul ölçüde gerekli oldu u telâkki edilen...” bir tedbir olmaması sebebiyle, 5. Madde 1. Paragraf (c) fıkrasına da aykırıdır. Bunun sebebi, 5. Madde 1. Paragraf hükümlerinde kabul edilen 44 önleyici tedbir yetkisi, ceza kanunun uygulanmasına da ba lıdır ve bu yetkinin kullanımı belirli somut suçların i lenmesinin önlenmesine yönelik olmalıdır. 47 Özgürlükten mahrumiyet yetkisinin kullanımında bu tür bir art aranması, tabii ki hem söz konusu fiilin, hem de özgürlü ü kısıtlanan ki inin bu fiili gerçekle tirme ihtimalinin sarih olmasını gerektirmektedir. Ciulla davasında, Avrupa nsan Hakları Mahkemesinin aldı ı karar, 5. Madde 1. Paragraf (c) fıkrası hükümlerini teyit eder mahiyettedir; Sözle menin bu hükmüne istinaden alınan bir özgürlükten mahrumiyet tedbirinin haklı bir önleyici tedbir olarak addedilebilmesi için, bu tedbirin somut ve belirli bir suçun önlenmesine yönelik olarak alınmı olması gerekir. 47 Bu arta göre, özgürlükten mahrumiyeti haklı kılan fiilin söz konusu suçun i lenmesine yönelik bir te ebbüs olması gerekir ki pek çok ülke kanunlarında bu durum ba lı ba ına bir suç addedilmektedir. Avrupa nsan Hakları Mahkemesinin Ciulla davasıyla ilgili kararının bir benzeri de J ius-Litvanya davasında görülmektedir. J ius- Litvanya davasında, ba vuru sahibi cinayet zanlısıdır. Ancak dava kanıt yetersizli i sebebiyle tıkanmı tır. Bunun üzerine ba vuru sahibi, ceza usul kanununda yer alan, suç örgütleriyle ba lantı yoluyla bir ki iyi tehdit etmek olarak tanımlanan ve önlenmesine yönelik olarak ki inin alıkonulabilmesine yetki verilen, haydutlukla ilgili bir hüküm çerçevesinde gözaltına alınmı tır. Bu hüküm çerçevesinde hareket eden ba savcı yardımcısı, altmı günlük bir gözaltı emri çıkarmı ve ba vuru sahibinin bu emri temyiz ba vurusu da mahkeme tarafından reddedilmi tir. Ba vuru sahibi aleyhinde belirli hiçbir suçlama getirilmemi ve bu önleyici gözaltı uygulamasıyla ilgili olarak da hiçbir soru turma yapılmamı tır. Gözaltı emrinin çıkarılmasından bir ay sonra, ki inin hakkında yeniden cinayet suçlamasında bulunulmu ve bu suçlama ba vuru sahibinin gözaltında tutulmasının gerekçesi haline gelmi tir. A HM, Yüklə 3,17 Kb. Dostları ilə paylaş:
|