Microsoft Word Cor 5 2col doc

 
33 
ki inin  kendi  evinde  alıkoyuldu u  haller  de  5. 
Madde hükümleri kapsamına girecektir.  
Belli  bir  köy  ya  da  kasabada  tutulma 
haline  tecridin  e lik  etmedi i  durumlar  –  bu 
durum  Guzzardi  davasında  söz  konusudur  – 
özgürlükten  mahrumiyetten  ziyade  hareket 
özgürlü üne müdahale olarak de erlendirilir.  
Aynı  ekilde,  bir  ülkeye  giri   yapmak 
isteyen  ki ilere  getirilen  kısıtlamalar  – 
yabancıların muhafaza edildi i özel bir merkezde 
zorla  tutulmalarından  ziyade,  havaalanında  belli 
bir  mekânda  tutulmaları  hali  –  genellikle 
özgürlükten mahrumiyet olarak de erlendirilmez, 
zira  bu  durumda  bu  ki ilerin  hâlâ  ba ka  bir 
ülkeye gitme imkânları bulunmaktadır.  
Ancak, ba ka bir ülkeye gitme imkânının 
da gerçekçi olması gerekir. Yani bu ki iyi kabul 
edecek  ba ka  bir  ülke  yoksa  ya  da  söz  konusu 
ki i iltica talebinde bulunuyorsa ve ba ka bir ülke 
ki inin o anda sınırından geçmek istedi i ülkenin 
sa ladı ı  korumayı  temin  etmiyorsa,  böyle  bir 
imkândan  söz  edilemez.  Bu  durum,  Amuur-
Fransa  davasında  görülmektedir.  Bu  davada, 
ki inin  Fransa’dan  ba ka  gidebilece i  tek  ülke 
Suriye’dir  ve  ki inin  Fransa’ya  kabulü  yalnızca 
“diplomatik  ili kilerin  çapra ıklı ına”  ba lı 
de ildir,  aynı  zamanda  Suriye,  Mültecilerin 
Statüsü  Hakkındaki  Cenevre  Sözle mesine  taraf 
olmadı ı için, ki inin zulüm görmekten korktu u 
ülkeye  iade  edilmeyece inin  hiçbir  garantisi 
olmaması da dikkate alınmak zorundadır.  
 
Uygulamadan etkilenen ki inin statüsü 
 
 
Uygulamadan etkilenen ki inin statüsü de 
bir uygulamanın özgürlükten mahrumiyet anlamı 
ta ıyıp  ta ımadı ının  belirlenmesinde  önemlidir. 
Bu  durum,  özellikle  silâhlı  kuvvetlerde  görevli 
ki ilerin  normal  disiplin  uygulamasının  bir 
parçası olarak belli bir yerde tecrit edilmelerinde 
dikkate  alınmı tır.  Örne in,  Engel-Hollanda 
davasında, askerlerin her ne kadar görev saatleri 
dı ındaki  hayatlarını  silâhlı  kuvvetlere  ait 

---

 
34 
tesislerde  belirli  ancak  kilitli  olmayan  bir 
mekânda tecrit edilerek geçirmeleri istenmi  olsa 
da bu davada 5. Madde kapsamında bir “tutulma” 
hali  olmadı ı  görülmektedir.  Askerler  ancak, 
daha  katı  bir  “tutulma”  hali  olması  durumunda, 
örne in 
normal 
hayatlarını 
idame 
ettiremeyecekleri 
ekilde 
bir 
hücreye 
kapatıldıkları  durumda  özgürlükten  mahrumiyet 
iddiasında bulunabileceklerdi. Bu kararda dikkate 
alınan  varsayım  udur:  askerlik  hizmeti  ki iye 
kaçınılmaz olarak daha dü ük seviyede özgürlük 
tanıdı ı  için,  sivil  ki iler  için  5.  Maddede 
öngörülen özgürlük kısıtlaması e i i askerler için 
daha yüksektir.  
 
Hâlihazırda  hapishanede  bulunan  bir  ki i 
için 
daha 
fazla 
özgürlük 
kısıtlaması 
getirilmesinin  –  örne in,  daha  hafif  güvenlik 
tedbirlerinin  uygulandı ı  bir  cezaevinden
 
mahkûmların  çok  katı  bir  ekilde  tecrit  edildi i 
ba ka bir cezaevine mahkûmun nakli yoluyla – 5. 
Madde  hükümleri  kapsamında  özgürlükten 
mahrumiyet  olarak  de erlendirilmesi  mümkün 
de ildir,  zira  ki i  zaten  hüküm  giyerek  ya  da 
ba ka bir hapis kararıyla özgürlü ünden mahrum 
edilmi   durumdadır.  Bu  durumda  A HM,  bir 
mahkûmun  her  zamanki  gibi  di er  mahkûmlarla 
birlikte  olma  serbestisinden  mahrum  edilerek 
hücrede  tecrit  edilmi   olmasını  özgürlükten 
mahrumiyet  olarak  de erlendirmemi tir.  Ancak, 
Bollan-Birle ik  Krallık
33
  davasında  A HM, 
istisnaî  ko ullarda  bir  hapishanede  alınan 
tedbirlerin özgürlük hakkına müdahale edildi ini 
ortaya  koyabilece ini  kabul  etmi tir.  Mahkeme 
ayrıca, 
artlı  tahliye  edilen  bir  mahkûm 
özgürlü ünü  yeniden  kazandı ını  ve  bu  ki inin 
artlı tahliyeden sonra tekrar hapsedilmesinin, 5. 
Madde  hükümleri  çerçevesinde  özgürlükten 
mahrumiyet  olarak  de erlendirilece ini  de 
benimsemi tir. 
Weeks-Birle ik 
Krallık
34
 
davasında Mahkeme bu görü ünü açık bir  ekilde 
ortaya  koymu   ve  her  davanın  kendi  içinde 
de erlendirilmesi  gere ine  i aret  ederek,  ki inin 
artlı tahliye edilmi , belli bir denetime tâbi olan 
                                                 
33
 4 Mayıs 2000 (davanın kabul edildi ine dair karar). 
34
 2 Mart 1987. 

---

 
35 
ve  yetkililere  bildirimde  bulunması  gereken  bir 
ki i olmasının, 5. Madde hükümleri kapsamında 
özgür  bir  ki i  olarak  de erlendirilmesine  engel 
te kil etmeye yeterli olmadı ı kararına varmı tır. 
Bu davada ba vuru sahibinin çok özel bir amaca 
–  örne in  bir  cenaze  törenine  katılmak  gibi  – 
yönelik  olarak  serbest  bırakılmamı   olması  ve 
birtakım  artlara  ba lı  olarak  normal  bir  hayat 
sürdürebilecek olması ku kusuz çok önemlidir.  
 
Özel ki ilerin fiilleri 
 
 
Her  ne  kadar  5.  Madde  hükümlerini 
yerine getirmede ya anan sorunların ço u hâkim 
ve 
kamu 
görevlilerinin 
karar 
ve 
uygulamalarından  kaynaklansa  da  özel  ki ilerin 
davranı ları  da  bir  endi e  kayna ı  olabilir. 
Herhangi  bir  özel  ki iye  bir  ki iyi  yakalama 
yetkisi  verilmesi  hali  de  5.  Madde  hükümleri 
çerçevesinde  sınırlanmalıdır.  Kendisine  bir  suç 
i ledi inden  üphelenilen  bir  ki iyi  yakalama 
yetkisi  verilen  (bu  yetki  ister  genel  uygulama 
alanı  olan,  ister  özel  güvenlik  hizmetleri 
hakkında bir kanun çerçevesinde verilmi  olsun) 
bir  özel  ki i,  tıpkı  kolluk  kuvvetlerinin  yapmak 
zorunda  oldu u  gibi,  özgürlü ünden  mahrum 
bırakılan  ki inin  cezaî  yargıya  sevk  edilmesini 
sa lamalıdır.  
 
Ayrıca,  kamu  görevlileri  5.  Madde 
hükümlerine  aykırı  bir  uygulama  söz  konusu 
oldu unda, 
kenara 
çekilerek 
ki inin 
özgürlü ünden 
mahrum 
edilmesine 
göz 
yumamaz.  Kamu  görevlilerinin  bu  tür  bir  ihlâle 
rıza  göstermesi  durumu  Riera  Blume  ve 
Di erleri- spanya
35
 davasında görülmektedir. Bu 
davada, ba vuru sahiplerinin aileleri – bir tarikata 
üye oldukları dü ünülen – ba vuru sahiplerini bir 
otelde  alıkoymu   ve  bir  psikolog  ve  psikiyatr 
tarafından 
“beyinlerinin 
yıkanaca ı” 
dü ünülmü tür.  Bu  davada  söz  konusu  fiil, 
ba vuru  sahiplerinin  ilk  adlî  soru turma 
a amasında yakalanmalarını takiben mahkemenin 
                                                 
35
 14 Ekim 1999. 

---