Microsoft Word diplom isi n'rmin docx


nformasiya texnologiyası a



Yüklə 0,57 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə5/25
tarix12.10.2018
ölçüsü0,57 Mb.
#73726
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   25

13 

 

nformasiya texnologiyası aşağıdakı əsas əlamətləri ilə səciyyələnir: 

 prosesin işlənməsi obyektin verilənləri ilə həyata keçir; 

 prosesin məqsədi məlumatların alınmasını təmin etməkdir; 

 prosesin həyata keçirilməsində əsas vasitələr proqram,qurğu və proqramlı qurğular  

hesab edilən hesablama kompleksləridir; 

 verilənlərin işlənmə prosesləri verilmiş əşya və obyekt sahəsinə uyğun əməliyyatlara 

bölünür; 

 prosesin  optimallıq  meyarı  informasiyaların  isdifadəçiyə  vaxtında  təqdim 

edilməsi,onun etibarlığı, doğruluğu və tamlığı hesab edilir. 

nformasiya  texnologiyasında  ilkin  material  kimi  informasiya  çıxış  edir.  Son  məhsul 

kimi  də  həmçinin  informasiya  çıxış  edir.Lakin  bu  zaman  obyektin,  prosesin  və  ya 

hadisənin  vəziyyəti  haqqında  kefiyyətcə  yeni  informasiya  alınır.  Bununla  bərabər 

informasiya  texnologiyalarının  əsas  komponentləri  bunlardır:  verilənlərin  toplanması 

(ilkin informasiya), verilənlərin emalı, yekun informasiyaların əldə olunması və onun 

istifadəçiyə göndərilməsi. 

 

nformasiya texnologiyalarının aşağıdakı bir necə nəslini ayırd edirlər

• 

Ə



n qədim nəsli- qaya üzərində və ağac qabığında yazılar ; 

• 

Çap qurğusunun ixtirası ilə “kağızlı” nəsil (XV əsrin ortaları); 



• 

EHM-in meydana gəlməsi ilə yaranmış “elektron” nəsil (XX əsrin ortaları); 

• 

Fərdi EHM-lərin və telekommunikasiya vasitələrinin tətbiqləri ilə bağlı olan “yeni 



informasiya texnologiyası” nəsli (1980-ci ilin ortalarından başlayaraq). 

T-nin əsasını üç texniki naliyyət təşkil edir: 

 yeni informasiya toplayıcı vasitələrin-maşınoxuyucu daşıyıcıların meydana gəlməsi; 

 zaman  və  məkan  məhdudiyyəti  olmadan  Yer  kürəsinin  istənilən 

nöqtəsindən,informasiyaları  qəbul  edərək  daşıyan,geniş  əhali  kütləsini  əhatə  edən 

rabitə vasitələrinin (tv,süni peyk əlaqələri,telefon şəbəkələri və s.)inkişafı; 

 verilmiş  alqoritm  əsasında  kompüterlərin  köməyi  ilə  informasiyaların  avtomatik 

işlənməsi. 



14 

 

Yeni  informasiya  texnologiyası  (kompüterli  informasiya  texnologiyası)-  fərdi 

kompüterlərin 

və 


telekommunikasiya 

vasitələrinin 

istifadəsinə 

ə

saslanan 



texnologiyadır. 

Yeni informasiya texnologiyalarının üç əsas prinsipi mövcuddur ki, bunlar da 

aşağıdakılardır:  

   - kompüterlə interaktiv (dialoq) rejimində işləmək; 

  -  proqram  məhsullarının  inteqrasiyası  (birləşdirilməsi,  qarşılıqlı  əlaqələndirilməsi);  

  -  həm  verilənlərin,  həm  də  məsələnin  qoyuluşunun  dəyişdirilməsi  prosesinin 

çevikliyi[16,s.3-4]. 

nformasiya  istehsalının  texniki  vasitələrinə  onun    aparat,  proqram  və  riyazi 



təminatı  daxildir.  Bu  vasitələrin  köməyilə  ilkin  informasiya  emal  edilərək  yeni 

keyfıyyətli informasiyaya çevrilir. 

Bu  vasitələrin  içərisində  proqram  vasitələrinin  xüsusi  yeri  var.  Proqram  vasitələri 

istifadəçi  tərəfindən  qoyulan  məqsədə  nail  olmaq  üçün  müəyyən  tip  kompüterlərdə 

qurulmuş  bir  və  ya  qarşılıqlı  əlaqəli  bir  neçə  proqram  məhsulundan  ibarətdir.  

nformasiya  texnologiyası  onun  üçün  əsas  mühit  olan  informasiya  sistemləri  ilə  sıx 

bağlıdır.  nformasiya  texnologiyası  verilənlər  üzərində  əməllərin,  əməliyyatların, 

mərhələlərin aparılması üçün dəqiq reqlamentlənmiş qaydalardan ibarət olan prosesdir. 

nformasiya  texnologiyasınm  əsas  məqsədi  ilkin  informasiyanın  məqsədyönlü  emalı 

nəticəsində istifadəçi üçün lazımi informasiyanı almaqdır. 



nformasiya  sistemi  kompüterlərdən,  kompüter  şəbəkələrindən,  proqram 

məhsullarından,  verilənlər  bazalarından,  insanlardan,  müxtəlif  növ  rabitə  vasitələ-

rindən və s. ibarət olan muhitdir.  nformasiya sistemi, informasiya emalı sistemidir və 

burada  əsas  məqsəd  informasiyanın  saxlanması,  sorğulara  görə  axtarışı  və  seçilən 

informasiyanı lazımi formaya salıb, istifadəçiyə çatdırılmasıdır. 

Beləliklə,  informasiya  texnologiyası  informasiya  sisteminə  nisbətdə, 

informasiya  cəmiyyətində  informasiyanın  çevrilmə  prosesləri  haqqında  müasir 

təsəvvürü  ifadə  edən  daha  geniş  anlayışdır.  nformasiya  sisteminin  uğurla 

qurulmasının  və  fəaliyyətinin  təminatı  isə  informasiya  və  idarəetmə  texnologiya-

larından birgə və bacarıqla istifadə olunmasıdır. 




15 

 

Günümüzdə  mövcud  olan  informasiya  texnologiyalarını  iki  əsas  növə  ayırmaq 



olar: 

1) verilənlərin emalı texnologiyası; 

2) idarəetmənin informasiya təminatı texnologiyası. 

Verilənlərin emalı texnologiyası lazımi ilkin verilənlərə malik olan, emal üçün 

alqoritmlər  və  digər  standart  prosedurlar  olan    strukturlaşdırılmış  məsələlərin  həlli 

üçün  nəzərdə  tutulur.  Bu  səviyyədə  informasiya  texnologiyalarının  və  sistemlərinin 

tətbiqi əmək məhsuldarlığını artırır, onu hesablama əməliyyatlarından azad edir. 



darəetmənin  informasiya  təminatı  texnologiyasının  əsas  məqsədi  hər  hansı 

bir müəssisənin qərar qəbuletmə ilə bağlı olan bütün iştirakçılarını lazımi informasiya 

ilə təmin etməkdir. 

Müasir  kompüterlərdə  informasiyanın  işlənməsi  aşağıdakı  kimi  yerinə  yetirilir. 

Ə

vvəlcə  tədqiq  olunan  obyekt  və  ya  proses  ətraflı  olaraq  araşdırılır.Sonra  əsas 



təsiredici  amillər  seçilərək  toplanılır.  Əldə  olunan  bu  məlumatlar  kompüterə  daxil 

edilir  və  daxil  edilmiş  məlumatlar  sistemləşdirilir  və  emala  göndərilir.  Emal 

prosesindən sonra alınmış nəticələr çıxış qurğularına və ya informasiya daşıyıcılarına 

göndərilir.  Göründüyü  kimi  ümumilikdə  informasiyanın  müasir  kompüterlərdə 

işlənməsi  vahid  proses  olmaqla  bərabər,  ayrı-ayrı  yerinə  yetirilən  və  özünəməxsus 

xüsusiyyətləri  ilə  seçilən  proseslərdən  ibarətdir.    nformasiya  adətən  tədqiq  edilən 

proses və ya obyektə uyğun ilkin sənədlərdən və təcrübələrdən əldə edilərək toplanır. 

Toplanmış informasiyanın saxlanılması və ötürülməsi məqsədilə  isə kodlaşdırmadan 

istifadə edilir[16, s.5]. 

Ümumiyyətlə,  əsas  informasiya  proseslərinə  məlumatların  yığılması,  onların 

qeyd  edilməsi  və  kodlaşdırılması,  çoxaldılması,  ötürülməsi,  saxlanması,  axtarılması, 

təhlili  və  istifadə  edilməsi  aiddir.  Bu  informasiya  prosesləri  içərisində  məlumatların 

yığımasının  texniki  səviyyəsi  xeyli  aşağı,  əməliyyatların  həcmi  isə  yüksək  olur. 

nformasiyaların  yığımasından  sonra  onun  müxtəlif  sənədlərdə,  məlumat 

daşıyıcılarında qeyd edilməsi və əks etdirilməsi əməliyyatları baş verir. 

lkin  informasiyanın  qeydiyyatı  ilə  nəticə  informasıyanın  qeydiyyatını  bır-

birindən fərqləndirmək lazımdır.  lkin informasiyanın toplanması və qeydiyyatı adətən 




Yüklə 0,57 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   25




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə