saxlamaq zəruriyyəti yoxdur. Lakin şübhəsiz, səfirin nə qədər çox attaşesi var,
bir o qədər onun konkret sahələr üzrə məlumatları, təhlilləri və
qiymətləndirmələri daha dəqiq və dolğun olacaqlar.
48. Aqreman anlayışı, konsulluq xidmətinin tarixçəsi və ranqları
Aqreman – hökumətin müəyyən şəxsin diplomatik nümayəndə qismində
təyinatına razılığı. Bir qayda olaraq, bu öz vəzifəsini tərk edən diplomatik
nümayəndə vasitəsilə edilir və yerli hökümətə yeni namizədə aid məlumatları
özündə ehtiva edən arayış təqdim olunur. Aqremanın əsas şərti məxfilikdir.
Konsul (konsulluq) xidmə
ti –
ilk dəfə olaraq orta əsrlərdə talyan şəhər-
dövlətləri tərəfindən Suriya və Fələstində onların maraqlarını təmin və müdafi
etmək üçün təsis edilmişdi.
Konsulluq idarəsinin başçıları üçün aşağıdakı ranqlar müəyyən edilib:
- baş konsul, konsul, vitse-konsul, konsul agentləri
49. Konsulluq gurumlarının açılma məkanları
Hal-hazırda konsulluq qurumları aşağıdakı yerlərdə açılır:
- digər dövlətin vətəndaşları olan, lakin doğma dilini, milli mədəniyyətini
saxlayan soydaşlarımızın yaşadıqları yerlərdə;
- konsul idarəsinin təmsil etdiyi dövlətin digər dövlətdə çoxlu sayda
vətəndaşları olan yerlərdə (iri turist mərkəzləri, ziyarət yerləri, iş mərkəzləri);
- konkret ticarət və ya digər maraqların olduğu yerlərdə.
III KOLLOKV UM
Diplomatiyanın əsasları
50. Diplomatların informasiyanı əldə etmələrində elektron vasitələrin rolu
Kompüter texnologiyaları səfirliklərin fəaliyyətini xeyli asanlaşdırdı, kağız
dosyelərin sayı azalmaqdadır. nternetdən ümumi faydalı məlumatlar əldə edilir,
siyasi, iqtisadi, sosial problemlər və s. sahələr üzrə elektron banklar sifariş edilir və
s.
51. Elm və mədəniyyət nümayəndələri diplomatik əlaqələr
A) onlar cəmiyyətin və ölkənin konkret sahələri üzrə dolğun, analitik
informasiyaya malikdirlər;
B) onlarla görüşlər diplomatın yerli cəmiyyət arasında nüfuzunun artmasına
səbəb olur;
C) bəzi hallarda onlar vasitəsilə ölkənin hakimiyyət dairələrinə təsir etmək
olur;
D) onlarla kontaktlar diplomatın ölkəsinin nüfuzunun artırılmasının və yerli
cəmiyyətin bütün təbəqələri ilə əlaqələrin yaxşılaşdırılmasının ən effektiv və
ə
lverişli yoludur;
E) Bilvasitə təsirli təbliğat üsuludur
52. ctimai təşkilatlarla diplomatik ünsiyyət
Diplomatın kontaktlar qurmağa səy göstərməli qruplara aiddir:
A) bir çox ölkələrdə yalnız iqtisadi deyil, həmçinin mühüm siyasi rol oynayan
həmkarlar ittifaqları;
B) humanitar ictimai təşkilatlar;
C) qadın təşkilatları;
D) ekoloji təşkilatlar;
E) hərbi qurumlar. Lakin bu zaman nəzərə almaq lazımdır ki, bu cür əlaqələr
üçün xeyli məhdudiyyətlər mövcuddur və hərbçilər bir qayda olaraq, rəhbərliyin
icazəsi olmadan heç bir kontaktda getmirlər.
Müxtəlif təşkilatlarla daha sıx əlaqələr yaradarkən diplomat onların təsir
dairəsini, çalışdığı ölkənin və təmsil etdiyi dövlətin siyasi xəttində onların
maraqlarının nə dərəcədə önəmli olub-olmadığını nəzərə almalıdır.
53. Həmyerlilərlə diplomatik əlaqələr
Səfirliklərə nisbətən həmvətənlilərlə əlaqələr konsulluqlarda daha sıx və
mütəmadidir. Konsulluqlar vaxtaşırı onları kinobaxışlara, müəyyən qəbullara dəvət
edirlər. Bəzi səfirliklər istənilən vətəndaşın istənilən mövzu ilə bağlı müraciət edə
biləcək konkret gün və vaxt təyin edirlər. Diplomatlar beynəlxalq normalar və yerli
qanunlara müvafiq qaydada çalışıdığı ölkədə həmvətənlilərinin və ilk növbədə öz
ölkəsinin vətəndaşlarının hüquqlarını maksimum dərəcədə təmin etməyə
çalışmalıdırlar.
54. Diplomatik əlaqələrin möhkəmləndirilməsi
Bir səfirlik daxilində diplomatların kontaktlarının sistemləşdirilməsi və
ə
laqələndirilməsi lazımdır. Əksər hallarda hər diplomatın ayrıca kontaktlar
kartotekası yaradılır. Bu zaman nəzərə almaq lazımdır ki, kontaktlar bəzən digər
qurumların (məsələn, MTN, kəşfiyyat) maraqları ilə toqquşa bilər. Diplomat öz
kontaktlarını xələfinə «ötürməyi» bacarmalıdır. Kontaktların inkişafı və
möhkəmləndirilməsi planını ümumən səfirlik qəbul edir, çünki bunun üçün əksər
hallarda maliyyə vəsaitləri tələb olunur. Kontakt saxlanılan şəxsləri vaxtaşırı
tədbirlərə, konsertlərə (xüsusən öz ölkəsinin ifaçılarının) dəvət etmək, əlamətdar
günlərdə kiçik hədiyyələr vermək lazımdır və s.
55. Diplomatların xanımların diplomatik əlaqələrin qurulmasında rolları
Qədim Dünyada və Orta əsrlərdə diplomatların xanımlarının diplomatiyada
rolu inkar edilirdi. Fransua Kalyer belə XVIII əsrin əvvəllərində diplomatları
xəbərdar edirdi ki, xanımları onları rəsmi səfərdə müşayiət etməsinlər və bunu
qadınların sirrləri saxlaya bilməməkləri ilə əsaslandırırdı. Daimi diplomatik
nümayəndəliklərin inkişafı, diplomatik qəbullarının təşkili bu tədbirlərin
təşkilatçılarından biri kimi diplomatların xanımlarının rolunu artırdı. Bu gün əksər
diplomatlar hesab edirlər ki, diplomatik xidmətdəki qədər heç bir peşədə həyat
yoldaşı bu qədər mühüm rol oynamır.
Səfirin xanımına yüksək diqqət və tələbkarlıqla həm səfirliyin əməkdaşları,
həm onların xanımları, həm də qonaqlar yanaşırlar. Səfirin xanımı həyat yoldaşının
çalışdığı ölkə, adət-ənənələri, mədəniyyəti haqqında heç olmasa minimum biliklərə