malik olmalıdır. Ehtiyac varsa, hansısa qısamüddətli kurslara da yazılmaqdan
çəkinmək lazım deyil. Diplomatların xanımları qəbullarda ərləri üçün faydalı ola
biləcək tanışlıqlar qura bilərlər.
56. Diplomatik əlaqələrin üç əsas amili
Diplomatik kontaktlar anlayışını səciyyələndirən üç əsas amil var:
1)
Onlar qarşılıqlı etibar əsasında qurulmalıdırlar. Əgər tərəflərdən
biri digərinə şübhə ilə yanaşırsa, ciddi ünsiyyət üçün etibarlı hesab etmirsə,
səmərəli fikir mübadiləsi baş verməyəcək;
2)
Onlar xeyir, səmərə gətirməlidirlər. Bir çox şəxslər diplomatla
görüşmək, daimi əlaqələr qurmaq istəyə bilər. Lakin həmsöhbət geniş bilik
bazasına, müstəqil rəyə malik deyilsə və düşüncələri sırf mətbuatdan,
televiziyadan aldığı məlumatlara əsaslanırsa, onlara sərf edilmiş vaxtı itirilmiş
adlandırmaq olar.
3)
Hər hansı bir şəxslə tanışlıq yalnız daimi, əsaslı xarakter
daşıdıqda, kontakt adlana bilər. Diplomatik kontaktlar üçün sistemlik,
görüşlərin mütəmadiliyi səciyyəvidir.
57. Ən yüksək səviyyədə diplomatik əlaqələrin subyektiv amilləri
Dövlətin ali rəsmi dairələri, qərar vermək, real hakimiyyətə malik olan
şə
xslərlə kontaktlar ən vacib hesab edilirlər. Bu sıraya monarxlar, prezidentlər,
baş nazirlər, nazirlər, hakimiyyətin qanunverici və icraedici qollarının ali
nümayəndələri daxildir. Bu mühüm olduğu qədər də çətin bir məsələdir və
diplomatı qarşısında obyektiv və subyektiv amillərlə üzləşdirir.
Subyektiv amillər: diplomatın ali şəxsi maraqlandırmaq, söhbəti onun üçün
maraqlı və faydalı etmək bacarığı; diplomatın öz ölkəsində nüfuzlu olub-
olmaması, qarşı tərəfə hörmət və ehtiram səviyyəsi, onu incə şəkildə nümayiş
etdirmək məharəti və s.
58. Ən yüksək səviyyədə diplomatik əlaqələrin obyektiv amilləri
Dövlətin ali rəsmi dairələri, qərar vermək, real hakimiyyətə malik olan
şə
xslərlə kontaktlar ən vacib hesab edilirlər. Bu sıraya monarxlar, prezidentlər,
baş nazirlər, nazirlər, hakimiyyətin qanunverici və icraedici qollarının ali
nümayəndələri daxildir. Bu mühüm olduğu qədər də çətin bir məsələdir və
diplomatı qarşısında obyektiv və subyektiv amillərlə üzləşdirir.
Obyektiv amillə r: diplomatın təmsil etdiyi dövlətin dünya siyasəti və
iqtisadiyyatında yeri, rolu və əhəmiyyəti; ikitərəfli münasibətlərin hal-hazırkı
vəziyyəti, bu kontaktın qurulmasında qarşı tərəfin maraqlılıq səviyyəsi;
59. X N ilə diplomatik əlaqəlar
Ə
n önəmli kontakt növlərindən biridir. Ümumi struktura baxmayaraq, hər ölkənin
X N fərqli özünəməxsus xüsusiyyətlərə də malikdir və diplomat onlardan agah
olmalı, X N daxili strukturunu, departamentlərin şəxsi heyəti barədə məlumatı,
ə
məkdaşların subordinasiyasını yaxşı öyrənməli və tədqiq etməlidir.
60. Müxalifətlə diplomatik əlaqələr
Diplomatik nümayəndəlik başçısı əməkdaşlarını ölkədə fəaliyyət göstərən
bütün partiyaları müşahidə edib onlar barədə məlumat toplamağı tapşırır. Bu
məlumat sonradan təhlil olunur və müəyyən nəticələr və qiymətləndirmələr
çıxarılır. Lakin söhbət yalnız müşahidə, dinləmək, nəticələr çıxartmaqdan gedə
bilər, dövlətin daxili işlərinə qarışmaq olmaz. Buna görə müxalifətlə kontaktlar
qurarkən nəzərə almaq lazımdır:
A) frat yaxınlıqdan qaçmaq. Müxalifətlə ifrat dərəcədə tez-tez görüşməklə
diplomat özü və öz ölkəsinə qarşı hakimiyyət dairələrində şübhələrin yaranmasına
səbəb olur;
B) Müxalifət hakimiyyətin fəaliyyətinə və ümumən ölkədəki vəziyyəti
tənqidi prizmadan yanaşmağa meyillidir və çox vaxt problemləri şişirdir.
Obyektivlik naminə müxalifət nümayəndələrindən informasiya əldə edilən zaman
bu amil mütləq nəzərə alınmalıdır;
C) Müxalifətin mövqeyində duraraq hakimiyyəti açıq şəkildə tənqid etmək
olmaz;
D) Rəhbərliyin bilavasitə tapşırığı olmadan müxalifətə hər-hansı gizli
məlumatı ötürmək olmaz;
E) seçki kampaniyaları zamanı müxalifətlə əlaqələrdə xüsusən ehtiyatlı
olmaq;
F) Kiçik partiyalarla kontaktlardan qaçmaq lazım deyil. Hakimiyyətə
gəlmək şansları az olduqları üçün, bu partiyaların nümayəndələri ölkədəki real
vəziyyət haqqında daha obyektiv təsəvvürə malikdirlər;
G) Radikal partiyalarla münasibətlərdə xüsusən ehtiyatlı olmaq yaxud
ümumən bu əlaqələrdən qaçmaq lazımdır.
61. Biznes dairələri ilə diplomatik əlaqələr
Ticarət diplomatiyası dərin köklərə malikdir və həmişə diplomatların
fəaliyyətini ən vacib istiqamətlərindən biri olmuş və olmaqdadır. qtisadiyyat
sahəsində çalışan diplomatların vəzifəsi bütün mümkün vasitələrlə öz ölkəsinin
iqtisadi maraqlarını müdafiə etmək, çalışdığı ölkəyə gəlmiş öz dövlətinin iş
adamlarına yardımçı olmaq, yerli bazarda möhkəmlənmələri üçün müvafiq
informasiya dəstəyini verməkdən ibarətdir.
Bu sahədə uğurlu fəaliyyət üçün diplomat təmsil etdiyi və çalışdığı
ölkələrdə fəaliyyət göstərən, ikitərəfli və beynəlxalq əməkdaşlıqda maraqlı olan
ş
irkətlər barədə dolğun və dürüst informasiyaya malik olmalı, hər iki ölkənin
iqtisadi vəziyyəti və inkişaf səviyyəsi, perspektivləri barədə obyektiv məlumatlara
sahib olmalıdır. Digər tərəfdən, çox vaxt işgüzar dairələrdə ölkədəki vəziyyət
haqqında diplomata lazım ola biləcək əlavə, maraqlı informasiya olur.
62. Əcnəbi Kütləvi nformasiya Vasitələri ilə diplomatik əlaqələr
Bu kontaktlar diplomatlara iki məqsəd üçün lazımdır: əlavə informasiya
ə
ldə etmək və çalışdığı ölkənin ictimaiyyətinə təsir etmək üçün. Lakin bu zaman
curnalistin və onun mənbəyinin səriştəliyi və etibarlılığını nəzərə almaq lazımdır.
Nüfuzlu curnalistlərlə etibarlı münasibətlər qurmaq diplomatın fəaliyyətində ciddi
uğur amili kimi qiymətləndirilir. Bu cür K V köməyi ilə diplomat, həmin K V
orqanın artıq formalaşmış axtarış və təhlil qrupunun gəldiyi nəticələrə tam əmin
Dostları ilə paylaş: |