210
Beli o qәdәr bükülmüşdü ki, başını qaldırıb heç
kimin üzünә baxa da bilmirdi. Hәrdәn hәr
şeydәn bezib özünü oıdürmәk istәyirdi. Üst
başını, sir - sifәtini cırıq - cırıq elәmişdi. Çәtin ki,
çox
dözә
bilsin
Yaşarsızlığa!
Taqәti
heç
qalmamışdı. Bacısı Zöhrәnin gözlәri şişmişdi.
Havalı kimi gәzirdi. “Susun, bәsdirin, Yaşarın
arxasınca
ağlamayın,
o
ölmәyib,
mәnim
qardaşım ölmәyib, yaşayır” deyә qışqırır, şivәn
qoparırdı. Tәravәt! Ya Rәbbim, bu Tәravәtdi?!
Niyә onun gözlәri qara deyil? Niyә onun
yanaqları qırmızı deyil? Hanı onun әynindәki yaşıl
libas? Niyә qaralara bürünüb Tәravәt? Necә? Әlil
arabası? Tәravәt әlil arabasına mәhkum olub?
Yaşarın ölüm xәbәrinә... Nә? Onun dili dә
tutulub?”
Bunları gözlәrinin önünә gәtirdikcә, sanki ciyәri
parçalanırdı Yaşarın: “Yooooxxx! Ya Rәbbimmm!
Bütün bunlar bir nәfәrin ucbatından baş verә
bilmәzzz! Ola bilmәzzz! Bir insanın vәhşiliyi bu
qәdәr...” bu fikirlәr onun bәdәnindәki ağrıları
sanki yuyub apardı, sәsinә qüvvәt verdi. Vә
Yaşar birdәn var gücü ilә hayqırmağa başladı:
- Sәn çox әclaf adamsan, Elmәddin! Bütün
bunları
kişiliyinә
necә
sığışdırırsan?!
Nә
edirsәnsә, mәnә et! Day başqalarına niyә әzab
verirsәn, әclaf?!
- Bıy! Ә, bunun dili açıldı! Xoda düşdün ә,
birdәn-birә?! Sәnә edirәm dә, burda sәndәn
başqa bir kimsә dә var? Göydә sәndәn başqa kim
sallanır, sәndәn başqa kimin belinә bomba
bağlanıb ki?!
downloaded from KitabYurdu.org
211
- Uyğur türmәdә, Tәravәt xәstәxanada yatır
ә
claaaff! – Yaşarın sәsindә kin, qәzәb, titrәyiş vә
üzüntü bir-birinә qarışmışdı. Hiss olunurdu ki,
ürәyindәn keçәnlәri Elmәddinin o hәyasız sifәtinә
çırpmaqla ona әn azı sözlәrlә tәsir etmәk istәyir.
Amma o da hiss olunurdu ki, sәsinin tonunu
daha çox qaldırmaqdan vә tündlәşdirmәkdәn dә
ehtiyat edir. Yәqin qorxurdu ki, gözünü pul vә
qan örtmüş o alçaq “zәif yerini” bilib Uyğurla
Tәravәtә nәsә növbәti bir yamanlıq edәr. Amma
yaxşı ki, Elmәddin bütün bunları – onun
qәlbindәn keçәnlәri duyacaq ağılda vә sәviyyәdә
deyildi.
- Gәl sәәәn, Uyğuru bura qatma! O mәnlik deyil,
heç kim xahiş etmәmişdi ki, gәlib sәnin yanında
“psevdogeroyluq” elәsin. Bütün işlәrimi korladı
onsuz da. Bәlkә dә әksinә, hәr şey lap әla oldu.
Elәdirsә, sağ olsun. Amma o qız... Ahhh!
Düzünü deyim ki, onu düşünәndә mәnim dә
ürәyim arğıyır. Hәqiqәtәn dә, pis qız deyildi!
Amma... Day nә istәyirsәn, yaşayır dә?! Hәlә
gәlib sәni ürәkdәn ağlayacaq da! Amma yox...
gәrәk sevinsin ki, canı sәnin kimi axmaq
sevgilidәn qurtardı. Ha-ha-ha!
- Sus әclaf! Sus! – Yaşar dözә bilmәyib yenidәn
qışqırdı. Belә getsә, ürәyi bombadan әvvәl
partlayacaqdı.
Kәnandan soraq yox idi. Bu kiçicik saniyәlәrin
müşayiәt elәdiyi bomba cıqqıltısı isә Yaşarın
hәyatının getdikçә tükәndiyinin xәbәrvericinә
dönmüşdü sanki. Heç kimә fikir vermyәn, heç
kimi gözlәmәyәn, heş kimin әmrinә tabe
downloaded from KitabYurdu.org
212
olmayan zaman öz hökmünün altından burda da
qәddar imzasını çәkmәyә başlamışdı. Gәrәk ki,
mәşhur alimlәrdәn birinin sözü idi: “hәyatımda
ә
n çox qorxduğum şey saatımın әqrәblәridir”.
Đndi bu әqrәblәr elә bil Elmәddinlә dostlaşmış,
Yaşarın isә qәsdinә durmuşdular. Elә sürәtlә
hәrәkәt edirdilәr ki... Vaxtın bitmәsinә on dörd
dәqiqә qalırdı, Kәnan hәlә dә gәlib çıxmamışdı.
Yaşarın ümidlәri tükәnir, Elmәddinin isә hövsәlәsi
daralırdı. Sağa – sola var-gәl edir, öz-özünә
qışqırıb deyinirdi:
- Harda qaldı bu?! Hansı cәhәnnәmdә ilişdi
görәsәn? – Başını qaldırıb Yaşara tәrәf baxdı. -
Gördün ә, sevimli yeznәni? Deyәsәn, o da
tüpürdü axı sәnә? Belә olmasaydı, çoxdan gәlib
çıxardı. Ha-ha-ha!
- Gәlmәyәcәk! Partlat mәni, әclaffff! – Yaşar bu
dәfә tapança kimi açıldı. Belә getsә, öz
hәrәkәtlәrinә vә danışıqlarına nәzarәti tam itirә
bilәrdi. Bütün bunların isә bir sәbәbi vardı.
Ümidlәrinin tam tükәndiyini hiss edirdi artıq. –
Sәni cәhәnnәmdә dә olsa tapıb boğacam,
şәrәfsizzz!
- Әşşi... sәn mumla! Sәn cәhәnnәm, anbar
ә
limdәn çıxır, anbar. Ә, Ziyankar! Maşınları
hazırla çıxaq aradan! Bomba partlayan kimi
şәhәrin bütün “iti-qurdu” – hüquq mühafizә
orqanlarının әmәkdaşlarını nәzәrdә tuturdu –
burda olacaq yәqin...
- Dayan!!!
Qәfildәn dәmirlәrin arasından zabitәli vә qәtiyyәtli
olduğu qәdәr dә әsәbi bir sәs, nida gәldi. Hamı
downloaded from KitabYurdu.org
213
olduqca tanış gәlәn bu sәsә tәrәf dönsә dә, heç
kim görsәnmirdi. Qaranlıqda yalnız ayaq sәslәri
eşidilirdi...
vә...budur...Elmәddinә
tuşlanmış
tapança... tapançadan ikiәlli tutan şәxs hәlә dә
görsәnmirdi...
qollar...qolların
kimә
mәxsus
olduğu da aydın deyildi... nәhayәt...vücudun özü
görsәnmәyә başladı... Yaşar xilaskarının gәldiyini
zәnn
edib
havada,
trosda
çırpınmağa
başlamışdı...Yәni “mәn burdayam!” O, gәlәnin
kim olduğunu bilmirdi. Әslindә bunun elә bir
önәmi dә yox idi. Әsası o idi ki, onu xilas
etsinlәr. Amma bütün bunlarla bәrabәr onun
üçün bu gәlәnin kim olduğu da maraqlıydı.
Đstәnilәn halda, bunu bilmәsi pis olmazdı.
Birdәn Elmәddin onlara tәrәf gәlәn adamı tanıyıb
qışqırdı:
- Qağa?!
Gәlәn... Seyfәddin idi. Ağır addımlarla yaxınlaşır,
tәәssüflә başını bulayır vә hirsindәn dodaqlarını
çeynәyirdi:
- Sәn mәni mәhv etdin, Elmәddin! Mәhv etdin
mәni! Bütün ümidlәrimi heçә çıxardın sәn!
- Qağa, sәn burda neynirsәn? Silahı yığışdır,
yalvarıram! Mәni öldürәcәksәn?
- Sәni deyә bilmәrәm, Elmәddin! Amma mәn
öldüm artıq. Sәn öldürdün mәni!
Seyfәddin yavaş-yavaş irәli gedib, kürәyini krana
tәrәf çevirdi. Geriyә doğru bir neçә addım
atdıqdan sonra düz kranın altında dayandı.
Tapançanın lülәsilә trosdan asılı qalmış Yaşarı
göstәrdi:
- Endir onu!
downloaded from KitabYurdu.org
214
Elmәddin qardaşını fikrindәn daşındırmaq istәdi:
- Qağa, bu gәdәdәn yana...
- Dedim endir onuuu!!! – Seyfәddin var gücü ilә
qışqırdı.
–
Buna
görә
deyirdin
hәr
şey
qaydasındadır?! Heyf mәnim zәnnimә, min heyf!
Nahaq uydum felinә, gәrәk inanmayaydım
sәnә... Đnanmamalıydım!
- Qağa elә demә!
- Elә demәyim?! – Bu mәqamda Elmәddinin
işarәsi ilә Yaşarı trosqarışıq yavaş - yavaş aşağı
endirirdilәr. – Bәs necә deyim ә, qurumsaq?
Yadından çıxıb mәni necә arxayın elәdiyin?
- Qağa yalvarıram, bәsdi!
Yaşar sanki bәdәninin arğılarını unutmuşdu.
Tәәccüb içindә iki qardaşın söhbәtinә qulaq
asırdı. Fikirlәşirdi ki, Seyfәddin hәqiqәtәn dә elә
deyildiyi vә göründüyü qәdәr varmış. Onunla
bağlı gümanlarında yanılmadığı üçün hәtta
özündәn xoşu da gәldi: “Doğrudan da sözünün
ağası imiş!”
- Mәn sәni belә böyütdüm, Elmәddin? Mәn sәnә
nәlәr dedim, nәlәri xırdaladım?! Bәs әvәzindә sәn
mәnә nәlәr elәdin?
- Qağa, dedim bәsdi!
- Heyf Elmәddin, min heyf! – Artıq qәzәbindәn
sәsi
titrәmәyә,
xırıldamağa
başlamışdı
Seyfәddinin. Başını bulaya-bulaya, silahı әlindә
yellәdә-yellәdә danışmaqda davam edirdi. – Mәn
atamın qәbri üstündә namus andı içmişdim. Sәn
mәnim andımı pozdun, Elmәddin!
Birdәn Elmәddin әlini başına atıb qışqırdı,
müxtәlif sәslәr çıxarmaqla anormal hәrәkәtlәr
downloaded from KitabYurdu.org
215
etmәyә başladı. Artıq insanlıq çәrçivәsindәn
çıxırdı. Gör iş nә yerdәydi ki, o, ata әvәzi olan
qardaşının üzünә ağ olmaqdan da çәkinmәdi:
-
Bilirsәn
nә
var?
Bezdim
sәnin
ә
linә
baxmaqdan! Gözlәmәkdәn ki, nәsә verәcәksәn,
ya vermәyәcәksәn... Verdiyin dә nәydi - dilәnçi
payı. Budu e, iki-üç günün içindә aldım yüz mini!
Halbuki sәn bu qәdәr pulu qazanmqçün gәrәk
neçә il ”podryad” işlәyәsәn. Hәlә onu demirәm ki,
sәn o boyda pulu ömrümün sonuna kimi mәnә
verә bilәrdin, ya yox?
- Sәn nә dediyini bilmirsәn deyәsәn?! Başın
xarab olub sәnin. Inana bilmirәm ki, sәnin kimi
qardaşım olub mәnim. – Danışa - danışa sağ
ә
lini atıb Yaşarı yanına çәkdi. Hәmin anda
qurğunun üstündәki saat partlayışa yeddi dәqiqә
qaldığını göstәrirdi. Hәrәkәtlәri çox qәti idi.
Hirsindәn dişlәrini bir-birinә sıxmışdı. Elә o cür
ә
sәbi şәkildә dә Yaşarı endirәn Ziyankara әmr
elәdi. - Aç onun әl - qolunu, jaketi çıxart!
- Qağa, o indi partlayacaq. Әlindәkini tulla, gәl
çıxaq burdan. Tez ol. – Elmәddin Seyfәddinә
tәrәf qaçmaq istәyәndә o silahı qaldırıb bağırdı:
- Yaxınlaşma! – Daha sonra Ziyankarın Yaşarın
ә
ynindәn çıxardığı jileti elә bombaqarışıq öz
ә
yninә keçirdi. Artıq bombanın partlamasına lap
az qalırdı. O, üzünü Yaşara tutub:
- Sәndәn bütün olanlara görә üzr istәyirәm,
dönә-dönә üzr istәyirәm, - dedi. - Bilirәm, bu
dәqiqә sәndәn üzr istәmәyimin heç bir önәmi
yoxdur, amma inan ki, bütün bunlar mәnim
xәbәrim olmadan baş verib.
downloaded from KitabYurdu.org
216
- Sәn...neynirsәn? Onu ...sәn niyә geyindin?!
- Bu belә olmalıdır, Yaşar!
Elmәddin
deyәsәn,
“oriyentiri”
ә
mәlli-başlı
itirmişdi vә baş verәnlәrin mahiyyәtini anlamırdı.
Bәlkә dә әksinәydi, hәr şeyi anlayırdı vә elә mәhz
ona görә dә qardaşına sanki son dәfә sәslәnirdi:
- Qağa dedim axı, at onu... Gәlirsәn, gәlmirsәn?!
- Görürsәn, bayaqdan kişilikdәn dәm vururdun,
amma indi qaçıb aradan çıxmaq istәyirsәn.
Tәlәsmә, bir az da döz, bax gör vә hәyatın boyu
yadında saxla ki, kişilik necә olur. Bir dә, haqq
divanından heç yana qaça bilmәyәcәksәn,
Elmәddin! Bu dünyada haqsızlar yalnız bir yerә
qәdәr qaçırlar. Sonra ...
- Әllәr yuxarı! Tәslim olun! – Mayor Dadaşovun
sәsi idi. Bu zәhmli komanda onları elә çaşdırdı ki,
bir anlığa harada olduqlarını da unutdular. Elә bu
“bir an” da bәs elәdi ki, qaranlıqdan qәfil çıxan
ә
mәliyyat
qrupu
Elmәddini
vә
dostlarını
qandallayıb
zәrәrsizlәşdirsin.
Bundan
sonra
Dadaşov üzünü Seyfәddinә tutdu. - Đndi sәnә
“sapyor” yaxınlaşacaq, vaxt çox mәhduddur,
silahı at, imkan ver işini tez görsün. Zarafat
elәmә!
- Yox, cәnab mayor! Mәn heç dә zarafat
elәmirәm. Әvvәlcә qardaşım burda, hәr kәsin
gözü önündә elәdiklәrini boynuna alacaq!
- Alıram qağa, alıram. Hәr şeyi mәn elәmişәm.
Hәr şey mәnim ucbatımdan baş verdi. O gәdәnin
dә hәr şeyini özünә qaytaracam. Qurban olum,
ә
ynindәkini çıxart!
downloaded from KitabYurdu.org
217
- Đndi üzr istә Yaşardan! – Seyfәddin hәr an
partlaya bilәcәk qurğuya baxıb tәlәb elәdi.
- ...Üzr istәyirәm Yaşardan! Üzr istәyirәmmm...
qağa...qurban olum... elәmә... - Elmәddin
yalvara-yalvara dizi üstә çökdü.
- Seyfәddin, bir daha tәlәb edirәm, çıxar
ә
ynindәkini! – Dadaşov gah xahişlә, gah da
tәlәblә onu dilә tutmağa çalışsa da, Seyfәddini
yola gәtirә bilmirdi. O sanki heç nә eşitmir vә
görmür, yalnız danışırdı. Özü dә ürәkağrısıyla,
yana-yana. Elә bil bir dә әlinә danışmaq üçün
fürsәt düşmәyәcәkdi:
- Elmәddin, mәn sәnә demişdim dost qazan
özünә. Dediklәrimin әksini elәdin. Düşmәn
qazandın. Sәnә demişdim ömrümün on sәkkiz
ilini qazamatda keçirmişәm, ora soyuqdu, pisdi,
yaxşı yer deyil, yenә heç nә anlamadın...Buna
baxmayaraq, mәn sәnә haqqımı halal edirәm.
Sәn dә halal edirsәn, ya yox, qәrarını verәrsәn
yәqin.
- Qağa!..
- Çıxdıqdan sonra atamızın qәbri üstündә sәn dә
and içәrsәn. – Bunları da deyib, üzünü göyә
tutdu. - Ey yeri - göyü yaradan Allahım! Özün dә
şahidsәn ki, sәnin qarşında cahilliyimdәn yalnız
bir günah işlәtdim. Bundan başqa kiminsә xәtrinә
dәymişәmsә, haqqının halallığını almağım üçün
mәnә yardım et. Bir dә... Atamın ruhunu
lәkәlәmәdim...
-
Seyfәddin
at
tapançanı,
qoy
“sapyor”
yaxınlaşsın, iki dәqiqә qalıb... dәlilik elәmә...
downloaded from KitabYurdu.org
218
- Bundan sonra dost qazan barı... Cәnab mayor,
siz dә sağ olun... siz yaxşı insansınız... Yaşar
bağışla mәni, haqqını halal elә, qardaş. -
Seyfәddin bu sözlәri deyib, özünü gözlәnilmәdәn
aşağı atdı. Bir neçә saniyә keçmәmişdi ki,
aşağıdan böyük, dәhşәtli partlayış sәsi gәldi vә
ә
trafa toz-torpaq qarışıq alov әlәndi...
-
Qa-ğaaaaaaa!
Sey-fәd-ddiiiiinn!
–
deyә,
Elmәddin nә baş verdiyini yalnız indi anlayıbmış
kimi bağırmağa, әllәrilә baş-gözünә döymәyә
başladı. Amma gec idi. Çox gec...
***
...başqa bir mәkan, başqa ev, başqa otaqlar.
Hamı sevinc içәrisindә toya hazırlaşırdı.
- Yaşar, Seyfәddin ağlayır. Sәn onu götür, mәn
dә yemәyini şüşәyә töküm, çıxaq.
- Bu dәqiqә. – Yaşar oğlunu qucağına alıb
ә
zizlәmәyә başladı. – Ay mәnim aslan oğlum, ay
mәnim igid oğlum! Atasının nәr balası... Böyük
kişi olmusan? Dayının toyuna gedirsәn? Ay
maşallah! Bәs adam da toya gedәndә ağlayar?
Yaxşı, dayını necә tәbrik edәcәksәn sәn?
Bәli, Uyğurla Danulduzunun toy günüydü.
Seyfәddinin
ölmәsindәn,
Elmәddinin
tutulmasından, Uyğurun azadlığa çıxmasından
bir il keçirdi. Uyğur “zondan” çıxdıqdan sonra
Yaşarla Tәravәtin әllәrini özü birlәşdirmişdi.
Onlara hәr şeyi lap әvvәldәn hiss elәdiyini, amma
utanmamaları üçün özünü bilmәzliyә qoyduğunu
downloaded from KitabYurdu.org
219
etiraf elәmişdi. Onu da bildirmişdi ki, Yaşarla
yeznә-qayın olmaları onların dostluğuna heç bir
ziyan vurmayacaq. Әksinә, onları qırılmaz tellәrlә
bir-birinә daha möhkәm bağlayacaq.
Tәravәt xәstәxanadan çıxan kimi yaşanan bütün
sıxıntılara gözәl bir toy mәclisi ilә yekun
vurmuşdular. Bu izdivacdan Yaşarın ailәsi dә
mәmnun qalmışdı. Artıq Yaşarla Tәravәtin bir
oğulları da vardı. Valideynlәri öz yerindә...
Babaları vә nәnәlәri dә iki ayı tәzәcә tamam
olmuş
sevimli
nәvәlәrini
xoşbәxtliklәrinin
simvolu
kimi
böyüdürdülәr.
Yaşar
ona
Seyfәddinin adını qoymuşdu. Onun özünü o cür
fәda etmәsi Yaşara çox tәsir elәmişdi. Hәlә dә
onun haqqında bir vaxtlar yanlış düşündüyünün
peşmançılığını çәkirdi. Onun әsl kişi kimi mәrd,
şәrәfli vә qürurlu sonluğunu heç cür unuda
bilmirdi...
Uyğur Đngiltәrәdәki dostları vasitәsilә araşdırıb
Seyfәddinin orada nәdәn müayinә vә müalicә
olunduğunu öyrәnmişdi. Mәlum olmuşdu ki,
Seyfәddin ciyәr xәrçәngi imiş. Bir ilә qәdәr ömrü
qalıbmış. Amma yenә dә heç kimin edә
bilmәyәcәyi bir hәrәkәti ilә yaddaşlara hәkk
olundu.
Seyfәddin o vaxt baş verәn hadisәlәrlә bağlı
bütün mәlumatları son anda Rasimdәn -
Elmәddinin
“Ziyankar”ından
öyrәnibmiş.
Ziyankar fikirlәşibmiş ki, vaxtilә ona bәzi
yaxşılıqlar etmiş Elmәddini uçurumun kәnarından
qardaşının әmәllәri barәdә әsl hәqiqәti bilәndәn
sonra mәhz Seyfәddin qaytara bilәr...
downloaded from KitabYurdu.org
220
Uyğur “içәridәn” elә Elmәddin tutulan günün
sabahı çıxmışdı. Demәk olar, çıxan kimi dә
Yaşarın yanan qolu üzәrindә estetik әmәliyyat
aparmışdı. Uyğur mayor Dadaşovun da ailәsinә
sevinc bәxş elәmişdi. Onun oğlunun onurğasına
sancılıb qalmış vә orda özünә yer elәmiş şüşә
qalığını ustalıqla keçirdiyi әmәliyyat nәticәsindә
çıxarmış, on dörd yaşlı yeniyetmәni uzun illәrin
zillәtindәn,
ailәsini
isә
sitәmdәn
vә
qәhr
olmaqdan qurtarmışdı...
Yaşar
şirkәtindә
müqavilәsiz
iş
görülmәsi
praktikasına
son
qoymuşdu.
Görünür,
bir
müddәt insanlara inanmasının, etibar elәmәsinin
“zibilinә düşüb” sonradan kifayәt qәdәr böyük
mәblәğdә cәrimә ödәmәsi ona әmәlli-başlı dәrs
olmuşdu...
...Onların әtrafındakılar qarşılıqlı münasibәt-
lәrindә Uyğur vә Yaşar kimi olmaq istәyir,
dostluqlarının, necә deyәrlәr, ilhamını onların
dostluğundan alırdılar. Kim bilir, onlar hәlә daha
neçә dostluq әlaqәlәrinә örnәk olub, “imza”
atacaqdılar.
Hәlәlik isә... hamı toya hazırlaşırdı. Hamı sevinc
içәrisindәydi. Elә bil heç nә baş vermәmişdi.
Sanki bütün bunlar olmamışdı.
Bir sözlә, hәyat bütün tәzadlarıyla davam
edirdi...
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |