Microsoft Word dr tezim orjinal son ornek doc
Yüklə 2,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- KISALTMALAR
VII tanımadan ve anlamadan, günümüzü ve geleceği sağlıklı olarak inşa etmek pek mümkün değildir. Tezimizin ilk bölümünde genel olarak lafız, anlam ve yorum ilişkisi slam düşüncesinde nassların lafzî yorumu ve lafza bağlılık problemi üzerinde durulmuş, ikinci bölümde ise Şâfiî’nin hadîs/sünnet anlayışında lafza bağlı hadîs yorumunun yeri ve mahiyeti konu edinilmiştir. Üçüncü ve son bölümde ise hadîsleri/sünneti anlama ve değerlendirmede mam Şâfiî’nin temel yaklaşımları incelenmiş, tesbit ve değerlendirmelerde bulunulmuştur. Çalışmamızın her aşamasında yol gösteren, nezaket ve hoşgörüsünü esirgemeyen, değerli vakitlerini bizlerle paylaşan ve kütüphanesinden yararlanma fırsatı sunan, danışman hocam Prof. Dr. Mehmet Hayri Kırbaşoğlu’na ve emeği geçen hocalarıma ve arkadaşlarıma teşekkür ederim. Muammer Bayraktutar Ankara, 2006 VIII KISALTMALAR A.g.e. Adı geçen eser A.g.m. Adı geçen makale A.mlf Aynı müellif Ark. Arkadaşları ATAÜSBE Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü AÜ F Ankara Üniversitesi lahiyat Fakültesi AÜSBE Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bkz. Bakınız c. Cild çev. Çeviren D A Diyanet slam Ansiklopedisi D B Diyanet şleri Başkanlığı EÜSBE Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü HÜ FD Harran Üniversitesi lahiyat Fakültesi Dergisi ÜSBE stanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ü FD stanbul Üniversitesi lahiyat Fakültesi Dergisi MÜ FD Marmara Üniversitesi lahiyat Fakültesi Dergisi MÜSBE Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ö. Ölüm yılı s. Sayfa sy. Sayı TDV Türkiye Diyanet Vakfı thk. Tahkîk eden ty. Tarihi yok Yay. Yayınları IX G R Ş I- ARAŞTIRMANIN KONUSU VE AMACI Hz. Peygamberin hadîsleri ve sünneti Kur’an-ı Kerîm’den sonra en büyük ilgiye mazhar olmuştur. Hz. Peygamberin dinin mübelliği olması, Kur’an’ı açıklaması, dinin hükümlerini uygulaması gibi bir çok görev ve yetkiye sahip olması onun sözlerini ve sünnetini daima ilgi odağı haline getirmiştir. Şu halde slâm’da Hz. Peygamberin hadîsleri ve sünnetinin böyle mühim bir fonksiyona sahip olması onun nasıl anlaşılacağı, uygulanacağı ve yorumlanacağı sorununu da beraberinde getirmiştir. Günümüz dinî akademik çevrelerde de, son yıllarda hadîs ilimleri sahasında yapılan çalışmalar Hz. Peygamberin hadîslerinin/sünnetinin anlaşılması ve yorumlanması etrafında yoğunlaşmaktadır. Hz. Peygamberin yaşadığı devirden içinde bulunduğumuz çağa gelinceye kadar toplumlar; bilim, kültür, teknik, iletişim, ticaret, giyim kuşam gibi bir çok alanda büyük değişimler yaşamakta ve bu süreç tüm hızıyla devam etmektedir. Bu da hadîs ve sünneti anlamanın önemini artırmakta, yeni yorumların yapılmasını kaçınılmaz kılmaktadır. Başlangıcından itibaren Hz. Peygamberin ashabı tarafından, onun sözleri ve sünneti farklı yaklaşım ve telakkilerle anlaşılmaya ve yorumlanmaya başlanılmıştır. Sahabede görülen sünnete farklı yaklaşımlar sonraki kuşaklarda da varlığını sürdürmüştür. Ehl-i re’y ve ehl-i hadis ekollerinin ortaya çıkışıyla birbirinden farklı olmak üzere iki farklı yaklaşım tarzının da teşekkül etmeye başladığını söylemek mümkündür. Mezheblerin ortaya çıkışıyla da ekol sahibi imamların hadîsleri/sünneti anlamaya ve yorumlamaya yönelik görüş ve yaklaşımları tedvin edilmiştir. Bu bakımdan hadîsleri/sünneti anlama konusunda ekol sahibi imamların yaklaşımlarını bilmek ve tanımak günümüz için de değerini korumaktadır. Bunlar arasında hadîs ve sünnete verdiği ehemmiyet bakımından bariz bir şekilde dikkat çeken mam Şâfiî’nin hadîslere/sünnete yaklaşımını bilmek daha da önem kazanmaktadır. Bu düşünceden hareketle çalışmamız, ekol sahibi imam ve fakîhlerden biri olan mam Muhammed b. drîs eş-Şâfiî’nin (ö. 204/819), Hz. Peygamberin hadîslerini/sünnetini nasıl bir yaklaşımla değerlendirdiğini ve yorumladığını tespit etmeyi amaçlamaktadır. Ancak X biz Şâfiî’nin bir bütün olarak hadîs/sünneti nasıl anladığından ziyade onun hakkında ifade edilen ve ileri sürülen hadîsleri ve sünneti zahirî anlamlarına ve lafızlarına bağlı kalarak anladığı ve yorumladığı şeklindeki değerlendirmelere binâen, onun bu yönünü bizzat kendi eserlerine dayanarak incelemeye/test etmeye çalışacağız. Dolayısıyla tezimiz “ mam Şâfiî’de Lafza Bağlı Hadîs/Sünnet Yorumu”nu konu edinmektedir. Şu halde Şâfiî’nin hadîs/sünnet anlayışında lafza bağlı yaklaşım sergilemesine yönelik hususların araştırılması hem Şâfiî’nin hadîsleri anlama ve yorumlama yönünü yakından tanıma imkanı sunacak, hem de genel olarak hadisleri değerlendirmedeki yaklaşım farklarına dikkat çekilmiş olacaktır. Şâfiî gibi ilmî bir ş ahsiyeti bütün yönleriyle ele almak ve incelemek ise, bu çalışmanın amacı değildir. Zira Şâfiî tarafından ortaya konulan her bir yaklaşım özel bir araştırma konusudur. Ş âfiî üzerinde yapılan araştırmalar arasında bilebildiğimiz kadarıyla onun bizzat yorum sistemini masaya yatıran ve konu edinen müstakil bilimsel çalışmalar hala mevcut değildir. Ancak Goldziher, Schacht ve son zamanlarda Lowry gibi bazı müsteşriklerin daha özel ve detaylı çalışmalar yaptıklarını söylemek mümkündür. Günümüzde yapılan bazı çalışmalarda ise, Şâfiî’nin hadîsleri/sünneti anlama ve yorumlama izlediği usûl ve yaklaşım biçimine kısmen temas edilmektedir. Buna rağmen yapılan araştırma ve çalışmalarda Şâfiî’nin daha çok konu edilmeye başlandığını söylemek mümkündür. Ş öyle bir itiraz akla gelebilir, lafza bağlı/lafızcı yaklaşım tavrı Şâfiî’ye özgü olmayıp, diğer müctehid imam ve hukukçularda da görülmektedir. Neden Şâfiî? Bu itiraz yerindedir. Ancak, konuyu Şâfiî özelinde tez konusu yapmamızın nedeni, araştırmamızı yalnız onunla sınırlayıp onun bu yönü üzerinde yoğunlaşmayı amaçlamış olmamızdan dolayıdır. Çünkü Hz. Peygamberin hadîslerinde/sünnetinde gözetilen mana ve maksatları nazar-ı itibara almaksızın, yalnız lafzî/zahirî anlamına dayanmak slâm düşüncesinde var olan sorunlardan birini teşkil etmektedir. Dolayısıyla diğer müctehid imam ve hukukçular hakkında da benzer çalışmaların yapılmasına ihtiyaç vardır. Böylece ilim geleneğimizde ki lafızcı/lafza bağlı yaklaşımı yakından görme ve mukayese etme imkanı elde edebiliriz. Kısacası çalışmamız Şâfiî özelinde hadîslere/sünnete lafzî yaklaşımları konu edinmektedir. O, gerçekten lafza bağlı bir yorumu mu benimsemektedir? Lafza Yüklə 2,11 Mb. Dostları ilə paylaş:
|