Microsoft Word eko luget doc
Yüklə 3,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ──────────────────────────────────────────
- BAKİRƏ MEŞƏ
- BAKTERİBENTOS
- BAKTERİOLOGİYA
- BAKTERİYA KOLONİYASI
- BALIQÇILIQ, BALIQYETİŞDİRMƏ
- BALIQYETİŞDİRMƏ PİTOMNİKİ
- BAROXORLAR
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin PREZİDENT KİTABXANASI ────────────────────────────────────────── 42
B
və sitrus plantasiyalarının kənarında və daxilində torpağı və kənd təsərrüfatı bitkilərini zərərli təbii və antropogen amillərdən qorumaq məqsədilə salınmış qoruyucu meşə zolağı. Belə zolaqlar küləyin təsirini zəiflədir, qarın sovrulmasının qarşısını alır, bağların məhsuldarlığını artırır. B.m.z. bağlar salınmazdan 2-3 əvvəl yaşlı ağaclardan salınır.
buraxdığı (eksotoksinlər) və ya mikrob hüceyrələrdə saxladığı (endotoksinlər) zəhərli maddələr.
populyasiyasının məcmusu. BAKTERİOFAQLAR – bakteriyaları və digər mikroorqanizmləri dağıdan bakterial viruslar, faqlar. Onlar bakteriya və s. hüceyrələrin daxilində yaşayıb hüceyrəni əridir.
edən sahəsi. BAKTEROLOJİ SİLAH, BİOLOJİ SİLAH – bakteriyaların fəaliyyətinə əsaslanan kütləvi qırım silahı; insan, heyvan və bitkiləri kütləvi surətdə yoluxdurmaq və məhv etmək vasitələrindən biri. B.s. təhlükəli yoluxucu xəstəliklər (vəba, taun, qarayara və s.) törədən bakteriya, virus və bəzi mikrobların törətdiyi zəhərlə (toksinlərlə) təsir edir.
BAKTERİOTROFİZM – bitki kökləri və bakteriyalar arasında qarşılıqlı faydalı əlaqə. Bakteriyalar bitkilər tərəfindən mənimsənilən müxtəlif qida maddələri, vitaminlər sintez edir (məs. kökyumrulu bitkilərdə, paxlalılarda). BAKTERİSİDLƏR – mikroorqanizmlərlə mübarizə aparmaq məqsədilə işlədilən kimyəvi maddələr (etil spirti, formalin, bəzi anti- biotiklər). Bir çox xəstəliklərin müalicəsində, sterilizəsində istifadə olunur.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin PREZİDENT KİTABXANASI ────────────────────────────────────────── 39
BAKTERİOZ – bakteriyaların törətdiyi bitki xəstəlikləri. BAKTERİOZLAR – Bakteriyalar vasitəsilə bitki, heyvan və in- sanda yayılan infeksiya xəstəlikləri. (məs. vərəm xəstəliyi insan və heyvanda koxa basillası vasitəsilə yayılır). İndiyə qədər 300-ə qədər xəstəlik törədici B. təsvir olunmuşdur. Təbiətdə B. heyvan və bitki növlərinin populyasiyalarının sayını nizamlama rolunu oynayır. Lakin onların bəziləri ev heyvanlarına, həmçinin insanın sağlamlığına böyük ziyan vurur.
mikroorqanizmlərin qida məhsullarının torpaq səthində toplanması. BAKTERİYALAR (yun. Bakterion - çöp) – tərkibində çoxlu miqdarda dezoksiribonuklein turşusu (DNT) olan birhüceyrəli mikroorqanizmlər qrupu (tipi) əksəriyyəti xlorofil və plastisidlərdən, aydın seçilən xromosomlardan və s. törəmələrdən məhrum olan primitiv nüvəli orqanizmlərdir. B. torpaq, hava, su hövzələri və s.-də yayılmışdır. Onlar aerob (oksigenli) və anaerob (oksigensiz) şəraitdə yaşayırlar. BAKTERİYALI GÜBRƏLƏR – tərkibində kənd təsərrüfatı bitkiləri üçün faydalı torpaq mikroorqanizmləri olan preparatlar. B.g. torpaqda biokimyəvi prosesləri gücləndirir və bitkilərin köklə qidalanmasını yaxşılaşdırır. B.g.-dən nitragin, azotbakterin və fosforobakterin işlədilir.
balıq ehtiyatını artıran, balıqların keyfiyyətini yaxşılaşdıran və süni göllərdə balıq çoxaldan təsərrüfat sahəsi. Azərbaycanda bir çox balıq- yetişdirmə müəssisəsi (Çaykənd, Çuxurqəbələ, Əli-Bayramlı, Kürağzı balıqyetişdirmə zavodları və s.) var. Bu müəssisələrdə hər il çoxlu qızılbalıq, nərə balığı, çəki balığı, çapaq, suf, xəşəm, şamayı və s. balıq körpələri yetişdirilib Kür çayına buraxılır.
– Balıq kürüsünü mayalandıran, inkubasiya edən və körpə balıq yetişdirərək, sonradan onu satlıq həcminə qədər yetişdirmək üçün balıqçılıq göllərinə və ya təbii su hövzələrinə buraxan müəssisə. məs.. Xanlar rayonunun Çaykənd və Qəbələ rayonunun Çuxurqəbələ zavodlarında süni surətdə çoxaldılan qızılbalıq körpələri Kür çayına buraxılır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin PREZİDENT KİTABXANASI ────────────────────────────────────────── 40
qüvvə dərəcəsinin göstəricisi. məs., küləyin gücü 9 b , zəlzələ 6 b və s.
BALNEOLOGİYA – mineral suların mənşəyini, fiziki-kimyəvi xassələrini, onlardan müalicə profilaktika məqsədi ilə istifadə etmək üsullarını, habelə onların orqanizmə təsirini öyrənən elm.
qrupu. Arıçılığın yem bazasıdır. Bu bitkilərdən bal arısı nektar (şirə) və tozcuq yığır. Azərbaycanda 4000-dən artıq balverən bitki növü vardır. Bunların ən əhəmiyyətlisi cökə, kəkotu, dalamaz, sarı yonca, üçyarpaq yonca, xaşa, günəbaxan, yemişan, armud, alma, alça, ərik, dağnanəsi, yarpız, xiyar, qarpız, pambıq və s.-dir. Arılar başdan-başa belə bitkilər əkilmiş sahənin hər ha-ından 100 kq-a qədər bal toplaya bilər.
edən formaları. B. küləyin rejimindən asılı olaraq tirə və təpə formasında olur. Qum ekosistemlərində B. şirin suların akkumlyatorları hesab olunur. BARİFOBLAR – aşağı təzyiqli yerlərdə yaşayan orqanizmlər (bitkilər, heyvanlar), yüksək dağlıq zonanın orqanizmləri. Dəniz səviyyəsindən yüksəkliyə qalxdıqca bitki və heyvan növlərinin sayı tədricən azalır. BAROXORLAR – toxumları öz ağırlıq qüvvəsilə düşərək yayılan bitkilər. BAROMETR – atmosfer təzyiqini ölçən cihaz. Mayeli, qazlı və metal (aneroid) B.-lər olur. Hipsotermometrlər də B.-lərə aiddir. Mayeli B.-lərin əksəriyyəti civəlidir. Atmosfer təzyiqi dəyişdikdə borudakı civə sütunu da atmosfer təzyiqinə uyğun olaraq dəyişir. BATAQLIQ – yer səthinin izafi rütubətlənərək çürüməmiş üzvi maddələrin toplandığı sahəsinə deyilir. B. müxtəlif yolla-sututarlarda suyun azalması və quruması, yeraltı suların səthə çıxması, çay daşqınlarının quru sahələri su basması və s. yolla əmələ gəlir. Belə yerlərdə bataqlıq tipli torpaqəmələgəlmə prosesi (anaerob) gedir. Azərbaycanda özünəməxsus qamış B.-larına Kürçayı boyu, Lənkəran və Samur-Dəvəçi düzənliklərində, magistral kanalların kənarında rast gəlinir. Xəzər dənizinin qalxması ilə əlaqədar suyun ətraf sahəni basması nəticəsində yeni B.-ların əmələ gəlməsi müşahidə olunur.
Yüklə 3,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|