253
Şəmşirin, Şirvanda aşıq Şakirin, aşıq Pənahın, aşıq Bəylərin
xeyir-duasını almış olan və bu aşıqların apardığı el məclislərinə
xüsusi bir yaraşıq verən, dəfələrlə Respublika baxışlarının,
festivallarının qalibi, diplomatı olan, İ.V.Stalinin 70 illik yubile-
yində öz əvəzsiz sənəti ilə iştrak etmək üçün dəvətnamə alan,
aşıq Şahmuradın yetirməsi şair Adıgözəl kişinin oğlu aşıq Vəli
İmanov və onun əvəzsiz dostu aşıq Humay haqqında çox az şey
bilirik.
Onun böyük şövq və yüksək məharətlə ifa etdiyi el havaları
“Arazbarı”, “Mürqi-səhər”, “Hüsnüyarı”, “Bayazı” dünya şöh-
rətli bəstəkarımız Üzeyir Hacibəylinin çox xoşuna gəlib. 1938-
ci ildə o, xalq yaradıcılığı festivalının qalibi olaraq medalla
təltif edilib. Və elə həmin il onun vətəndaşlıq sənədinin-paspor-
tunun daimi qeydiyyat vərəqəsinə əlavə olaraq “1” rəqəmi vuru-
lub. Bu o vaxt el sənətkarına birinci növbədə hörmət əlaməti
idi. O, istənilən rayonda, istənilən bölgədə konsertlər verə bilər-
di. Sənətdə naşı olan adamlara el şənliklərində çalıb-çağırmağa
icazə verməmək hüququ da qazanardı aşıq Vəli, “1” rəqəmi
ilə...
Nə yaxşı ki, Vəli Adıgözəl oğlu İmanovun yastı balaba-
nından havalanıb çıxan, ürəkləri ehtizaza gətirən el havalarının
bir çoxu Azərbaycan radiosunun qızıl fondunda qorunub sax-
lanır. Biz arzu edərdik ki, onları tez-tez səsləndirsinlər.. Nə
yaxşı ki, dəyərli sənətkarın oğlanları Şiralı müəllim, Piralı bəy
böyük sənətkarın sənətini yaşadır, ona məxsus olan nəfəsli
alətləri haqqında yazılan qəzet məqalələrini göz bəbəyi kimi
qoruyub saxlayırlar...
***
254
Yaddaşlardan gələn səslər
Müharibənin (1941-1945) ağır və acınacaqlı illərində kolxoz
sədri işləyən Şəfi əmimə xəbər verirlər ki, filankəs (bir xanım)
axşam biçindən evə qayıdarkən corablarının, ayaqqabılarının
içində, xalatının ciblərində taxıl aparır. Şəfi kişi bir anlıq həmin
çoxuşaqlı ananın ailə vəzyyətini gözlərinin önünə gətirir, öz
atına iki çuval dən yükləyib həmin qadının qapısına gəlir, buğda
ilə dolu çuvalları atın üstündən yerə qoyur və həmin xanıma üz
tutaraq deyir:- “Bilirəm vəziyyət çətindir, bundan sonra sənin
uşaqların üçün lazım olan taxılı özüm gətirəcəyəm, sən əziyyət
çəkmə, çalış ki, uşaqlar böyüsünlər”.. Sonralar həmin nurani
qadın bu söhbəti kəndimizin məclislərində danışardı...
Yazıçılar Birliyinin bədii ədəbiyyatı təbliğ bürosunun xətti
ilə Füzuliyə ezam olunmuşdum. Dostlarla görüşüb bir az
qəlyanaltı etdikdən sonra kəndimizə getmək qərarına gəldim.
Payi-piyada Füzuli şəhərindən Ağdam istiqamətindəki çıxacağa
tərəf gəlirdim. Qəfildən yanımda “Niva” markalı bir maşın
dayandı. Çox səliqə ilə geyinmiş, üz-gözündən nur tökülən, o
vaxt Füzuli rayon Xalq Deputatları Soveti İcraiyyə Komitəsinin
sədri işləyən Nəbi Muxtarov maşından düşdü.
Görüşüb hal-əhval tutduqdan sonra dedim: -“Mən sizin uşaq-
lıq çağlarınızı görmüşəm, Nəbi olduğunuzu göstərin”. Nəbi
Muxtarovun üzündə qeyri-adi bir təbəssüm yarandı: ”Əşrəf
müəllim, çox-çox təəssüf edirəm ki, mən təcili olaraq kənd
Horadizdəki müşavirəyə getməliyəm... Ancaq bu maşın sizin
ixtiyarınızdadır”-dedi...
Ailə həyatı qurduqdan sonra (ikinci dəfə) Aşağı Veysəlli
kəndinə də tez-tez getməli olurdum. Uşaqlıq illərində də bu
kəndə tez-tez gələr və dostlarımla görüşərdim.Yaxın qohumu-
muz, kolxoz sədri Qədir İbrahimovun həyat yoldaşı Pakizə
xanım eşitsəydi ki, mən onların kəndindəyəm, o saat oğlu
rəhmətlik Bəhlulu göndərərdi ki, məni evlərinə aparsın..
255
Böyüyəndən sonra isə ən çox gecələdiyim yer qaynatam Kazım
kişinin evi olardı. Aşağı Veysəllidə yaşayan 120 yaşlı Ayna
nənəm, Əli dayım, onun ailəsi, uşaqları, Bacıxanım xalam və onun
həyat yoldaşı Qəhrəman kişi, Qarabağ bölgəsində çox məşhur-
laşmış sənətçilərdən sayılan aşıq Vəli, onun oğlu Şiralı müəllim,
sinəsində xalq deyimləri, aşıq qoşmaları çağlayan Bayraməli
Nuriyev və başqaları ilə görüşməkdən xüsusi zövq alardım...
Əli dayım və Qəhrəman kişinin səliqə-səhmanlı, geniş həyət-
bacaları vardı. Yay aylarında sapsarı yetişmiş əriklər onların
bağlarına qəribə bir gözəllik verərdi... Bir dəfə kəndə payız fəsli
gəldim. Necə oldusa Qəhrəman dayı ilə görüşə bir az gecikdim.
Biz onunla görüşəndə Qəhrəman dayı məni məzəmmət edirmiş
kimi başladı nə başladı:
Bağda ərik var idi,
Salam-məlik var idi.
Bağdan ərik tükəndi,
Salam-məlik tükəndi?..
Bir kərə də yayda əriyin sapsarı saralıb adama “gəl-gəl” de-
diyi günlərdə Aşağı Veysəli kəndinə gedəsi oldum. Başını aşağı
salıb bağda var-gəl edən, hərdən əyilib yerə tökülən ərikləri
dənləyən Qəhrəman kişinin sanki mənim gəlişimdən xəbəri yox
idi. Bağın çəpərinə söykənib, vaxtı ilə Qəhrəman dayının mənə
zarafatla söylədiyi şeir parçasına uyğun misralar uydurdum:
Bağda ərik yox idi,
Gözün-könlün tox idi.
Bağda ərik bitibdi,
Salam-məlik itibdi?..
Qəhrəman kişi qəşş eləyib güldü. Görüşüb qucaqlaşdıq. Hal-
əhvaldan sonra “məni yaman yerdə yaxaladın”-dedi. Həmin
axşam bir vedrə ərik dərib balacalarımla görüşə gəldi...
Dostları ilə paylaş: |