262
Və yaxud:
Göylər bizi dolusuyla daşladı,
Qaçıb girdik daldasına daşların.
Əmim oğlu bir “Heyratı” başladı,
Əli qaldı çənəsində dağların.
Əsəd əmim oğlu hərdən öz gözəl və məlahətli səsi ilə oxuyur
və bizi feyziyab edirdi...
Bir gün “Günəşli təpə” deyilən yamacda möhkəm isti hiss
etdim. Soyunub quzeydəki qarda bədənimi yaxşı-yaxşı yuyub,
güneydəki çəmənlikdə günəş şüalarının altında uzanıb, bədə-
nimi yandırmağa başladım. Hər il doğma Xəzərin sahilində gü-
nəş şüalarını qəbul etdiyimdənmi, ya nədənsə bu hərəkətim
mənə o qədər də pis təsir etmədi. Əksinə, özümü bir az da sağ-
lam və gümrah hiss etdim. Əsəd əmioğlu ilə Salman da mənim
hərəkətlərimi təkrar etməyə başladılar... Günortaya yaxın ala-
çığa qayıtdıq... Süfrəyə nemətlər düzüldü. Bardaşqurma əyləşib
günorta yeməyinə başladıq. Əsədlə Salman hərəsi bir tərəfdə
uzanıb qaldı. Mən isə beçə balını, kərə yağı və təzə qaymağı
çəkdim döşümə. Azad baba uzandığı taxtın üstündən dikəlib bö-
yük maraqla gülümsəyərək mənə baxıb soruşdu: “Ay Əşrəf
yenə bu uşaqlara neylədin ki, hərəsi bir tərəfdə uzanıb qaldı?”
“Dağ adamları çox zərif olurlar... yəqin Əsədin qaynatası (o da
yaylaqda idi) onlara möhkəm qonaqlıq verib, ay baba”-deyərək
bir az da zarafata salıb Əsədin qaynatasına sataşdım. Azad kişi
özünəməxsus bir gülüşlə şaqqanaq çəkdi və “Ay Əşrəf, oralara
çox toxunma, bu uşaqlar sənin üzünə qayıdarlar, ha”-dedi...
Mən “Kəndini hürküt, ağsağından yapış” el məsəlinə əməl
etdiyim üçün (ikinci dəfə evlənərkən) Azad babanın hara işarə
edib, nəyə eyham vurduğunu anlamaya bilməzdim...
Qırx ildən çoxdur ki, toylarda aparıcılıq edirəm. Yenicə ailə
həyatı quran gənclərimizə xeyir-dua verib, hayatın çətin və
263
keşməkeşli yollarında onlara uğurlar diləyirəm. Mənim bu işimi
hər kəs öz arşını ilə ölçür və birmənalı qarşılamır...
...Ən ağır dərdi də elnən təklərəm,
Mən eli hər şeydən üstün görmüşəm.
Hələ qarşıdadır görəcəklərim,
Hələ bu dünyada nə gün görmüşəm?
Hələ nəvələrin boyu qabaqda,
Tər-təzə güllərim gülçü gözləyir.
Hələ dörd oğlumun toyu qabaqda,
Hələ dörd gəlinim elçi gözləyir.
Mən gərək elimə xəbər yollayam,
Müqəddəs olanı atana lənət.
Bu yurdu, torpağı satana lənət.
Toyda tamadayam, vayda mollayam,
Ay məni qınayan, atana lənət!...
Sumqayıtda bir toy məclisində idim. Toy sahiblərinin
qohumlarına, dostlarına, qonaqlarına söz verirdim. Hər kəs öz
arzusunu istədiyi kimi ifadə edib, mahnı, rəqs çaldırıb oyna-
yırdı. Nədənsə əsas məsələdən kənara çıxanların məzmunsuz,
məntiqsiz, uzun-uzadı, rabitəsiz, lüzumsuz hekayələri, nağılları
məni bezdirmişdi. Bir şair dostumuz da poema oxumağa baş-
ladı. Nə başınızı ağrıdım, toy başa çatdı, ancaq poema qurtar-
madı... Buna görə də qərara aldım ki, kolxoz iclasındakı çıxış-
ları xatırladan bu söhbətlərə son qoyum. Elə bu vaxt iştirakçı-
lardan bir nəfər mənə yaxınlaşdı. Rayondan gələn, üst-başından
pintilik, səliqəslizlik yağan, əynindəki köynəyi də qırış-qırış
olan bir oğlanı göstərib, ona söz verməyimi xahiş etdi. Mən öz
qərarımdan dönmədim ki, dönmədim.
Bu hadisədən xeyli keçmişdi. Füzuli şəhərində dostları-
mızdan birinin toyunda iştrak etdim. Baxdım ki, aparıcı vaxtı ilə
mənim söz vermədiyim həmin o bəstəboy oğlandı. Sinəsi bulaq
264
kimi qaynayır, aşıq ədəbiyyatından,
çağdaş şeirimizdən toyun
ümumi ahənginə uyğun maraqlı şeir parçaları söyləyir, məclisi
ustalıqla ələ alır və böyük bir məharətlə idarə edir.. Mən bu
oğlanın haqqında nə qədər səhv etdiyimi anlayır və peşiman-
çılıq əzabı çəkirdim... Elə bu vaxt həmin bəstəboy oğlan mənə
yaxınlaşdı, əl verdi... Tanış olduq. Tanışlığımız sonralar böyük
dostluğa çevrildi. Adı Rəşid idi. Dostları ona “Əjdaha” deyir-
dilər. Deyilənlərə görə sürücü işlədiyi vaxtlarda Beyləqanda bir
pəzəvəng adamla güləşib və onun kürəyini yerə vurandan sonra
dostları Rəşidi “Əjdaha”adlandırıblar. Qərara gəldim ki, bundan
sonra yaxın qohumların toyuna aparıcı kimi onu dəvət edim.
Doğrudan da bir neçə qohumların toyunun aparıcılığını
“Əjdaha”ya tapşırdım. O, Divanallar kəndindən idi.Sən demə,
bizim Nemət Veysəlli ilə bir sinifdə oxuyub...
Rəşid hər yay gələndə sifariş göndərərdi ki, “Əşrəfə zoğal
payı saxlamışam, gəlib öz əlləri ilə dərib aparsın və bir neçə
gün bizim evdə qalıb dincəlsin”... Lakin bu xoşbəxtlik mənə
nəsib olmadı... Qarabağın ağır günlərində Rəşidin kəndi və evi
düşmənlər tərəfindən mühasirəyə alınan zaman Rəşid gecə vaxtı
öz qız balalarını evinin bacasından çıxarıb aparmışdı... Bütün
bu dərdlərə tab gətirə bilməyən Rəşid dünyasını dəyişmişdi...
Qoy Ulu Tanrı bu qənimət insanın o dünyasını versin...
Çox böyük məharət və ustalıqla toy məclislərini idarə edən
Bəhlul müəllim, Zöhrab Abdullayev və məni özünə siğə qardaş
elətdirmiş Səyyad Hüseynov haqda da həmin sözləri demək
olar. Onların, ömür boyu öz məlahətli səsini qoruyan, çaydan
başqa heç nə içməyən, “bu səs xalqımızın əmanətidir, əmanətə
xəyanət etmək olmaz” deyərək hətta ölüm qabağı “səsimə pis
təsir edər” deyə, qarpızdan da imtina edən Ağabala Abdullayev
kimi məşhur el sənətçilərinin yaraşıq verdiyi məclislərdə böyük
istedad və ilhamla aparıcılıq etdiklərini görəndə həmişə yadıma
Sədi Şirazinin dəyərli bir ifadəsi düşərdi:-“Hər meşəni boş
hesab etmə, ağacların arasında pələng uyumuş ola bilər”..