Microsoft Word etraf muhit cavab az doc
Yüklə 480,9 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- . Diskont əmsalı
- . dar əetm ənin a şa ğıdakı əsas metodları istifad ə edilir
25
— əsas təbiəti mühafizə istiqamətli fondların əsaslı təmirə olan xərcləri; — ətraf mühitin mühafizəsinə kapital qoyma və təbii resurslardan səmərəli istifadə; — qoruqların saxlanılmasına və başqa xüsusi qorunan təbiət ərazilərinə olan xərclər, həmçinin heyvan resurslarına, meşə resurslarına və başqa landşaft elementlərinə olan xərclər; — ətraf mühitin mühafizəsi üçün olan elmi tədqiqatlara və təbii resurslardan səmərəli istifadəyə sərf olunan xərclər; — ətraf mühiti mühafizə edən dövlət orqanlarının saxlanmasına və təbii resurslardan səmərəli istifadəyə sərf olunan xərclər; — ekoloji təhsil və maariflənməyə sərf olunan xərclər; — ətraf mühitin beynəlxalq əməkdaşlığına və təbii resurslardan səmərəli istifadəyə sərf olunan xərclər.
göstərir, başqa sözlə, təbiəti mühafizə tədbirlərinin təmin və nəticələri arasında olan xərclərin münasibətidir. Ətraf mühitin mühafizəsinin xərclərinin iqtisadi effektivliyinin qiymətləndirilməsi məhdud miqdar materialların səmərəli istifadəsi və müəssisənin maliyyə resursları üçün vacibdir. O, xidmət edir: — əldə edilən mənfəətin qiymətləndirilməsi üçün; — təbiəti mühafizə üçün daha məqsədə uyğun seçimlər; — optimal ekoloji-iqtisadi nəticələrə nail olmaq, xərclərin həcminin müəyyənləşdirilməsi üçün. Bazar iqtisadiyyatında xərclərin iqtisadi effektivliyi nisbəti nəticə və xərclər kimi müəyyən edilir. Belə yanaşma «məsrəf-xeyir» analizi adını almışdır. Ekoloji tədbirlər nadir hallarda tez ekoloji nəticə verir və buna görə də iqtisadi effektivliyi təyin etmək üçün ekoloji xərclər də diskont əmsalından müasir xərclər və gələcək xeyirlər müqayisəsində istifadə edilir. Diskont əmsalı qismində cari anda «gələcək pulları» gətirmək üçün müasir hesablamalara bank faizləri tətbiq edilir. Diskont qoyuluşu beynəlxalq idarələrdə və bir çox banklarda istifadə olunur və indiki vaxta 8-12% təşkil edir. Ətraf mühitin mühafizəsi üçün uzun müddətli təbiəti mühafizə layihə və proqramlar hazırlayarkən, istehsala ekologiyalaşma istiqamətində yeni texnika və texnologiyanın tətbiq edilməsi üçün seçilən variant, gətirilmiş xərclər və ya müqayisəli iqtisadi effektivlik təbiəti mühafizə məsrəflərinin təyin edilməsi üçün milli metodikadan istifadə etmək olar. Bazar iqtisadiyyatında bunun oxşarı «xərclər – effektivlik» hesab olunur. Bu halda, tədbirlərin keçirilməsindən alınan xeyir növbəti xərclərin müqayisəsindən olan effekti müəyyənləşdirmə məsələsini qoymur, əksinə elə inkişaf variantı tapmaq lazımdır ki, minimal xərclər vasitəsilə qoyulan məqsədə nail olunsun, yəni cari xərclərin ən aşağı ölçüsü olan varianta üstünlük verilsin və kapital qoymada diskont əmsalı eyni səviyyədə olsun.
26
Bazar iqtisadiyyatının inkişaf etdiyi ölkələrdə effektiv investisiyalı layihələr aşağıdakı göstəricilərlə qiymətləndirilir: — sırf təmiz gəlir və ya (sırf) cari dəyər (net present benfit, NPB) — investisiyanın səmərəliliyi (benefit – cost ratio, BCR) — daxili gəlir norması və ya daxili stavka səmərəliliyi (internal rate of return, RR) nvestisiyanın rentabeliyi BCR – təmiz gəlirdən alınan götərici. O, diskont gəlirindən diskont investisiya xərclərinə olan münasibəti müəyyənləşdirir. Daxili gəlir norması RR – bu investisiyanın hesablanmış normada verilməsidir. Burada təmiz gəlir NPB sıfra bərabər olur, kapital qoyma öz xərclərini götürür, beləliklə, cari xeyir xərcin ölçüsünə bərabər olur.
– təbii ehtiyatlardan səmərli istifadənin və təbii ehtiyatların yenidən istehsal edilməsinin, ətraf mühitin mühafizəsinin təşkil edilməsi, o cümlədən ekoloji- istifadənin idarəedilməsi mexanizmi metod, funksiya və təşkilati strukturları (ida- rəetmə orqanlarını) özündə birləşdirir. darəetmə metodları – idarə edilən obyektlərin davranış və fəaliyyətinə təbiətdən səmərəli istifadənin təmin edilməsi və ətraf mühitin mühafizəsi məqsədi ilə təsir etmə üsullarıdır. darəetmənin aşağıdakı əsas metodları istifadə edilir: • inzibati (komandaya başçılıq) - dövlət məcburiyyəti imkanı ilə təmin edilən; • iqtisadi – zəruri ekoloji tədbirlərin, təbiətdən istifadə sahəsində idarəetmə orqanlarının qərarlarının yerinə yetirilməsində təsərrüfat subyektlərinin bilavasitə maddi marağını yaradan; • sosial-psixoloji - həm həvəsləndirici xarakterli, həm də xətaların təsirinin göstərilməsi üzrə mənəvi stimullaşdırma metodları (yazılı və ya inzibati ə mrlərində təşəkkürnamələr və ya töhmətlər). Təbiətdən istifadənin idarə edilməsi bir sıra spesifik funksiyaların, yəni ekoloji-iqtisadi münasibətlərə təsir edən fəaliyyət növlərinin yerinə yetirilməsini təxmin edir. darəetmənin bütün sahələr və hissələr üçün ümumi funksiyaları aşağıdakılardır: • ətraf mühitin mühafizəsi və təbiətdən istifadə sahəsində normayaradıcılıq və qanunvericilik təşəbbüsü; • təbii obyektlərin qeydiyyata alınması və təbii kadastrların aparılması; • ətraf mühitin monitorinqinin yerinə yetirilməsi; • ekoloji nəzarət, ekspertiza və audit; • ekoloji-iqtisadi proqnozlaşdırma və planlaşdırma; • təbiətin mühafizəsi üzrə fəaliyyətin iqtisadi stimullaşdırılması; • təbii ehtiyatlardan istifadə hüququ haqqında mübahisələrin həll edilməsi, təbiətin mühafizə edilməsinə dair qanunvericiliyin pozulmasına görə sanksiyaların tətbiq edilməsi və s.
Yüklə 480,9 Kb. Dostları ilə paylaş:
|