Microsoft Word gelecek dunya duzeni I kitab doc
Yüklə 4,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- (Qeyd: köməkçi sahələr və köməkçi qurumların fəaliyyəti baza sahələrin nüfuzunu ortaya çıxarır
- (Qeyd: təqribi və şərti
- Siyasət qurumlarının təsnif olunmasının və
- -dövlətin daxili və xarici siyasət istiqamətləri arasında uzlaşmanı təmin etmək və vəhdət yaratmaq zərurəti.
- -cəmiyyətin ayrı-ayrı təbəqələrinin fəaliyyətini normalarla nizamlamaq zərurəti.
- -cəmiyyətin fərqli maraq nümayiş etdirən şəxslərinin maraqlarını ödəmək və maraqlar arasında təkmil əlaqələri yaratmaq zərurəti;
140
siyasi təhlükəsizliyi zəruri edir. Məsələn, belə hesab etmək olar ki, cəmiyyətlər müxtəlif təbəqələrdən ibarətdir. Bütün təbəqlərdə mübarizələr həyata keçirilir. Mübarizələr inkişafı üzə çıxarır, inkişaf nəticəsində maddi və mənəvi tələblər ödənilir və cəmiyyətdə sabitlik meydana gəlir. Mübarizə edən tərəflər arasında kompromislik meydana gəlir və gücün birləşdirilməsi prosesləri yaşanır. Bununla bərabər, cəmiyyətdə ayrı-ayrı təbəqənin (məsələn, uşaq, yeniyetmə və gənclərin maraqları, orta yaşlı, ahıl və qoca yaşlı insanların maraqları; eləcə də qadınların və kişilərin maraqları) də
maraqları siyasətin ayrı-ayrı istiqamətlər üzrə həyata keçirilməsi zərurətini üzə çıxarır. Siyasət qurumları öz fəaliyyət funksiyalarına və fəaliyyət məzmununa görə təsnif edilirlər. Təsnif olunma isə onların həm də güclərinə görə aparılır. Məsələn, dövlətin elm və təhsil, idman, səhiyyə və mədəniyyət, sosial sahələr, hərbi və dövlət müdafiəsi, ictimai və siyasi təhlükəsizlik, iqtisadiyyat-istehsal, istehlak və ticarət və s. sahələri; beynəlxalq iqtisadi, humanitar və elmi əlaqələr üzrə siyasəti həyata keçirən sahələri vardır. Bu sahələr həm baza, həm də üst qat (burada həm də köməkçi) rolunu oynayırlar. (Qeyd: köməkçi sahələr və köməkçi
təmin edilməsinə əsaslanır. Hər bir sahə, əslində digər sahə üçün şərtləndirici, təkanverici rolu oynayır. Məsələn, sosial sahələr üst sahələr olduğu üçün, bu sahələrin təmin edilməsi məqsədilə mütləq
şəkildə istehsalat baza sahələri yaradılmalıdır. Elementlərin və proseslərin təsnif olunmasından 141
seçmə amili ortaya çıxır və funksiya yerinə yetirmək baxımından güclü tərəf, mərkəz rolunu oynayan sahə və obyekt, eləcə də subyekt meydana gəlir. Səlahiyyət sahələri, bu baxımdan sfera və daxili zənginliyi başlıca olaraq subyektlərin mərkəzi və ətraf, əsas və köməkçi məzmununu müəyyən edir. Subyektlərin qarşılıqlı əlaqəsi isə nizam qaydalarını ortaya çıxarır və problemlərin mövcudluğu nizam məsələsini zəruri edir. Sahələrin təsnif olunması əslində nizam əsasında mexanizm qaydalarının mövcudluğunu ortaya çıxarır. Nizam özü isə maraqların nisbi və şərti əsaslarla bərabər bölünməsini təmin edir. Sahələrin təsnif olunması maraq zənginliyini təmin edir. Sahələrin sayı çox olduqda maraq elementlərinin və obyektlərinin sayı da çox olur. Çünki elementlərə təsir amili və istiqamətləri çoxalır. Təsirin çoxalmasından da qüvvələr artır və elementlərin birləşməsi, parçalanması prosesləri güclənir. Münasib trayektoriyalar üzrə baş verən bu proseslər sayəsində də ardıcıl və dinamik inkişafa nail olunur. Sahələrin təsnif olunması təbii şəkildə inkişafı üzə çıxarır. Təbii proseslərin tənzim olunması isə elementlər arasında ardıcıl inkişafı zəruri edir. İnkişaf bu baxımdan, yalnız eyni yox, müxtəlif məzmun və formaya malik olan subyektlərin qarşılıqlı vəhdətindən meydana gələn mənzərəyə çevrilir. (Qeyd: təqribi və şərti olaraq eyni gücə malik olan elementlər birləşməklə yanaşı, həm də, bunlardan hər biri öz ətrafına elementlər cəlb edə bilir. Ümumiyyətlə, rəqabət daha çox bir-birindən az fərqlənən, oxşar və ya da eyni olan subyektlər arasında baş verir. Böyük dövlətlər arasında baş verən rəqabət mübarizəsini buna nümunə göstərmək olar). Sahələrin təsnif olunması fərqli səlahiyyət (sahələr üzrə böyükdən kiçiyə doğru) və öhdəliyi (sahələr üzrə geniş və məhdud öhdəliyi) ortaya çıxarır. Sahələr öz funksiyaları baxımından təsnif olunurlar. Sahələr arasında əlaqəlilik nizamlama zərurətini üzərə çıxarır. Nizamlama zərurəti də nizamlama qaydalarını yaradır və güc
142
tərəfi anlayışını meydana gətirir. Güc tərəfi səlahiyyəti müəyyən edir və ətrafına elementlər cəlb etməklə daha da güclənir. Eyni zamanda güc tərəfləri ətraf elementlər üçün qaydalar müəyyən edirlər və qaydalarla həmin ətraf elementləri özlərinə tərəf çəkirlər, öz orbitlərində saxlayırlar. Nizamlama, yəni şərait və məkana görə, tələbatların miqyasına əsasən sıralara düzmə, təbii şəkildə elementlər arasında bağlılığı və bundan irəli gələrək vəhdəti təşkil edir.
daxili və xarici siyasətinin ayrı-ayrı istiqamətlərinin nizamlanması məqsədilə müəyyən funksiya yerinə yetirən və əsaslı gücə malik olan səlahiyyətli qurumların formalaşması zərurəti. Bu anda vəzifə və səlahiyyət baxımından təsnifetmə meydana gəlir; -dövlətin daxili və xarici siyasət istiqamətləri arasında uzlaşmanı təmin etmək və vəhdət yaratmaq zərurəti. Dövlət öz daxili siyasətini xarici siyasəti ilə tamamladıqda dövlətin müdafiəsi güclənir və potensialı artır, sahələrarası inteqrasiya və əhali miqrasiyası, emiqrasiyası hesabına inkişaf tempi sürətlənir;
və ümumi xüsusiyyətlərini aşkarlayır; -cəmiyyətin fərqli maraq nümayiş etdirən şəxslərinin maraqlarını ödəmək və maraqlar arasında təkmil əlaqələri yaratmaq zərurəti; -dövlətin siyasət həyata keçirdiyi sahələr arasında iyerarxik əlaqələri yaratmaq zərurəti. Hesabatların verilməsi və qərarların qəbul edilməsində tərəflər müəyyən edilir; Yüklə 4,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|