Microsoft Word Geo 7 mv-az-capa doc

 
111
Qiymətləndirmə meyarları: Kontur xəritədə qeyd etmə, əlaqələndirmə 
 
I səviyyə II 
səviyyə 
III  səviyyə IV 
səviyyə 
Azərbaycan Res-
publikasının tor-
paq tiplərinin 
müxtəlifliyini 
izah etməkdə və 
kontur xəritədə 
qeyd etməkdə 
çətinlik çəkir. 
 
Azərbaycan Res-
publikasının torpaq 
tiplərinin müxtəlif-
liyini suallara ca-
vab verməklə izah 
edir və kontur xə-
ritədə müəllimin 
köməyi ilə qeyd 
edir. 
Azərbaycan Respubli-
kasının torpaq tip-
lərinin müxtəlifliyini 
əsasən izah edir və 
kontur xəritədə bəzi 
səhvlərlə qeyd edir. 
 
Azərbaycan Res-
publikasının torpaq 
tiplərinin müxtəlif-
liyini sərbəst izah 
edir və kontur xəri-
tədə düzgün qeyd 
edir. 
 
Azərbaycan Res-
publikasının əra-
zisində torpaq, 
bitki örtüyünün 
və heyvanat alə-
minin yayılma 
qanunauyğunlu-
ğunu müəyyən et-
məkdə çətinlik 
çəkir.  
Azərbaycan Res-
publikasının əra-
zisində torpaq, bit-
ki örtüyünün və 
heyvanat aləminin 
yayılma qanuna-
uyğunluğunu 
müəyyən etməkdə 
qismən çətinlik 
çəkir. 
Azərbaycan Respub-
likasının ərazisində 
torpaq, bitki örtüyünün 
və heyvanat aləminin 
yayılma qanunauy-
ğunluğunu əsasən 
müəyyən edir. 
Azərbaycan Res-
publikasının əra-
zisində torpaq, bitki 
örtüyünün və hey-
vanat aləminin ya-
yılma qanunauy-
ğunluğunu düzgün 
müəyyən edir. 
 
 
Çap üçün deyil

---

 
112
VII TƏDRİS VAHİDİ ÜZRƏ 
KİÇİK SUMMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏ  
 
1.  Plankton, nekton və bentosa uyğun gələn şəkilləri müəyyən edin. 
 
    
    
 
 
2. Torpaq tipləri və onların yayıldığı ölkələr arasında əlaqəni qurun: 
 
 
 
3. Məntiqi ardıcıllığı müəyyən edib uyğun sıra nömrəsini yazın: 
  Meşələr məhv edilir. 
 
 Ərzağa olan tələbat artır. 
 
 Torpaq eroziyası güclənir. 
 
 Əhalinin sayı artır. 
 
 Əkin sahələri yaradılır. 
 
4. Məntəqələrdə yayılan torpaq tiplərini müəyyən edin: 
 
Məntəqə Torpaq 
tipi 
A  
B  
C  
D  
Podzol (küləçalan)
Ferralit torpaqlar
Rusiya,  Kanada
Misir, Liviya
Boz torpaqlar
Konqo,  Braziliya
 
 
A 
 
B 
C 
 
D 
Çap üçün deyil

---

 
113
5. Torpaq profili nədir? 
A) Torpağın üst münbit qatı 
B) Torpaq horizontlarının cəmi 
C) Torpaq rənglərinin cəmi 
D) Torpağın rekultivasiyası 
E) Struktursuz torpaqlar 
 
6. Azərbaycan ərazisində Kür  çayından Böyük Qafqazın zirvələrinə qədər hansı 
torpaqların olduğunu müəyyən edin. 
 
Məntəqə 
İstifadə olunması 
A  
 
B  
 
С 
 
 
D  
 
 
7. Torpaq tiplərinin daha çox yayıldığı ölkələri müəyyən edin. 
 
Torpaqlar Ölkələr 
Qara  
Boz-qonur  
Qırmızı-sarı ferralit 
 
Tundra qleyi 
 
 
8. Orqanizmlər arasındakı əlaqələri göstərən sxemdə boş çərçivələrdə uyğun şəkil-
lərin nömrələrini yazın.  
 
 
 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
 
A
D 
C 
B
Çap üçün deyil

---

 
114
 
 
 
TƏDRİS VAHİDİ ÜZRƏ REALLAŞDIRILACAQ ALT STANDARTLAR  
 
 
 
TƏDRİS VAHİDİ ÜZRƏ ÜMUMİ SAATLARIN MİQDARI: 
6 saat 
KİÇİK SUMMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏ: 
 
 
    1 saat
 
 
 
Dərs 43  / Mövzu:
 BİZ HANSI REGİONDA YAŞAYIRIQ 
 
 
Yeni mövzunun tədris “region” anlayışının təhlili və Azərbaycanın aid olduğu 
regionun müəyyən edilməsi  məqsədi daşıyır. 
  Motivasiya dərslikdə verilən şəkillərin təhlili əsasında aparıla bilər. Şagirdlərə 
istiqamətləndirici suallar verməklə xalqların məskunlaşdığı  ərazilərin iqlim və  tə-
biətinin müxtəlifliyinin onların geyimlərinə necə təsir etməsinin səbəblərini soruşa 
bilərsiniz. Şagirdlərin maraq dairəsini nəzərə alaraq Yer kürəsinin təbiəti, əhalisi və 
digər komponentlərin  müxtəlifliyini əks etdirən slaydlar göstərmək olar.  
ALT 
STANDARTLAR
3.1.1. Əhalinin regionlar üzrə paylanmasını şərh edir. 
 
 
TƏLİM 
NƏTİCƏLƏRİ 
 Əhalinin qeyri-bərabər məskunlaşma səbəblərini  şərh 
edir.  
 Regionları xəritədə göstərir. 
3.1.1. Əhalinin regionlar üzrə paylanmasını şərh edir. 
3.2.1. Ölkələri tipoloji xüsusiyyətlərinə görə təhlil edir. 
3.2.2. Xəritə üzərində ölkələri tipoloji xüsusiyyətlərinə görə qruplaşdırır. 
DÜNYA DÖVLƏTLƏRİNİN MÜXTƏLİFLİYİ 
TƏDRİS VAHİDİ –
8
Çap üçün deyil

---

 
115
 “
Fəaliyyət”dəki tapşırığı yerinə yetirərkən şagirdlər belə bir nəticəyə  gəlməli-
dirlər ki, Azərbaycanla eyni regionda yerləşən ölkələr oxşardır və bu ölkələrlə 
iqtisadi-mədəni əlaqələrin qurulması vacibdir.  
  Yeni mövzunun öyrənilməsini cütlərlə  həyata keçirmək olar. Şagirdlər mətni 
oxuyur. Müəllim lövhədə  aşağıdakı  cədvəli çəkir. Mətni oxuduqca uyğun xa-
nalarda “+” işarəsi qoyulur.  
 
Əsas əlamətlər Təbii coğrafi 
regionlar 
Tarixi 
regionlar 
İqtisadi-coğrafi 
regionlar 
Təbiətləri oxşardır  
 
 
Əhalinin dini tərkibi eynidir   
 
 
Oxşar ənənələrə malikdir 
 
 
 
Sərhədləri zamanla dəyişir  
 
 
 
 Öyrəndiklərinizi tətbiq edin. 
Dünyanın siyasi xəritəsindən  istifadə et-
məklə  şagirdlər kontur xəritə üzərində 
işarə edilmiş ölkələri müəyyən edir, 
 
coğrafiya dəftərində ölkələrin aid olduğu 
regionlara görə qruplaşdırır  və  cədvəli  tamamlayırlar. 
Nə öyrəndiniz. Yer kürəsində ətraf ərazilərdən fərqlənən ərazilərə region  deyilir. 
Təbiətinə görə oxşar ərazilər təbii coğrafi regionlar adlanır. Əhalinin dini, milli, 
irqi  əlamətlərinə  gərə  fərqlənən  ərazilər  tarixi-coğrafi regionlardır.  İqtisadi 
inkişaf səviyyələrinə görə  ölkələr iqtisadi coğrafi regionlarda birləşirlər.  
 Öyrəndiklərinizi yoxlayın: 
Misir – Afrika; Kuba – Latın Amerikası; Türkmənistan – Mərkəzi Asiya; 
Cənubi Koreya – Şərqi Asiya; Fransa – Qərbi Avropa, İraq – Cənub-Qərbi 
Asiya.
 
Qiymətləndirmə meyarları: şərhetmə, xəritədə göstərmə 
I səviyyə II 
səviyyə 
III  səviyyə IV 
səviyyə 
Əhalinin qeyri-bə-
rabər məskunlaşma 
səbəblərini şərh et-
məkdə çətinlik 
çəkir. 
 
Əhalinin qeyri- 
bərabər məskunlaş-
ma səbəblərini mü-
əllimin verdiyi su-
alların köməyi ilə 
şərh edir. 
Əhalinin qeyri- bə-
rabər məskunlaşma 
səbəblərini əsasən 
şərh edir. 
 
Əhalinin qeyri-bə-
rabər məskunlaşma 
səbəblərini  
səhvsiz şərh edir.  
Regionları xəritədə 
göstərməkdə çətin-
lik çəkir. 
 
Regionları xəritədə 
qismən göstərir. 
Regionları xəritədə 
göstərərkən xırda 
səhvlər buraxır. 
Regionları xəritədə 
səhvsiz göstərir. 
 
Tarixi  regionlar 
         Ölkələr 
Latın Amerikası 
 
Qərbi Avropa 
 
Afrika  
Cənub-Qərbi Asiya 
 
Çap üçün deyil

---