18
Formativ qiymətləndirmənin nəticələrindən aşağıdakı məqsədlərdə istifadə olunur:
• cari və perspektiv (illik) planlaşdırmanın
təkmilləşdirilməsində;
• təlim tapşırıqlarının seçilməsində;
• ev tapşırıqlarının verilməsində;
• sinifdəki təlimin istiqamətləndirilməsində;
• təlim prosesində qrup və cütlərin təşkilində;
• şagirdlərin irəliləyiş və geriləmələrinin müəyyənləşdirilməsində.
Summativ qiymətləndirmə təhsilin hər hansı mərhələsində (tədris
vahidinin, yarım-
ilin və ilin sonunda) şagirdlərin əldə etdikləri nailiyyətlərin qiymətləndirməsidir.
Summativ qiymətləndirmə məzmun standartlarının mənimsəmə səviyyəsinin eti-
barlı göstəricisidir. Bu qiymətləndirmə kiçik (KSQ) və böyük (BSQ) summativ
qiymətləndirmə olaraq iki növdən ibarətdir. KSQ tədris vahidlərinin sonunda, BSQ
isə ildə iki dəfə, yarımillərin sonunda aparılır.
Summativ qiymətləndirmənin üsul, vasitələr və şagird fəaliyyətinin növləri:
Üsullar
Vasitələr
Fəaliyyətlər
Yoxlama yazı
işləri
Yoxlama yazı işləri üzrə
qeydiyyat vərəqi
Tapşırığın vaxtında, düzgün,
sərbəst
yerinə yetirilməsi
Layihə
Şagirdlərin təqdimatı və
müəllim tərəfindən müəy-
yən edilmiş meyar cədvəli
Layihənin meyarlar əsasında
qiymətləndirilməsi
Üsullar
Vasitələr
Fəaliyyətlər
Müşahidə
Müşahidə vərəqləri
Qrupda və ya cütdə iş
Şifahi sual-cavab
Şifahi nitq bacarıqları üzrə
qeydiyyat vərəqi
Təqdimatlar
Tapşırıqvermə
Çalışmalar
Praktik çalışmaların,
tapşırıqların yerinə
yetirilməsi
Valideynlərlə və digər
fənn müəllimləri ilə
söhbət
Söhbət və müəllimin sorğu
vərəqi (şagirdin
evdə və ya
məktəbdəki fəaliyyəti ilə
bağlı suallar yazılmış vərəq)
Sorğu vərəqlərinin
doldurulması və ya müzakirə
Layihə
Şagirdlərin təqdimatı və
müəllim tərəfindən müəyyən
olunmuş meyar cədvəli
Müstəqil (yaradıcı) iş
Rubrik
Nailiyyət səviyyələri üzrə
qiymətləndirmə şkalası
Yoxlanılan bacarıq üzrə hər
hansı fəaliyyət növü
Şifahi və yazılı təqdimat Meyar cədvəli
Qrup işi
və ya fərdi
tədqiqatın təqdimatı
Test
Test tapşırıqları
Test tapşırıqlarının həlli
Özünüqiymətləndirmə
Özünüqiymətləndirmə
vərəqləri
Özünüqiymətləndirmə
vərəqlərinin doldurulması
Çap üçün deyil
19
Şifahi sorğu
Şifahi sorğu üzrə
qeydiyyat vərəqi
Mövzunun şərhi
Test
Test tapşırıqları
Test suallarının
cavablandırılması
Tapşırıqvermə
Tapşırıq, çalışma
Praktik tapşırıqların vaxtında,
düzgün, sərbəst yerinə yetirilmə-
si
Yaradıcılıq və
əl işləri
Mövzulara
müvafiq olaraq
rəsmlər, hazırlanan məmu-
latlar və digər əl işləri
Təsvir etmə, yapma, şeirin qo-
şulması, essenin yazılması, mə-
sələ qurulması, əl işlərinin hazır-
lanması
Summativ qiymətləndirmənin nəticələrindən aşağıdakı məqsədlərlə istifadə olunur:
• şagirdlərin təlim problemlərini müəyyənləşdirmək;
• şagirdlə əks əlaqə qurmaq və onu stimullaşdırmaq;
• planlaşdırma aparmaq və təkliflər vermək;
Kiçik və böyük summativ qiymətləndirmə isə rəsmidir və 1, 2, 3, 4, 5 rəqəm-
lərindən istifadə olunaraq rəsmi jurnalda qeyd olunur.
Qiymətləndirmə vasitəsi kimi çoxvariantlı testlərdən geniş istifadə edilməsi,
şagirdin nə qədər çox test həll edərsə, bir o qədər nailiyyət qazanar
fikri tədrisin
keyfiyyətini aşağı salan amillərdən biridir. Qiymətləndirmə vasitələri hazırlayarkən
çoxvariantlı testlərlə yanaşı, qısa cavablı, çoxseçimli, səhv-düzgün, uyğunlaşdırma,
bir neçə düzgün cavablı test, açıq suallardan istifadə oluna bilər. Qiymətləndirmə
vasitələrindəki tapşırıqlar dərsdə keçilənlərə uyğun olmalıdır.
Şagirdə yarımillik qiymət çıxarmaq üçün
100
600
s
100
40
n
s
...
s
s
Y
1
n
2
1
1
düstu-
rundan istifadə olunur. Burada Y– şagirdin I və ya II yarımil üzrə qiymətini, ksq
1,
ksq
2
,...,
ksq
n
– şagirdin müvafiq yarımil ərzində kiçik summativ qiymətləndirmə-
lərinin nəticələrini,
n – müvafiq yarımildə keçirilən
kiçik summativ qiymətləndir-
mələrin sayını, BSQ isə I və ya II yarımildə keçirilən böyük summativ qiymətlən-
dirmənin nəticəsini bildirir.
Yarımillik qiymətlərə görə illik qiymət çıxarılır. Aşağıdakı cədvəldə şagirdin ya-
rımilliklərdə aldığı qiymətlərə görə illik qiymətin müəyyənləşdirilməsi qaydası
göstərilmişdir.
Çap üçün deyil
20
MÖVZULAR ÜZRƏ TƏLİM MATERİALLARI İLƏ
İŞ TEXNOLOGİYASININ ŞƏRHİ
TƏDRİS VAHİDİ ÜZRƏ REALLAŞDIRILACAQ ALT STANDARTLAR
TƏDRİS VAHİDİ ÜZRƏ ÜMUMİ SAATLARIN MİQDARI:
5 saat
KİÇİK SUMMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏ:
1 saat
Dərs 1 / Mövzu:
İLK COĞRAFİ BİLİKLƏRİN TOPLANMASI
Mövzu tədris ilinin birinci dərsi olduğu üçün müəllimin diaqnostik qiymətləndirmə
aparması məqsədəuyğundur.
Bu mövzuda 1.1.1. standartı qismən reallaşacaqdır.
Mövzuda şagirdlərə məlumat-
ların toplanıb ötürülməsinin coğrafiya elminin və cəmiyyətin inkişafında rolu, in-
ALT
STANDARTLAR
1.1.1
. Kəşf və tədqiqatlar nəticəsində xəritədə baş verən də-
yişiklikləri müqayisə edir.
TƏLİM
NƏTİCƏLƏRİ
Yer haqqında biliklərin əldə edilməsi, toplanması və ötü-
rülməsinin coğrafiya elminin və cəmiyyətin inkişafında
əhəmiyyətini izah edir.
Xəritədə baş verən dəyişiklikləri coğrafi biliklərin inkişafı
ilə əlaqələndirir.
1.1.1
. Kəşf və tədqiqatlar nəticəsində xəritədə baş verən dəyişiklikləri müqayisə
edir.
YER HAQQINDA BİLİKLƏRİN İNKİŞAFI
TƏDRİS VAHİDİ –
1
Çap üçün deyil