Microsoft Word H. Eliyev 21 cild haz?r doc
Yüklə 2,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Uilyam Teylor
- Heydər Əliyev
__________________________________________ 368
beynəlxalq təşkilatlara deyirik, Ermənistan tərəfi də öz fikir lərini bildirir. Ancaq nəticə yoxdur. Düzü, mən anlaya bilmirəm ki, belə bir forumun keçirilməsi nə qədər məqsədə-uyğundur. Uilyam Teylor: Cənab prezident, həmin forum haqqında öz fikrimizi bildirməyə imkan yaratdığınıza görə Sizə təşəkkür edirəm. İcazə verin bildirim ki, bu Yalta beynəlxalq konfransına Sizin münasibətiniz, xüsusilə, həmin konfransı 1945-ci ildə keçirilmiş konfransla müqayisəniz çox maraqlı idi. Biz öz aramızda müəyyən fikir mübadiləsi etmişik və Avropa regionunun qayğıları və onun Qafqaz bölgəsi ilə əlaqələri haqqında da müzakirələr aparmışıq. Avropada dəmir filizi və kömür istehsalı ilə məşğul olan təşkilatlar müəyyən razılıq əldə etmişlər və bu sahədə əməkdaşlığa hazırdırlar. Heydər Əliyev: Kiminlə, Qafqaz ölkələri ilə? Uilyam Teylor: Avropa ölkələri öz aralarında belə razılığa gəlmişlər. Dəmir filizi və kömür istehsalı ilə məşğul olan təşkilatların əməkdaşlığı ona əsaslanır ki, onlar Fransada və Almaniyadakı dəmir filizi ehtiyatlarından yenidən istifadə etmək fikrindədirlər. 1950-ci illərdə keçirilmiş iqtisadi konfransların mənası ondan ibarət idi ki, bir qədər əvvəl iki cəbhədə olan tərəflər bir-biri ilə əməkdaşlığa başlayırdılar. Onlar elə iqtisadi problemlərlə üzləşmişdilər ki, bu problemlərin öhdəsindən yalnız birlikdə gələ bilərdilər. Mənə elə gəlir ki, Sizin siyasi cəhətdən narahatlığınız tamamilə ədalətlidir. Ona görə də Sizə bir neçə sualla müraciət etmək istəyirəm. Münaqişənin siyasi yolla həllinə qədər hansısa məsələdə bizim yardımımız ola bilərmi? Bəlkə elə bir razılığa gələk ki, biz müəyyən layihələr hazırlayaq, bu layihələrin siyasi mənası olmasın, lakin həmin layihələri forumun çətiri altında həyata keçirək. Mən bir qədər əvvəl təbii fəlakətlərlə -
__________________________________________ 369
sel, zəlzələ, yanğın hadisəsi baş verərsə - bunlarla əlaqədar üç ölkənin əməkdaşlığından bəhs etmişdim. Mənim fikrimcə, Azərbaycan, Gürcüstan, Ermənistan alimləri belə təbii fəlakətlərlə əlaqədar bir araya gəlib ümumi problemlər üzərində işləyə bilərlər. Bilirəm ki, üç ölkə hava nəqliyyatı sahəsində əməkdaşlıq edərsə, bu, həm maliyyə cəhətdən, həm də ümumiyyətlə, çox maraqlı və əhəmiyyətli ola bilər. Fikrimcə, eyni zamanda, tələbələr, qəzet redaktorları, hüquqşünaslar arasında da fikir mübadiləsi çox faydalı olar. Digər layihələr də var. Onları aşağı həcmdə olan layihələr də adlandırmaq mümkündür. Siz özünüz də bildirdiniz ki, su və ekologiya məsələləri münaqişədə sülh əldə edilməmişdən əvvəl də müzakirə oluna bilər. Mənə elə gəlir ki, geniş aspektli konkret bir layihənin müzakirəsi də fayda verə bilər. Açığını desəm, biz enerji, su, nəqliyyat sahəsində layihələri Sizə bilərəkdən təklif edirdik. Bilirdik ki, Siz bunların hamısı ilə razılaşmayacaqsınız. Amma ümid edirik ki, münaqişənin sülh yolu ilə həll edilməsinə qədər bu layihələrdən heç olmasa birini işləmək mümkün olacaqdır. Əgər Siz buyursanız ki, məsələn, ekologiya və su layihələri ilə əlaqədar işdə irəli gedin, biz bunların üzərində işləyərək və həmin işə donorları da cəlb edərik. Siz etiraz etməsəniz, biz təbii fəlakət üzrə alimlərin bir yerə yığışması, tələbələrin fikir mübadiləsi aparması məsələləri ilə əlaqədar razılıq əldə edə bilərik. Mənim fikrimcə, nəqliyyat sahəsində əməkdaşlıq barədə layihə də çox əhəmiyyətli olardı. Ancaq bu layihənin həyata keçirilməsi münaqişə həll edilənə qədər gözləyə bilər. Siz özünüz də dediniz ki, Azərbaycan ilə Gürcüstan və Gürcüstan ilə Ermənistan arasında da ayrı-ayrılıqda bir sıra layihələri həyata keçirmək mümkündür. Biz bu gün Azərbaycan Dövlət Gömrük Komitəsinin sədri ilə görüşmüşük. O da Azərbaycan ilə Gürcüstan və Gürcüstanla Ermənistan
__________________________________________ 370
arasında gömrük sahəsində ayrılıqda əməkdaşlıq etməyin vacibliyini bildirdi. Azərbaycana səfərə gəlməyimizin əsas məqsədi ondan ibarətdir ki, - biz öz məsuliyyətimizi tam dərk edirik - hansı layihələrin həyata keçirilməsinin mümkünlüyünü öyrənmək istəyirik. Bu layihələri Sizə təklif edərkən əvvəlcədən bilirdik ki, bütün bu layihələr işləməyəcəkdir, onların bir çoxunu sonralar həyata keçirmək mümkündür. Amma biz bilərəkdən Qafqazın hər üç ölkəsinin prezidentlərinə müraciət etdik ki, həmin layihələrdən hansının həyata keçirilməsinin mümkün olduğunu öyrənək. Digər bir fikir ondan ibarətdir ki, nəqliyyat nazirləri, gömrük komitələrinin sədrləri Oktyabr forumundan sonra bir yerə yığışsınlar, Azərbaycan-Gürcüstan, Gürcüstan-Ermənistan əməkdaşlığını müzakirə etsinlər. Cənab prezident, istəyirik ki, Sizdən öyrənək, bu gün və gələcəkdə nə etmək olar? Siz etiraz etmirsinizsə, biz bu, ekologiya sahəsində layihələrin həyata keçirilməsi, alimlər, deputatlar arasında fikir mübadiləsi aparılması, tələbə mübadiləsi edilməsi məsələləri üzərində işləməyə hazırıq. Cənab prezident, biz Sizin bütün narahatlığınızı anlayırıq. Mənə elə gəlir ki, Siz, Eduard Şevardnadze, Robert Koçaryan forumun gündəliyi haqqında razılığa gələcəksiniz. Ümid edirəm ki, Tbilisi görüşündən sonra Bakıda və Yerevanda da bu cür görüşlər keçiriləcək və bunlar başlanmış dialoqun davamı olacaqdır.
Sizin bu izahatınızdan sonra bir daha təkrar edim ki, mən bu barədə fikir lərimi bildirmişəm. Belə bir forumun keçirilməsi üçün prinsip etibarilə əsas lazımdır. Həmin əsas da Cənubi Qafqazda olan reallıqdan ibarətdir. Siz Fransa və Almaniya dəmir filizi və kömür yataqlarının birgə işlənilməsi haqqında danışırsınız. Bu analogiya bizim
Yüklə 2,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|