122
Qəlyanaltısını, dərmanlarını, borjom butulkasını sumkaya yığınca,
geyinib çıxınca bir xeyli vaxt çəkdi. Avtobusdan səs gəlirdi:
- Ay mirzə, tez ol, gün-günorta oldu ki!..
Mirzə Əsgərin əlindən yapışıb içəriyə saldılar. Avtobus sürətlə yoluna
davam etdi. Mirzə Əsgər sağa-sola yırğalanaraq düşünürdü. "Necə eləyim
ki, uçot işini mənə versinlər!"
* * *
Stansiya tikinti ləvazimatı yol boyu dağ kimi tökülmüşdü. İdarələrdən
səfərbərliyə alınmış dörd tonluq maşınlar nəfəs almadan dolub şəhərə
yollanırdılar.
Abasəli trest işçilərini sahələrə paylaşdıranda, hərəyə bir iş tapşıranda
Mirzə Əsgər sevinirdi. Görürdü ki, bunu çağıran, taxta daşımağa göndərən
yoxdur. "Deyəsən elə mənimki uçot olacaq" - deyə şadlanırdı.
O, bu fıkirdə ikən Abasəli uzun bir dirəyin başından tutub çağırdı:
- Mirzə, bura gəl, yapış, ataq maşına!
Mirzə Əsgərin gözü bərələ qaldı. "Onu götürməyə məndə can hanı" -
deyə həyəcanla düşündü: Abasəli macal vermədi:
- Qolum düşdü, tez ol, ay mirzə!
Mirzə Əsgər istər-istəməz dirəyi götürməli oldu. Beş addımlıqda
dayanan maşına aparanacan bəlkə ürəyində yüz dəfə Abasəliyə söydü.
Dirəyi qoyandan sonra ona elə gəldi ki, bu saat yıxılıb özündən gedəcəkdir!
Özünü yoxlamaq istəyirdi ki, Abasəlinin səsi eşidildi:
- Mirzə, tez ol, bizim maşın geri qalır, biabır olarıq, yaxın gəl!
Mirzə Əsgər dirəyin ikincisini, üçüncüsünü də götürüb maşına tullamalı
oldu.
Axşam yorğun, əzgin bir vəziyyətdə evə dönən kimi zarıldadı:
- Arvad, mənim yerimi sal! Məndən bir də adam olmaz! Baisin evi
yıxılsın!
Yatağa uzanan kimi onu şirin yuxu apardı. Arvad onun qoltuğuna
termometr qoydu. Nəbzini yoxladı. Bircə şeyə heyran idi ki, həmişə yuxuya
həsrət olan, yuxusuzluqdan şikayətlənən adam, indi, deyəsən div yuxusuna
getmişdir!
123
Neçə saatdan sonra Mirzə Əsgər yuxudan qalxdı, yemək stoluna yanaşıb
tələb elədi:
- Arvad, mənə yemək ver, yaman acmışam!
Qadın kişisinin ömründə görmədiyi şirin bir iştahla xörək yediyini görüb
sevindi.
- Ay Mirzə, - dedi, - ağır iş sənə düşüb, gəlsənə hesab-kitabı buraxıb,
stansiyada iş götürəsən?
1954
İCLAS QURUSU
Əncir qurusu, ərik qurusu, zoğal qurusu - bunlar çox olur, iclas qurusu
isə tək-tək olur.
Bir var ki, gün altında quruyan, bir də var ki, iclaslarda quruyan, suyunu
çəkən, həyat hisslərini itirən.
İclas qurusunu siz tanıyırsınız. Adını bilməsəniz də, özünü yaxşı
tanıyırsınız. Arıq bədənini qabağa əyib, dizini bükərək sürətli addımlarla
gedən adamı siz küçədə, idarə qapılarında, pilləkənlərdə çox görürsünüz.
O haraya tələsir. İclasa!
Qoltuğundakı boz, sürtülmüş qovluq səliqəsiz yığılmış kağız-kuğuzla
doludur.
Bunlar nədir. Protokol! O bütün ömrü boyu başı aşağı, dünyadan
bixəbər, qaşqabaqlı, sifəti bulud kimi tutulmuş, fikirli gəzir.
Nəyi düşünür. Qərarı!..
İclas qurusu üçün gecənin-gündüzün, yazın-payızın, istinin-soyuğun,
yerin-göyün heç bir fərqi, əhəmiyyəti yoxdur. Suların səsindən, çiçəklərin
ətrindən, quşların mahnısından, musiqidən, gülüşdən, şənlikdən uzaq olan
bu qaradinməz adamı görəndə kimisi heyrət edir, çoxunun da acığı gəlir.
Güman etməyin ki, iclas qurusu ancaq ictimai yerlərdə belədir. Siz
düşünürsünüz ki, evinə qayıdıb papağını çıxardanda, arvadı, uşağı ilə
görüşəndə iclas qurusunun halı dəyişmiş olur, üzündə işıq, dodağında
təbəssüm doğur.
124
Yox! Səhv edirsiniz! O iradəli, prinsipli, müstəqim adamdır. Onun şəxsi
ailə həyatı özü də bir növ iclasdır. O, bir dəfə qət etmişdir ki, iclas üçün
yaranmışıq, başımız qərar hazırlamaq, barmaqlarımız protokol yazmaq,
əllərimiz çəpik çalmaq, səsimiz çıxış etmək üçün bizə verilmişdir. Onun
fıkrincə, bütün kainat da mühüm bir iclasdan sonra yaranmış və imzalanmış
bir qərar üstündə dayanır. İnanmırsan, başını qaldır göyə bax. Gör neçə
milyonlarla ulduzlar sədrlik edən ayın başına toplanmışdır. Min illərdən bəri
göydə elə qızğın iclas gedir ki, bəzən gurultusu yerdə qulaqlara düşür.
İclas qurusu arvadı Meyransa ilə belə danışır:
- Yoldaş Meyransa, təklif var ki, mənim corablarımı yuyub qurudasınız!
Meyransa dinməyəndə o ayağa qalxır, qələmin küt ucunu stola döyüb
danışır:
- Cavab üçün söz verilir yoldaş Meyransaya!
İclas qurusunun iclaslar, qərarlar, nitqlər içində keçən və asanlıqla
keçməyən həyatı neçə dəfə ailədə də silkələnmişdir.
On səkkiz il əvvəl Quru, axşam, iclasdan qayıdanda arvadını evdə
görmədi. "Bu hansı iclasdadır gecənin bu vaxtında" - deyə ürəyində
fıkirləşdi. Çox keçmədi qonşu qadın gəlib Qurunu təbrik etdi:
- Quru
qardaş, gözünüz aydın, bir yaxşı qızımz oldu. Meyransa
xanım xəstəxanada sizi gözləyir.
Quru qadına nə muştuluq verdi, nə də cavab. Qəzəb və dəhşət yağan üzü
bir az da qaraldı, gözündə ildırımlar oynadı: "Bu nəyə lazımdır. Görəsən bu
barədə nə qərar olacaq. Eşidənlər nə deyəcəklər".
Uşağı bələyib evə gətirdilər. Quru kağızlar aləmindən baş qaldırıb
baxmadı da. Meyransa ərindən xahiş etdi ki, bir yaxşı ad tapsın. İclas
qurusu bu məsələni kluba iclasa keçirdi. Orada çox ad təklif olundu, ata razı
olmadı, öz təklifində təkid etdi:
- Məruzə!
İclasdakılar qəhqəhə çəkib gülüşdülər və sonra çəpik çaldılar.
Qızın adı qaldı Məruzə.
Məruzə bəsləndi, Məruzə böyüdü. Məruzə oxumağa, nəhayət, diqqətləri
cəlb etməyə başladı.
Məruzəyə kitab, dəftər almaq lazım gələndə İclas qurusu bütün
rəsmiyyəti gözləyirdi. Əvvəlcə qız atasına ərizə yazırdı. Sonra ərizə
Dostları ilə paylaş: |