Microsoft Word Hazir secilmis eserleri mir celal doc

125 
 
məktəbə, müəllimin təsdiqinə göndərilirdi. Daha sonra Meyransa qol 
çəkirdi. Nəhayət, İclas qurusu mağazindən kitab, dəftər alıb gətirir, qıza qol 
çəkdirəndən sonra siyahı ilə verir və vaxt qoyurdu. "Gələn ayın ikinci 
həftəsinin sonuna qədər", həmin siyahının bir surətini idarəyə, "nəzarət 
üçün" müdirə göndərir, bir üzünü də öz arxivində ehtiyat üçün saxlayırdı. 
Gələcəkdə yoxlasalar lazım olar. Məktəb müdiri bir neçə  dəfə  Məruzəyə 
demişdi: 
- Qızım, atanı çağır, vacib söz deyəcəyəm! 
Quru cavab vermişdi: 
- Mən iclasda olacağam! 
Qız böyüyəndən sonra İclas qurasunun başağrısı daha da artdı. Qızı çox 
yerdən istədilər. 
Elçilərin hamısına bir cavab verilirdi: 
- Anket 
doldurun, 
yoxlayıb baxarıq. 
Elçilər anket adını eşidib dağılışırdılar. 
Ancaq məhəbbətində sadiq blan Əsgər adlı bir şofer İclas qurusundan əl 
çəkmədi. Meyransa Əsgərlə qohum olmağa razı idi. Kişinin qılığına girmək 
istədi: 
- Kişi, Məruzəni istəyirlər axı. 
- Konkret danış, kim istəyir və hansı şərtlərlə. 
- Şofer Əsgər. 
- Ərizəsi yoxdur. 
- Bəs niyə havayı danışırsan? Meydanda nə  ərizə var, nə anket, nə 
zəmanət. Niyə bəs gəlib başımı ağrıdırsan? 
Meyransa xahiş ədası ilə dedi: 
- Bəlkə vaxt verəsən, iclasın olmayanda elçilər gəlsin, danışasınız. 
- Elçini neyləyirəm. Qız istəyən adam şəxsi işini, şəklini göndərsin, tanış 
olum, sonra müzakirə edib baxarıq. 
İclas qurusu oğlanın adını bir-iki dəfə  təkrar edib Meyransaya baxdı, 
başını buladı: 
- Adı köhnədir, çox köhnədir. Məruzəni almaq istəyənin adı Məruzəyə 
layiq olsun gərək! 
- Sən deyərsən dəyişər! 
İclas qurusu öz qərarını təkrar etdi: 
- Dedim şəxsi işini göndərsin, baxıb müzakirə edərik, artıq danışmaq 
lazım deyil! 
  

---

126 
 
Meyransa bir söz deməyib çıxdı. 
İclas qurusunun sözlərini  Əsgərə çatdırdılar.  Əsgər dedi: - Anketimi 
getsin idarədən öyrənsin, ancaq mən bu işin daha asan yolla həllini bilirəm. 
O özünü belə zəhmətlərə nahaq salıb. 
  
* * * 
 
Bu axşam İclas qurusu oturub protokolları sahmana salırdı. Meyransa da 
şkafı açıb təzə paltarlarını geyinirdi. Kişi başını qaldıranda arvadını ayrı bir 
həvəs, ayrı bir sevinclə, tələsə-tələsə geyinib-kecinən gördü. 
- Hara belə, ay arvad, - deyə təəccüblə soruşdu. 
- Heç, balaca iclasımız var! 
- Bəs Məruzə haradadır. 
- O da öz iclasına gedib, sənə də kağız göndərib. 
Meyransa stolun üstündəki kitabın altından  əl boyda bir kağız çıxarıb 
ərinə verdi: 
- Deyirsən, uşaqların qərarı var. Oxu gör necədir. 
İclas qurusu kağızı oxuyanda gözü kəlləsinə  çıxdı: - "Ata, biz çox 
müzakirə elədik, düşündük, daşındıq. Sizə  zəhmət vermədən ZAQS-a 
getdik. Sabah toyumuzdur, oğlan evində olacaq, iclasdan sonra vaxtın olsa, 
buyurub gələrsən. Qızın Məruzə." 
İclas qurusu daha da qurudu. Quru uzandı, dik ayağa qalxdı: 
- Nece, necə... Özbaşına qərar çıxarıblar... Bu qərarı kim təsdiq edib. 
Meyransa təmkinini və mülayimliyini pozmadan cavab verdi. 
- Gərək sən təsdiq edəsən də! 
İclas qurusu özündən çıxdı: 
- Mən onun anketini oxumamış, işini yoxlamamış, müzakirə etməmiş 
belə qərarı necə təsdiq edə bilərəm, bu nə intizamsızlıqdır... 
Meyransa çəkməsini ayağına çəkib son sözünü dedi: 
- Edərsən, etməzsən, özün bilərsən. Mən  Əsgərgildə toyda olacağam, 
evdən muğayat ol. Qapı-bacanı açıq qoyma! - Meyransa bunu dedi, qapını 
çırpıb çıxdı. 
Ev dəyirman daşı kimi İclas qurusunun başına dolandı. 
1954 
  
 
  

---

127 
 
PLOVDAN SONRA 
 
Bu axşam vağzalda çox get-gəl var idi. Kənardan baxan düşünərdi ki, 
adamlar hörmətli bir qonağı qarşılamağa, ya da yola salmağa toplanıblar. 
Vəziyyət qarşılamaq yox, yola salmaq mərasiminə daha çox bənzəyirdi. 
Əvvələn ona görə ki, əlində şey olan adamlar tələsə-tələsə vaqonlara tərəf 
gedirdilər. İkincisi, ona görə ki, parovozun, vaqonların səmti, duruşu qatarın 
məhz getməyə müntəzir olduğunu göstərirdi. Üçüncüsü... 
Nə başınızı  ağrıdım, vaqon ağzında komalaşanlar, hörmətli müsafırləri 
yola salırdılar. Qatar boyunca uzanan təmiz, asfalt səkilərdə  hərbi 
adamlardan, müəllimdən tutmuş,  əlvan geyimli, ağır gövdəli xanımlara 
qədər çoxlarını görmək olardı. 
Yumşaq vaqonun qabağında dayanan daha çox idi. Yola çıxan bu 
hörmətli müsafır kim ola? 
Bu, Moskvaya oxumağa gedən tələbələrdən, bəlkə  də bizim bəzi alim, 
şair, ya nazir uşaqlarından biri olacaq. 
Adamlar yumşaq vaqonun qabağında Ramizi - onilliyi bu il bitirmiş təzə 
tələbəni mehribanlıqla  əhatə etmişdilər. Kimi şokolad qutusu təqdim edir, 
kimi səbətdə üzüm, kimi kağız torbada başqa meyvələr gətirir, kimi də cüt-
cüt limonad şüşələrini pəncərədə dayananlara verib, Ramizin kupesinə 
ötürürdü. Kabardin palto və  ağ  şlyapa, ağ  əlcək və  ağ  çəkmə geymiş 
alçaqboylu, kök bir qadın isə  hərdən irəli çıxıb, Ramizin yaxasına qonan 
tükü götürür, onun dağınıq saçını  əli ilə geri daramaq istəyirdi. Oğlan isə 
ipək köynəyinin parıldayan metal açarını gah yuxarı, gah aşağı aparır, 
anasının sual və söhbətinə könülsüz, dilucu cavab verməklə kifayətlənirdi. 
Görünür, adam içində ailə söhbətlərindən, ana nəvazişlərindən xoşu 
gəlmirdi. 
Ərknaz xanım hərdən ətrafa boylanır, belə bir oğul anası olduğunu hər 
vasitə ilə gözə verməyə çalışırdı. Hətta atalıq hüququndan istifadə etmək 
istəyən ərinə də macal vermirdi. 
Papirosuna yüngül bir qullab vuran Namazov, oğluna belə tapşırıq 
verirdi: 
- Nə azuqə lazımsa, indidən alaq, daha yollarda düşməyə ehtiyacın 
olmasın! Ramiz, gör ürəyin daha nə istəyir! 
Ərknaz xanım kişisinə etiraz edirdi: 
  

---