___________________________________________________455
182. Avropa Şurası (AŞ) - Avropada hökumətlərarası təşkilat. 1949-cu ildə
yaradılmışdır. Qərargahı Fransanın Strasburq şəhərində yerləşir. AŞ-nın əsas məqsədi
Avropada sülhü və təhlükəsizliyi qorumaq, seçki sistemində çoxpartiyalılığa riayət
etmək, demokratiyanı və insan hüquqlarını müdafiə etmək, möhkəmləndirmək,
Avropa ölkələrinin mədəniyyətlərinin yaxınlaşmasına çalışmaq və s. ibarətdir. AŞ-nın
ali orqanları Nazirlər Komitəsi, Məsləhət Assambleyası, Sahə Nazirliklərinin
Müşavirəsi və Katiblikdir. Azərbaycan 2001-ci ildən AŞ-nın üzvüdür. - 301, 310,
340-359, 362, 363, 365, 367, 385, 386.
183. Burqas - Bolqarıstanda şəhər və liman. Qara dəniz sahilində inzidabi
mərkəzdir. -305, 318
184. Varna - Bolqarıstanda Qara dəniz sahilində şəhər və liman. –305
185. «Sülh naminə tərəfdaşlıq» proqramı - NATO ilə Şərqi Avropa və keçmiş
SSRİ ölkələri arasında siyasi və hərbi sahələrdə əməkdaşlıq sənədi, 1994-cü il
yanvarın 10-11-də NATO Şurasının dövlət və hökumət başçıları səviyyəsində
Brüsseldə keçirilən görüşdə ABŞ tərəfindən təklif edilmişdir. Azərbaycan Prezidenti
Heydər Əliyev 1994-cü il mayın 4-də NATO-nun Brüsseldəki mənzil-qərargahında
Azərbaycanın «Sülh naminə tərəfdaşlıq» proqramına qoşulması haqqında sənədi
imzalamışdır. 1996-cı ilin aprelində Heydər Əliyev NATO-nun Brüsseldəki mənzil-
qərargahında NATO-nun Baş katibi Xavyer Solana ilə görüşündə Azərbaycan
Respublikasının təqdimat sənədini ona vermişdir. Həmin sənəd əsasında
Azərbaycanın NATO ilə tərəfdaşlığının fərdi proqramı hazırlanmışdır. - 316, 322.
186. Topçubaşov Mustafa bəy (1895-1981) - cərrah, ictimai və dövlət xadimi.
Azərbaycan EA-nın və SSRİ Tibb EA-nın akademiki, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı,
SSRİ Dövlət mükafatı laureatı. Tədqiqatı, əsasən, qarında, başda, döş qəfəsində,
aparılan cərrahi problemlərə, öddaşı xəstəliyinin müalicəsinə, periferik iflic
xəstəliyinə həsr olunmuşdur. Orijinal diaqnostika və cərrahi üsul təklif etmişdir.
Dünyada geniş istifadə olunan analdeziya üsulunu ilk dəfə Topçubaşov kəşf etmişdir.
-321.
187. Botev Xristo (1848-1876) - bolqar şairi, publisist. Bolqar ədəbi tənqidinin
əsasını qoyanlardan biri. - 321.
___________________________________________________456
188. Stanev Yemilian (1907-1979) - bolqar yazıçısı. Onun ən məşhur romanı
«İvan Kondayev» 1923-cü il sentyabr antifaşist üsyanı dövründə bolqar xalqının həyat
və mübarizəsindən bəhs edir. - 321.
189. Nizami Gəncəvi, İlyas Yusif oğ1u (1 141-1209) – dahı Azərbaycan şairi
və mütəfəkkiri. Dünya ədəbiyyatı tarixinə məsnəvi formasında yazdığı beş epik
poemadan ibarət «Xəmsə» müəllifi kimi daxil olmuşdur. Nizami Gəncəvinin ilkin
Şərq Renessansının zirvəsi olan yaradıcılığında dövrünün ən humanist, ümumbəşəri
ictimai-siyasi, social və mənəvi-axlaqi idealları parlaq bədii əksini tapmışdır. Nizami
Gəncəvi Yaxm Şərq ədəbiyyatında mənzum roman janrının əsasını qoymuş, yeni
ədəbi məktəb yaratmışdır. Nizami Gəncəvi həm də dövrünün görkəmli mütəfəkkiri
olmuşdur. Onun bütün əsərlərində şəxsiyyət azadlığı, insanın mənəvi azadlığı
tərənnüm olunur. - 321.
190. Nəsimi, əsl adı S e y i d Ə l i (1369-1417) - böyük Azərbaycan şairi və
mütəfəkkiri. İmadəddin Nəsimi adı ilə də məşhurdur. Əsərlərini Azərbaycan, ərəb,
fars dillərində yazmışdır. Hürufıliyi yaydığı üçün Hələbdə həbs olunmuş, «kafir»,
«dinsiz» elan edibrək ruhanilərin fitvası ilə vəhşicəsinə edam edilmişdir. - 321.
191. Vaqif, Molla Pənah Vaqif (1717-1797) - görkəmli Azərbaycan şairi, dövlət
xadimi. Vaqif qəzəl, müxəmməs, müstəzad və s. formalarda şerlər yazmışdır.
Gözəllərin vəsfi Vaqif lirikasının əsas qayəsidir. Vaqif şerindəki realizmə meyl
Azərbaycan poeziyasının inkişafına güclü təsir göstərmişdir. Qarabağ hakimi İbrahim
xanın (1769-cu il) baş vəziri olmuşdur. - 321.
192. Səməd Vurğun, Səməd Yusif oğlu Vəkilov (1906- 1956) - böyük
Azərbaycan şairi, ictimai xadim. Azərbaycanın xalq şairi. Vurğunun yaradıcılığı XX
əsr Azərbaycan şerinin inkişafında mühüm rol oynamışdır. S.Vurğun Azərbaycan
Yazıçılar İttifaqının məsul katibi, sədri, Azərbaycanın Xarici Ölkələrlə Mədəni Əlaqə
Cəmiyyətinin sədri, Azərbaycan MEA-nın vitse prezidenti olmuşdur, iki dəfə SSRİ
Dövlət mükafatı laureatı adına layiq görülmüşdür. - 321.
193. Süleyman Rüstəm, Süleyman Əliabbas oğlu Rüstəmzadə (1906-
1989) - görkəmli Azərbaycan şairi, dramaturq, ictimai xadim. Sosialist Əməyi
Qəhrəmanı, Azərbaycanın xalq şairi,
___________________________________________________457
SSRİ və Azərbaycan Dövlət mükafatları laureatı. Müharibə dövrü (1941-1945)
yaradıcılığında Cənubi Azərbaycanda xalqın həyat və milli azadlıq uğrunda
mübarizasinə həsr olunmuş əsərlər xüsusi yer tutur. -321.
194. Nəbi Xəzri, Nəbi Ələkbəroğlu Babayev (d.1924-2007) - Azərbaycanın xalq
şairi, dramaturq, ictimai xadim . Əsərlərində müasirlərimizin zəngin mənəvi aləmi,
təəssübkeşlik, doğma Vətən təbiətinin gözəllikləri tərənnüm edilir. Azərbaycan və
SSRİ Dövlət mükafatları laureatıdır. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi,
Azərbaycan Ali Sovetinin deputatı olmuşdur. «Azərbaycan Dünyası»
Beynəlxalq Əlaqələr Mərkəzinin prezidenti. Azərbaycan Respublikasının «Şöhrət»
ordeni ilə təltif olunmuşdur. - 321
195. Əliağa Kürçaylı, Əliağa Həsənağa oğ1u (1928-1980) - şair. Azərbaycan
Dövlət mükafatı laureatı. «Durnalar cənuba uçur», «Həyatın dolayları», «Dünya
ovcumdadır», «Bütövlük» şer və poema kitablarının, «Nənəmin şahlıq quşu»,
«Boşanaq evlənək» müsiqili komediya librettolarının müəllifidir. - 321.
196. Dünya Bankı - BMT-nin hökumətlərarası ixtisaslaşdırılmış idarəsi.
1945-ci ildə ABŞ-da Bretton-Vuds çərçivəsi sistemində yaradılmışdır. İdarə heyəti
Vaşinqtondadır. Məqsədi inkişaf etməkdə olan ölkələrin iqtisadi və sosial dirçəlişinə
kömək etməkdir. Səhmdar cəmiyyəti formasındadır və iştirakçıları yalnız Beynəlxalq
Valyuta Fondunun üzvləridir. Banka 130-dan artıq dövlət daxildir. 1992-ci ildən
Azərbaycan Respublikası Dünya Bankının üzvüdür. - 327.
197. Tailand, Tailand Krallığı - Cənub-Şərqi Asiyada dövlət. Sazəsi 514 min
km
2
, əhalisi 60 milyon nəfərdik. Dövdət başçısı kraldır. Qanunverici orqanı ikipalatalı
Milli Assambleyadır. İnzibati cəhətdən 73 çanqvata (əyalətə) bölünür. Paytaxtı
Banqkok şəhəridir. - 329.
198. «Xolokost» (yəhudilərin İkinci dünya müharibəsində kütləvi surətdə
soyqırımı) - xatirə muzeyi. 1963-cü ildə Vaşinqtonda yaradılmışdır. Muzeyin məqsədi
İkinci dünya müharibəsi illərində və əvvəllər yəhudi xalqına qarşı soyqırımın tarixini
sənədləşdirmək, öyrənmək və informasiya yaymaqdır. Muzeyin divarındakı saxsı
lövhədə soyqırıma məruz qalmış milyon yarım yəhudi uşağının xatirəsi anılır. - 335.
Dostları ilə paylaş: |