___________________________________________________458
199. Avropa Şurasının Parlament Assambleyası (Avroparlament) - 2004- cü
ildə təşkil olunmuşdur. Avroparlamentin işində 25 Avropa ölkəsinin 732 deputatı
fəaliyyət göstərir. - 340-359, 367.
200. Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrı - Respublikanın ən böyük
musiqi teatrı. Azərbaycan XKS-nin 1920-ci il 1 iyul tarixli qərarı ilə Birləşmiş Dövlət
Teatrı tərkibində opera truppası kimi yaradılmışdı. 1924-cü ildə opera truppası bu
teatrdan ayrılaraq müstəqil opera və balet teatrına çevrilmişdir. 1928-ci ildə teatra
M.F.Axundovun adı verilmişdir. 1959-cu ildən Akademik Opera və Balet Teatrı
adlanır. - 343.
201. Dardanel - Türkiyədə Avropa ilə Asiya arasında boğaz. Egey və Mərmərə
dənizlərini birləşdirir. Uzunluğu 120 km, eni 1,3-2,7 km, dərinliyi 29-153 metrdir.
Dardanelin böyük strateji və ticarət əhəmiyyəti var. Portları Asiya sahillərində
Çanaqqala Avropa sahillərində Çeliboludur. - 345.
200. Çenevrə kantonu - İsveçrənin ən böyük inzibati - ərazi
bölgələrindən biridir. - 355.
201. Beynəlxalq Qızıl Xaç Cəmiyyəti - Qızıl Xaç Liqasını, Beynəlxalq qızıl
Xaç Cəmiyyətini də Qızıl Xaç Liqasının ictimai təşkilatlarını birləşdirən
beynəlxalq ictimai təşkilat. 1863-cü ildə əsası qoyulan bu təşkilat İsveçrə
vətəndaşlarının hərbi münaqişələrdə zərər çəkənlərə yardım etməkdir. - 358.
202. Burkina Faso - (1984-cu ilə qədər Yuxarı Volta Respublikası) - Qərbi
Avrikada dövlət. Sahəsi 274,4 min km2, əhalisi 10,6 milyon nəfərdir. Dövlət başçısı
prezident, qanunverici orqanı Xalq deputatları Assambleyasıdır. Paytaxtı - Uaqaduqu
şəhəridir. - 368.
203. Yeni Azərbaycan Partiyası (YAP) - Azərbaycanda ən kütləvi-siyasi
partiya. YAP 1992-ci il noyabrın 21-də Naxçıvan şəhərində təsis edililb. 81 rayon və
5 minə yaxm ilk partiya təşkilatında birləşən 180 min üzvü var. Partiyada Gənclər
Birliyi və Qadın Şurası fəaliyyət göstərir. Parlamentdə 73 deputatla təmsil olunur.
YAP Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin daha da möhkəmləndirilməsində,
ölkəmizdə demokratik, hüquqi və dünyəvi dövlət qurulmasında və iqtisadi-siyasi
islahatların həyata keçirilməsində fəal iştirak edir. YAP ölkəmizin ictimai-siyasi
həyatmda apancı qüvvədir. YAP-ın təsis konfransında (1992) mərhum prezidentimiz
Heydər Əliyev yekdilliklə partiyanın sədri seçilmişdi. 2005-ci il mart ayından isə
YAP-ın sədri prezident İlham Əliyevdir. - 387, 388.
___________________________________________________459
204. Stalin, İosif Vissarionoviç (1879-1953) - 1922-53-cü illərdə SSRİ-nin
partiya və dövlət rəhbəri. Sosializm quruculuğuna dair Lenin planını, SSRİ-nin Böyük
vətən müharibəsində (1941-45) müdafiə qabiliyyətinin möhkəmləndirilməsində və s.
rəhbər kimi iştirak etmişdir. Fəaliyyətində nəzəri və siyasi səhvlərin çoxluğu, kobud
qanun pozuntuları, bəzi mənfi xüsusiyyətləri Stalinin şəxsiyyətinə pərəstişin
yaranması ilə nəticələndi. 30-cu illərdə baş verən və milyonlarla insanın
repressiyasına səbəb olan qanlı cinayətlər məhz onun səhvlərinin nəticəsidir. Təkcə
1937-ci ildə Azərbaycanda «xalq düşməni» kimi 29 min nəfər güllələnmiş və ya
sürgün edilmişdi. - 392.
205. Nobel qardaşları - İsveç ixtiraçıları və sənayeçiləri. Silah istehsalı və ağ
neft ticarəti ilə məşğul olmuşlar. Robert Nobel XIX əsrin 70-ci illərində Bakıya
gəlmiş və neft işi ilə maraqlanmışdı. O, sonralar qardaşı Lüdviqi də bu işə cəlb etmiş
və onlar 1879-cu ildə «Nobel qardaşları» şirkətini təsis etmişlər. Şirkətin demək olar
bütün kapitalı, habelə illər boyu götürdüyü yüz milyon manatlarla izafı mənfəət Bakı
neftinin hesabına qazanılmışdı. Tərkibinə əsas kapitalı 130 milyon manatdan çox olan
25 müxtəlif müəssisə daxil idi.
Nobel qardaşları inhisarlarının Bakıda fəaliyyəti Azərbaycan iqtisa-diyyatının
inkişafına səbəb oldu. Onların açdığı müəssisələrdə minlərlə azərbaycanlı işləmiş və
onlar öz işlərinin gözəl mütəxəssisi olmuşlar. Onların sifarişi ilə İsveçdə tikibn və
Xəzərə gətirilən «Zoroastr» gəmisi dünyada ilk neftdaşıyan tanker idi. Beynəlxalq
Nobel mükafatları Alfred Nobelin vəsiyyətinə əsasən Nobel fondu tərəfindən təsis
edilmişdir. Bu mükafat hər il məşhur alimlərə (etdikləri ixtiralara və gördükləri
işlərə), ictimai və siyasi xadimlərə, yazıçı və şairlərə verilir. - 392.
206. Xruşşov Nikita Sergeyeviç (1894-1971) - SSRİ-nin partiya və dövlət
xadimi. 1953-1964-cü illərdə Sov.İKP MK-nın birinci katibi, 1958-1964-cü illərdə
həmçinin SSRİ Nazirlər Sovetinin sədri olmuşdur. -393.
207. YUNİSEF, BMT-nin Uşaq Fondu- 1946-cı ildə təsis edilmişdir (1953-cü
ildən indiki adı ilə adlanır). BMT-nin müəssisəsi olub uşaqlar üçün proqramlar üzrə
fəaliyyəti əlaqələndirir, başlıca olaraq inkişaf etməkdə olan ölkələrə yardım göstərir.
Maliyyə təsisatlarının mənbələrini hökumtlərin könüllü üzvlük haqları, ictimai
təşkilatların, xüsusi şəxslərin və başqalarının ianələri təşkil edir. Fondun rəhbər
orqanında - İdarə heyətində 41 dövlət təmsil olunur. Katibliyi Nyu-Yorkda,
___________________________________________________460
şöbələri Avropa üzrə Cenevrədə, regionlar üzrə bir sıra inkişaf etməkdə olan ölkələrdə
yerləşir. Nobel sülh mükafatı laureatıdır. - 394-400.
208. Həsrət körpüsü, Ümid körpüsü, - Araz çayı üzərində körpü (uz. 286
metr). Türkiyə ilə Azərbaycan arasında sərhəddə (Türkiyənin Dilucu və Azərbaycanın
Sədərək bölgəsi) iki qardaş dövlət və ölkəni birləşdirir. 90-cı illərin əvvəllərində
Naxçıvan MR-nin keçirdiyi iqtisadi çətinliklərin, xüsusilə nəqliyyat blokadasının
ləğvində körpünün müstəsna rolu olmuşdur. - 403, 409.
209. Şimali Osetiya (Alaniya) - Rusiya Federasiyası tərkibində respublika.
Sahəsi 8 min km
2
, əhalisi 663,2 min nəfərdir. Paytaxtı Vladiqafqaz şəhəridir. - 414,
419, 420.
210. İnquşetiya, İnquşetiya Respublikası- Rusiya Federasiyası tərkibində
respublika. Sahəsi 19,3 min km
2
, əhalisi 313,3 min nəfərdir. Paytaxtı Nazran
şəhəridir. - 414, 419, 420.
211. «Statoyl» - Norveçin «Statoyl» şirkəti 1972-ci ildən fəaliyyət göstərir.
Şirkət Şimal dənizinin Norveç sektorunda ən iri neft-qaz istehsalçısıdır. Hazırda
dünyanın 19 ölkəsində neftin kəşfiyyatı, çıxarılması və emalı ilə məşğul olur. Şirkət
1994-cü ildən Azərbaycan neft layihələrində fəal iştirak edir. - 415, 416, 419.
Dostları ilə paylaş: |