Microsoft Word Hikmet 15. doc
Yüklə 1,38 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- gül ə-gül ə Ür əyin ə z əman əd ən tikan d əym əmi ş olsun
- zülümd ən Əli göz əlin saçına toxunmur, di ş-di
- Bir n əf əs yol vardır kufrd ən din ə. Bir n əf əs yol vardır şəkd ən y əqin ə
- Qalx ki, dolduralım peyman əl əri Torpaqla dolmamı ş öz peyman əmiz”
44 Щикмят üsulla - paygirl ərlə vərəqləndirilmişdir. 36, 37-ci vərəqlər arasından, eləcə d ə 1a vərəqinin üst tərəfi kəsilmişdir. Vərəqlər rütubət nəticəsində öz təbii r əngini itirmiş, saralmışlar. Katib sonluğu yoxdur. Sonuncu “b” vərəqində rus dilind ə “Стихотворения Султан Хана, Бухарского поэта», altında isə « Начало неразбиримо», eləcə də başqa anlaşılmayan qeydlər vardır. Cildi, h ər iki tərəfi üç ornamentli medalyonlarla bəzədilmiş zoğalı rəngli me şindəndir. Böyük sənətkarlıqla hazırlanmış cildin iç tərəfinə mavi kağız yapı şdırılmışdır. Əlyazmanın haşiyələrində az da olsa, şeirlərdən buraxılan sözlər, bəzi sözl ərin başqa nüsxədə olan forması və s. qeydlər vardır. Görünür katibin köçürm ək üçün götürdüyü nüsxədən əlavə ixtiyarında daha bir başqa əlyazması da olmuşdur. Müq əddimədən məlum olur ki, Əda istifadəsində olan bütün rübailəri müst əzad etmişdir. Lakin rübailərin müəllifləri əlyazmada göstərilmə- diyind ən onların hərtərəfli müqayisəsində müəyyən çətinlik yaratmışdır. Əlyazmanın dəqiq köçürülmə tarixi qeyd olunmasa da, əsas paleoqrafik xüsusiyy ətlərinə görə onun şairin öz dövründə-XIX yüzillikdə yazıldı ğını söyləmək olar. Əda Əhrarinin bu məcmuəsi haqqında vaxtilə bəyazlardan danı şılarkən, qısa da olsa bəhs edilmişdir (2.səh.78). Lakin mətnşünaslıq baxımından, xüsusil ə klassik şairlərin rübailəri barədə heç bir fikir söyl ənilməmişdir. Halbuki, deyildiyi kimi, Ədanın ixtiyarında şairlərin əsərlərinin səhih əlyazma nüsxələrinin olması inkaredilməzdir. Doğrudur, bu əlyazmasına şairlərin bütün rübailəri deyil, ancaq onların müəyyən rübail ərinin müstəzadları daxil edilmişdir. Əda Əhrari öz məcmuəsində dünyanın m ədəni xalqları arasında şöhrət tapmış klassik şairlərdən biri olan, İran xalqının XI əsr filosof şairi, hikmətli rübai ustadı Ömər Xəyyamın (1040-1123) misli görünm əmiş dərin mənalı rübailərinə böyük yer vermiş və onları müst əzad etmişdir. Xəyyamın bütün rübailəri dərin fəlsəfi fikirlərlə doludur. Onun h əyatı sevməyi, azad sevgini və mənalı yaşamağı təbliğ edən rübail əri ölməz bir qüvvəyə malikdir. Əda Əhrari öz məcmuəsində böyük rübail ər ustadı olan Ömər Xəyyamın rübailərini də müstəzad etmişdir: را ه درد نا نا ر ززا د نا نا خ ّرا زا Ədəbiyyatşünaslıq 45 ر ز د نا د نا د Bu dünyada el ə bir kimsə yoxdur ki, gülüzlü göz ələ yetməyincə gül ə-gülə Ür əyinə zəmanədən tikan dəyməmiş olsun, o q ədər, o qədər Dara ğa bax ki, yüz tikə olmayınca. zülümd ən Əli gözəlin saçına toxunmur, di ş-diş ا ل زا شد ا زو ش را ش ار ا لد رد ا ه ش Bir n əfəs yol vardır kufrdən dinə. Bir n əfəs yol vardır şəkdən yəqinə, Ömrünün hasili bu bir n əfəsdir. Bu əziz nəfəsi xoş keçir yenə. (M.M.Seyidzadə) زا ا رد ا د ا ر لزا زور زا ز ح و رد ناز ا ف رد (s əh.11a) Bir s əhər səsləndi bu meyxanəmiz Ki: “Ey s ərxoşumuz, ey divanəmiz! 46 Щикмят Qalx ki, dolduralım peyman ələri Torpaqla dolmamı ş öz peymanəmiz” (t ərcümə: M.Müşfiqindir) Misal olaraq Xaqani Şirvaninin (1126-1199) də bir rübaisinə nəzər salmaq yerin ə düşər. Əda Əhrari məcmuəsində: ا را را د ار ٌ ش لد ا د لد ن ۀ ا را ه ا Sevgilim m ənə dedi qəm çəkmə Ür əyini xoş eylə, səbr eylə. S ənin könlünün səbri hanı? Ür əkdə bir qətrə qandır amma min fikir. Xaqani “Divan”ında is ə rübai aşağıdakı şəkildədir: ا را م ا ا ر و ش لد ؟لد ما ا را ه و ا ن ۀ (4, s.734) Dedin ki, s ənin olaram, fikir etmə. Könlünü xo ş saxla, səbr et. Hanı ür əkdə səbr, sən nə deyirsən? Ür əkdə bir qətrə qandır amma min fikir. Mü əlliflərin Əda Əhrari tərəfindən verilmiş rübailəri onların çap nüsxəsi il ə müqayisədə yalnız Azərbaycan müəlliflərinin deyil, öz milli sənətkarlarının şeirlərində də, mətnşünaslıq baxımından uyğunsuzluqlar aşkarlandı. Buna XV yüzilliyin dahi özb ək sənətkarının rübailəri ən tutarlı misal ola bilər. Əlişir Nəvainin (1441-1501) çap olunmuş “Mükəmməl asarlar toplamı”nda veril ən üçüncü rübai aşağıdakı şəkildədir. Ya r əbb ki, inoyətini yar aylə manğa, Yoqluqqa hiday ətini bar ayla manğa, Yüklə 1,38 Mb. Dostları ilə paylaş:
|