Microsoft Word Inkishaf ve sulh ideyalar? I kitab doc

 
76
bilər. Ola bilər ki, bəzi adamlar bunu müsbət, bəziləri isə mənfi 
hal kimi adlandırsın;  
-kütləvi  idman  Qərbdədirsə,  Çin,  Yaponiya  və  Cənubi 
Koreyanı çıxmaq şərtilə, Şərqdə bu sahədə qıtlıq hökm sürür və s.  
Mədəni 
zənginlik, 
çoxçalarlıq 
baxımından 
demək, 
müqayisə etmək çox çətin olar ki, Şərq mədəniyyəti zəngindir, 
yoxsa,  Qərb  mədəniyyəti.  Şərqdə  Qədim  Çin,  Hindistan, 
İ
kiçayarası  mədəniyyət,  Aralıq  dənizi  mədəniyyəti,  Misir 
mədəniyyəti  çox  zəngin  olub.  Yunanlar  bu  mədəniyyətlərdən 
elementlər  götürüblər.  Ərəb  mədəniyyəti  orta  əsrlərdə  əsas 
mədəniyyətlərdən  biri  hesab  edilirdi.  Hər  bir  mədəni  qütbün, 
cəhətin  öz  tərkib  zənginliyi  vardır.  Lakin hesab  etmək olar ki, 
burada  əsas  məsələ  xalqların  mədəniyyətinin,  elminin  onların 
təfəkkürünün  rasionallaşmasına  yüksək  səviyyədə  xidmət 
etməsindən asılıdır. Ola bilər ki, zəngin mədəniyyəti olan xalq 
iqtisadi  və  siyasi  baxımdan,  insan  hüquqlarının  təminatı 
baxımından geri qalsın.  
Ə
gər  biz  Qərb  və  Şərq  cəmiyyətlərini  nisbi  olaraq 
qiymətləndirsək, 
mövcud 
standartlar, 
sistemli 
həyat 
baxımından qeyd edə bilərik ki, Qərbin qiyməti “beş”, Şərqinki 
isə  “üç”  olar.  Bu  mövqe  heç  də  Avropasentrizmə  əsaslanmır, 
müşahidələr və müqayisələr əsasında belə bir qənaətə gəlinir.  
Qərblə Şərq arasında köklü fərqlər yaşanır. Fərqlər isə 
regiondan-regiona 
keçərək 
iki 
fərqli 
mədəniyyətin 
inkişafına qarşılıqlı təsirlər göstərir.  
 
Bu mənfilikləri aşağıdakılar hesab etmək olar: 
 
İ
lk  növbədə  qeyd  etmək  olar  ki,  Qərbdəki  mövcud  sürətli 
inkişaf  iqtisadi  cəhətdən  zəif  inkişaf  edən  ölkələrdə 
rüşvətxorluq və korrupsiyaya yol açır.  

---

 
77
Səbəbləri: 
 
Qərb tərəfindən istehsal olunan məhsullar Şərq bazarlarına 
çıxarılır.  O  da  məlumdur  ki,  Qərbdə  istehsal  olunan 
məhsulların  Şərqdə  hamı  tərəfindən  alınması  mümkün  deyil. 
Bir də ki, Şərq cəmiyyətləri kütləvi olaraq, Yaponiyanı, Cənubi 
Koreyanı  çıxmaq şərtilə,  yüksək  texnoloji məhsullar, məsələn, 
avtomobil 
almaq 
imkanlarına 
malik 
olmur. 
Şə
rq 
cəmiyyətlərinin  əksəriyyətində  iqtisadi  vəziyyət  gərgin 
olduğundan,  istehsalın  səviyyəsi,  tələb  və  təklif  baxımdan, 
bazara  görə  Qərbdən  geri  qalır.  Əksər  şərqli  öz  aylıq  əmək 
haqqına  (bəzi  iş  adamlarının  qazancları  istisna  olmaqla) 
Qərbdə  istehsal  olunan  yüksək  texnoloji məhsulları ala bilmir. 
Lakin  həmin  vasitələrdən,  bahalı  əşyalardan  (məsələn,  yaşayış 
mebeli) istifadə etnəyə can atır, istəkləri böyüyür. Bu baxımdan 
da, 
xüsusilə 
ə
ksər 
dövlət 
məmurları 
öz 
vəzifə 
səlahiyyətlərindən 
istifadə 
edərək, 
ə
haliyə 
“hüquqları 
satmaqla”  məşğul  olurlar  və  “satışdan”  varlanırlar.  Şərq 
ölklərinin  əksəriyyətində  hüquqların  bir  “alqı-satqı  bazarı” 
yaranır. 
Qərb  ölkələrində  yüksək  həyat  tərzini,  dəbdəbəli  yaşayış 
evlərini,  firmalar  tərəfindən  tikilən  dəbdəbəli  geyimləri  görən 
məmurların  əksəriyyəti  öz  vəzifələrindən  istifadə  edərək 
hüquqların  alqı-satqısı  ilə  məşğul  olurlar.  Rüşvətə  şərait 
yaradan  amillər  içərisində  yaxşı  müalicə  almaq,  bahalı 
məkanlarda  istirahət  etmək,  dəbdəbəli  toy  mərasimləri 
keçirmək  və  s.-ni  də  qeyd  etmək  olar.  Bu  da  cəmiyyətlərdə 
kəskin  fərqlər  yaradır,  sinfi  qarşıdurmalara,  sabitsizliyə  səbəb 
olur.  Qərbdə  istehsal  olunan  əksər  məhsulları  Şərq  öz  normal 
iqtisadi  gücü  ilə  əldə  edə  bilmədiyindən,  mütləq  olaraq  qrup 
şə
klində  və  ya  fərdi  qaydada  vəzifəli şəxslər hüquqların “alqı-
satqısı”nı təşkil edir. 
İ
kinci 
amil 
olaraq 
qeyd 
etmək 
olar 
ki, 
Qərb 
cəmiyyətlərində  geyimlərdə  olan  açıq-saçıqlıq,  həmçinin  cinsi 

---

 
78
fərdlərin  açıq  ünsiyyəti  formaları  Şərqə  gələndə  və 
cəmiyyətlərdə  özünə  yer  alanda,  Şərqin  mühafizəkarları 
tərəfindən  kəskin  olaraq  tənqidə  məruz  qalır.  Bu  da 
cəmiyyətlərdə narazlığa gətirb çıxarır. Şərq cəmiyyəti Qərbdən 
gələn bu ənənə üçün bloklar qoymağa başlayır.  
Üçüncü amil olaraq, nəzərə almaq olar ki, Şərq ölkələrində 
qadınların  əksəriyyəti  daha  çox  bər-bəzəyə  (arabeskalar) 
üstünlük  verirlər.  Onların  bir  çoxu  əsasən  zahir  axtarırlar.  Bu 
baxımdan  da  xanımların  aildə  kişilərdən  çox  şeyləri  (məsələn, 
qızıl zinət əşyaları, bahalı geyimlər (məsələn, xəz dərilər) tələb 
etmələri,  eləcə  də  Avropa,  Yapon  və  Cənubi  Koreya 
avtomobillərinə  olan  istəkləri  də  Şərq  cəmiyyətlərində 
rüşvətxorluğa və korrupsiyaya yol açır.  
Qərb  Şərqdən  gələn  terror  dalğaları  üçün  narahat  olur. 
Avropaya  gedən  və  Avropanın  müasir  liberallığına  zərbələr 
vuracaq  Şərqin  geridə  qalmış  adət  və  ənənələrindən  (məsələn, 
qadınların qapalı geyimləri),yaşayış vərdişlərindən ehtiyat edir 
və pis hallara gətirib çıxaracağından ehtiyatlanır.  
 
Bakı şəhərində “beynəlxalq sülh paradları”nın  
keçirilməsi və əhəmiyyəti 
 
Azərbaycan  Şərqlə  Qərb  arasında  mədəni  bağlantı 
yaratmaq  iqtidarına  malik  olan  bir  ölkədir  və  dövlət,  eləcə  də 
cəmiyyət səviyyəsində apardığı siyasət də onun belə statusunun 
formalaşmasını  şərtləndirir.  Regional  siyasətin  mahiyyətində, 
mühitində  məhz  bu  amillər  dayanır.  Tarazlı  siyasətə 
Azərbaycanın 
milli 
mentaliteti 
(milli 
mentalitetini 
formalaşdıran  genetik  təbii  psixika  (təbii  genlərdən  yaranan), 
həmçinin,  adət-ənənələrin  coğrafi  cəhətlərdən  qəbul  etdiyi 
elementlər 
üzrə 
tərkib 
zənginliyi, 
bu 
elementlərin 
formalaşdırdığı  biofizioloji  amillər,  anatomik  və  xarakter 
quruluşu (insanların daxili aləmləri və xarici görünüşü, obrazı) 
dini  baxışların  liberallığı,  cəmiyyətdə  dünyəviliyə  meyilliyin 

---