Microsoft Word inzibati huquq doc
Yüklə 3,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
451
Dövlət vergiləri dedikdə, Vergi Məcəlləsi ilə müəyyən edilən və Azərbaycan Respublikasının bütün ərazisində ödənilməli olan vergilər nəzərdə tutulur. Dövlət vergilərinə aşağıdakı vergilər aiddir: (m.6. VM) - fiziki şəxslərin gəlir vergisi; - hüquqi şəxslərin mənfəət vergisi (bələdiyyə mülkiyyətində olan müəssisə və təşkilatlardan başqa); - əlavə dəyər vergisi; - aksizlər; - hüquqi şəxslərin əmlak vergisi; - hüquqi şəxslərin torpaq vergisi; - tranzit yol vergisi; - mədən vergisi; - sadələşdirilmiş sistem üzrə vergi. Muxtar Respublika vergiləri dedikdə, Naxçıvan Muxtar Respublikasında Vergi Məcəlləsinə müvafiq olaraq Naxçıvan Muxtar Respublikasının qanunları ilə müəyyən edilən və Naxçıvan Muxtar Respublikasında ödənilən vergilər nəzərdə tutulur. Muxtar respublika vergilərinə Naxçıvan MR-da tutulan Vergilər Məcəlləsinin 6.1-ci maddəsində (yol vergi istisna olunmaqla) sadalanan dövlət vergiləri aiddir. (m.7 VM). Yerli vergilər (bələdiyyə vergiləri) dedikdə, Vergi Məcəlləsi və müvafiq qanunlarla müəyyən edilən, bələdiyyələrin qərarlarına əsasən tətbiq edilən və bələdiyyələrin ərazilərində ödənilən vergilər nəzərdə tutulur. Yerli vergilərə isə aşağıdakı vergilər aiddir: (m.8 VM). - fiziki şəxslərin torpaq vergisi; - fiziki şəxslərin əmlak vergisi; - yerli əhəmiyyətli tikinti materialları üzrə mədən vergisi; - bələdiyyə mülkiyyətində olan müəssisə və təşkilatların mənfəət vergisi. Vergi- dövlətin və bələdiyyələrin fəaliyyətinin maliyyə təminatı məqsədi ilə vergi ödəyicilərinin mülkiyyətində olan pul vəsaitlərinin özgəninkiləşdirilməsi şəklində dövlət büdcəsinə və yerli büdcələrə köçürülən məcburi, fərdi, əvəzsiz ödənişdir. Vergi qanunvericiliyi ilə tənzimlənən münasibətlərin iştirakçıları aşağıdakılardır: - vergi ödəyicisi hesab edilən hüquqi və fiziki şəxslər; - vergi agenti (vergini hesablamağa, onu vergi ödəyicisindən tutmağa və təyinatı üzrə köçürməyə borclu olan şəxs) hesab edilən hüquqi və fiziki şəxslər; - dövlət vergi orqanları; - gömrük orqanları; - Vergi Məcəlləsi ilə nəzərdə tutulan məsələlərin həlli ilə bağlı maliyyə orqanları; - vergi ödəyicilərindən vergilərin ödənilməsi üçün vəsaitlərin alınmasını və onların büdcəyə köçürülməsini, vergi və gömrük orqanlarından başqa, müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirilən dövlət hakimiyyəti orqanları, yerli özünüidarəetmə orqanları, digər səlahiyyətli orqanlar və vəzifəli şəxslər. Azərbaycan Respublikasında dövlət vergi orqanlarının Azərbaycan Respublikasının Vergilər Nazirliyi və bilavasitə ona tabe olan ərazi vergi orqanları təşkil edir. Bu orqanlara rəhbərliyi Azərbaycan Respublikasının Prezidenti və höküməti həyata keçirir. Vergi orqanlarının fəaliyyətinin hüquqi əsaslarını Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası, Azərbaycan Respublikasının 11 iyul 2000-ci il tarixli Qanunu ilə təsdiq 452
edilmiş Vergi Məcəlləsi və onlara uyğun olaraq qəbul edilmiş digər qanunvericilik aktları təşkil edir. Vergi orqanları öz səlahiyyətləri çərçivəsində hüquq-mühafizə orqanlarının səlahiyyətlərini həyata keçirirlər. Vergi orqanları öz fəaliyyətini yerli dövlət hakimiyyəti orqanlarından asılı olmayaraq, müstəqil həyata keçirirlər. Vergi orqanları tərəfindən onların səlahiyyətləri daxilində qəbul edilən qərarlar bütün hüquqi və fiziki şəxslər üçün məcburidir. Vergi orqanları məhkəmələrə iddia ərizələrinin verilməsi üçün dövlət rüsumunu ödəməkdən azaddırlar. Vergi orqanları vergilərin (tranzit yol vergisi, idxal-ixrac əməliyyatları üzrə vergilərdən başqa) tam və vaxtında ödənilməsinə nəzarəti həyata keçirirlər. Vergi orqanları öz vəzifələrini mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti orqanları, hüquq- mühafizə, maliyyə və digər hakimiyyət orqanları ilə qarşılıqlı əlaqədə həyata keçirirlər. Vergi orqanlarının yerinə yetirilməsi ilə əlaqədar digər dövlət hakimiyyəti orqanları vergi orqanlarına kömək etməyə və zəruri hallarda müəyyən edilmiş qaydada onlara lazımi məlumatları verməyə borcludurlar. Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi ilə nəzərdə tutulan hallarda vergi orqanlarının səlahiyyətlərini qanunla müəyyən edilmiş hallarda və qaydada tranzit yol vergisi və idxal-ixrac əməliyyatları sahəsində gömrük orqanları həyata keçirir. Dövlət gömrük orqanları mallar Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhəddindən keçirildikdə, vergilərin tutulması sahəsində Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi, Gömrük Məcəlləsi və digər qanunları ilə müəyyən edilmiş hüquqları və vəzifələri həyata keçirirlər. Gömrük orqanları vergitutma ilə əlaqədar onlarda olan məlumatı Azərbaycan Respublikasının Vergilər Nazirliyinə verməlidirlər. Vergi orqanlarının hüquqları: 1. Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş qaydada və həllarda kameral və səyyar vergi yoxlamaları keçirmək; 2. vergi ödəyicilərində bütün maliyyə sənədlərini, mühasibat kitablarını, hesabatları, smetaları, nəqd vəsaitləri, qiymətli kağızları və başqa qiymətliləri, bəyannamələri və vergilərin hesablanması və ödənilməsi ilə bağlı olan digər sənədləri qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada yoxlamaq, habelə yoxlamaların keçirilməsi zamanı yoxlamaya aid olan məsələlərlə bağlı vergi ödəyicilərindən və ya onun vəzifəli şəxslərindən lazımi izahatlar, arayışlar və məlumatlar almaq; 3. vergi ödəyicilərinin gəlir götürmək üçün istifadə etdikləri, yaxud vergi tutulan obyektlərin saxlanılması ilə bağlı olan istehsal, anbar, ticarət və digər binalarında (ərazilərində) qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada xronometrac metodu ilə müşahidə aparmaq və baxış keçirmək, müəyyən edilmiş qaydada sənədləri götürmək; 4. vergi ödəyiciləri olan hüquqi şəxslərdən və fiziki şəxslərdən vergi qanunvericiliyinin pozulması hallarının aradan qaldırılmasını tələb etmək; 5. qanunla müəyyən edilmiş qaydada vergi qanunvericiliyinin pozulması ilə bağlı işlərə baxmaq, hüquqi və fiziki şəxslərin vergi borclarına faizlər hesablamaq, bu şəxslərə maliyyə sanksiyaları və inzibati cərimələr tətbiq etmək; 6. “Əməliyyat-axtarış fəaliyyəti haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə müəyyən olunmuş qaydada vətəndaşların vergi məsələləri ilə bağlı sorğusunu həyata keçirmək; Yüklə 3,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|