Microsoft Word Iqt mikro cavablar imtahan doc
Yüklə 357,24 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MÖVZU 3 Mikroiqtisadiyyatın əsasları
- 3.4 Mikroiqtisadiyyatın ba şlıca c əh ətl əri
öyrənir. Həm nəzəri, həm də tədbiqi iqtisad elmi iqtisadi statistikanın göstəricilərinin təhlili və müqayisəsindən geniş istifadə edilir. qtisad elminin tədqiqat ölcüləri iqtisadi həyat və ya mühit obyekti iqtisadi hadisələr, subyekti və, insanlar qrupu tədqiqat predmetilə insanların və dövlətin həyat fəaliyyəti onların icərisində olduqları iqtisadi mühitlə bağlı iqtisadi davranışlardır. qtisad elmi bütöv bir elmlər kompleksinin sahə (təsnifatın, sənayenin, nəqliyyatın, tikintinin iqtisadiyyatı); funksional (maliyyə, kredit, marketinq, menecment, proqnozlaşdırma və s.); sahələr arası (iqtisadi coğrafiya, demoqrafiya və s.). Elmlərlə sıx əlaqədə olub, onların metodoloji əsasını təşkil edir. Eyni zamanda tarix, fəlsəfə sosiologiya, psixologiya və elmlərin tarixən əldə etdikləri bilgiləri nəzərə alır. Makroiqtisadi göstəricilərin təhlili və proqnozlaşdırılmasında iqtisadi kibernetika elmindən istifadə edilir. 2.5 qtisad elminin praktik əhəmiyyəti ondadır ki, o iqtisadi siyasətin əsasında duraraq onun vasitəsilə real gercəkliyi təhlil edir. qtisadi siyayət nemətlərin istehsalı, bölgüsü, mübadiləsi və istehlak sahəsində dövlətin məqsədyönlü tədbirlər sistemidir və cəmiyyətin bütün üzvlərinin mənafelərini əks etdirir. O iqtisadi problemlərin həlli variantlarının tapılması və onların həyata kecirilməsi ilə məşğuldur. Siyasətçılər həmçının qəbul etdikləri qərarların uğurlu olması ücün problemin mədəni sosial, hüquqi aspektlərini də nəzərə almalıdırlar. qtisadi siyasətin düzgün həyata kecirilməsi iqtisadi sistemin mütərəqqi inkişafına səbəb olur.
Mikroiqtisadiyyatın əsasları 1. Mikroiqtisadiyyat iqtisadi nəzəriyyənin tərkib hissəsi kimi 2. Mikroiqtisadiyyatın predmeti və tədqiqat üsulları 3. Mikroiqtisadiyyat və bazar təsərrüfatçılığının formalaşması 4. Mikroiqtisadiyyatın başlıca cəhətləri 5. Müxtəlif iqtisadi sistemlərdə iqtisadi subyektlərin davranışı 3.1 Mikroiqtisadiyyat iqtisadi nəzəriyyənin tərkib hissəsi kimi qtisad elmi öz prinsip və qanunauyğunluqlarını müxtəlif səviyyələrdə öyrənir. Bunlardan biri də ev təsərrüfatı, firmalar və ayrı-ayrı sahələrin fəaliyyətini tədqiq edən mikroiqtisadiyyatdır. Ona görə də o iqtisad elminin tərkib hissəsidir, və hər bir ölkənin milli iqtisadiy-yatının bir hissəsini təşkil edir. O iqtisad elminin əsas tədqiqat sahələrindən biri olan iqtisadi subyektlərin davranışını təhlil edir,öyrənir. qtisad elminin ilkin öyrənilməsi, klassik elmi sistem kimi təşəkkül tapması mikroiqisadiyyatın təhlili və tədqiqi vasitəsilə həyata kecirilir. Ilkin səviyyədə iqtisad elminin böyük mütəfəkkir alimləri (klassik məktəb,marksinalizm, neoklassik istiqamət) iqtisadi hadisələri mikrosəviyyədə öyrənmişlər. qtisad elminin bu bölməsində həmçinin ev təsərrüfatı, firma, sahibkarlar və s. Subyektlərin qarşılıqlı təsiri nəticəsində nemətlərin, xidmətlərin pul gəlirlərinin dövranı tədqiq edilir.
Mikroiqtisadiyyat predmetlərini öyrənmək ücün induksiya (yönəltmə) və deduksiya (çıxartma), təhlil və sintez, tarixi və məntiqi metodlardan istifadə edilir. Bundan başqa konkret tədqiqat metodlarında kəmiyyət dəyişikliklərini hiss etdirən son hədd təhlili, iqtisadi kəmiyyətlər arasında asılılıqları aşkar edən funksional təhlil, modelləşdirmə riyazi metod və qrafiklər təhlillərdən istifadə edilir. qtisadi elmi öz prinsip və qanunauyğunluqlarını müxtəlif səviyyələrdə öyrənir. Bunlardan biri də ev təsərrüfatı, fırmalar və ayrı-ayrı sahələrin fəaliyyətini
tədqiq edən mikroiqtisadiyyatdır. Mikroiqtisadiyyat (yunanca mikros kiçik deməkdir) hər bir öıkənin milli iqtisadiyyatının bir hissəsini təşkil edir. Belə ki, iqtisadiyyatda məşğul olaıı təsərüfatçı subyektlərin əksəriyyəti bu sahədə fəaliyyət göstərirlər. Mikroiqtısadiyyat həmçinin ev təsərrüfatı, firnıaiar, bank və dövlətin qarşılıqlı fəaiiyyəti səraitində baş veıən iqtisadi qaydalarını öyrənir. Mikroiqtisadiyyat ayrı-ayrı iqtisadi subyektlərin fəaliyyəflərinin həm fərdi, həm də əlaqələndirmiş şəkildə öyrənir. Onun obyekti insanların iqtisadi fəaliyyəti və onların qarşılıqlı əlaqəsi şəraitində meydana gəlir. Predmeti iqtisadi subyektlərin maddi nemət və xidmətlərdən istifadə olunması ilə əlaqədar qəbul olunan iqtisadi qərarların həyata keçirilməsi prosesinin öyrənilməsidir. XVII-XIX əsrlərdə formalaşmış mikroiqtişadiyyat təkmil rəqabətə ə saslanan ayrı-ayrı fərdlərin və sahibkarların fəaliyyətini əhatə edirdi. Lakin XIX-XXI əsrlərdə qeyıi təkmil rəqabətin formalaşması ilə bütün iqtisadi prosesləri, davranış qaydalarım mikro səviyyədə şərh etmək mümkün deyil, buna görə də çox hallarda mikro və makro iqtisadiyyat vəhdət şəkliində öyrənilir.
Mikroiqtisadiyyat şərq və formaların təsərrüfat fəaliyyətinin əlaqələndirilməsində xüsusi rol oynayan bazar mexanizmi vasitəsilə özünü daha əyani əks etdirir. Buna görə də bazar mikroiqtisadiyyatın tədqiqinin basilica obyektidir. Belə ki, bazar subyektləri tərəfindən iqtisadi qərarların qəbul edilməsi qanunauyğunluqları bazar mühitində aşkar edilir. Mikrosəviyyədə iqtisadi fəaliyyət mexanizmi ən çox bazar vasitəsilə əks edildiyi ücün bazarda hər bir fərd , ev təsərrüfatı və firmada məşğul olanları hansı məhsuldan və nə qədər istehsal edilən bu məhsulların istehsalını necə hansı texnologiya vasitələrindən istifadə etmək və bu məhsulla kim tətəfdən mənimsənilmişdir. Suallarnan problemlərinin həllini axtarırlar. Real bazarların müxtəlifliyi arxasında onlar ücün ümumi cəhət odur ki, onlar tələb və təklifin qarşılıqlı və süni şə klində təcəssüm olunurlar, bu mənada bazarın fəaliyyət prinsipi və onun iştirakçılarının davranışları mikroiqtisadiyyatın ən geniş tədqiqat sahəsidir. 3.4 Mikroiqtisadiyyatın başlıca cəhətləri Mövcud bazarında onların fəaliyyəti istehsalın həcmi, məhsulun alınıb satıması qazanc, məsrəf, mənfəət və s. istiqamətlərdə baş verə davranışlarla əlaqəlidir. Onlar bir tərəfdən öz fəaliyyətləri ilə müəyyən qazanc əldə etmək imkanını, digər tərəfdən bu qazancın əldə olunması üçün çəkilən xərcləri müəyyənləşdirirlər. Beləliklə də, minimum xərclərlə maksimum qazancın ə ldə olunması üçün uyğun qərarların qəbul olunması ilə optimal fəaliyyəti həyata keçirirlər. Onların səmərəli davranışı gəlirlərin maksimum həddə çatması ilə yekunlaşır. Mikroiqtisadiyyatın mühüm cəhətlərindən biri funksional təhlil vasitəsilə xərc və ya məsrəflərin, qazanc və gəlirlərin son hədd şəklində öyrənilməsi ilə bağlıdır. Yəni iqtisadi subyektlər hər hansı ə məliyyatdan qazanc və gəlirin ümümi səviyyəsi ilə bərabər onlarda olan dəyişikliyi də müqayisə edirlər. Əgər son qazanc son məsrəflərdən artıq və ya ona bərabər olarsa, onların fəaliyyəti səmərəli sayrlır. Qazanc və məsrəflərin belə tarazlığının davamlı xarakter alması mikroiqtisadiyyat üçün xüsusi əhəmiyyyətə malikdir.
qtisadi subyektlər tələbatlarının daha tez və səmərəli ödənilməsi üçün onlardaıı daha qənaətli və alternativ üsulların axtarılmasına cəhd edirlər. qtisadi seçim şəraitində alternativ xərclərin nəzərə ahnması mikroiqtisadi təhlilin mühüm prinsipidir. Belə ki, məhdud ehtiyatların əvvəlcə daha sərfəli məhsul növlərinə, sonra isə nisbətən az əhəmiyyətli məhsulların istehsalına yönəldilməsi prinsipini əsas götürürlər. Bu iqtisadi subyektlərin fərdi fəaliyyətində sərbəstliyin Yüklə 357,24 Kb. Dostları ilə paylaş:
|