Microsoft Word isk?ND?Rnam?-iqbalnam?-nizami doc

               _______________  
Milli Kitabxana
  ________________ 
182 
 
Kim nə cür dolanır, danışmarıq biz, 
Kimsənin işinə qarışmarıq biz. 
Naşükür deyilik qismətimizə, 
Razıyıq qəzadan nə gəlsə bizə. 
Allahın lütf edib verdiyi şeyə 
Demərik: "Bu hardan? Bu belə niyə?" 
Bizimlə birlikdə o adam yaşar 
Ki, ola bizimtək təmiz, pəhrizkar. 
Tutduğumuz yoldan çıxsa bir insan. 
Kim olsa, qovarıq öz aramızdan..." 
İskəndər bu qayda-qanunu görcək 
Duruxub dayandı divanələrtək. 
Çünki belə şeyi nə görmüş, nə də 
Oxumuş idi bir xosrovnamədə... 
Öz-özünə dedi: "Arifsən əgər, 
Qoy sənə bir ibrət olsun bu sirlər. 
Dünyanı gəzmərəm mən, daha bəsdir, 
Hər ovlaqda bir tor qurmaq əbəsdir. 
Bütün bildiklərim qalsın bir yana, 
Bunların söhbəti bəs elər mana. 
Elə bil dünyanı o pərvərdigar 
Bu mərd insanlarçün etmiş bərqərar. 
Bunlar şövkət vermiş aləmə, yəqin 
Sütunu bunlardır bütün aləmin. 
Düz yaşayış yolu budursa əgər, 
Insan bunlardırsa, bəs nəyik bizlər? 
Bizi haqq göndərib çölə, dənizə, 
Qəsdi göstərməkmiş bunları bizə. 
Vəhşi adətlərə eyləyib nifrət, 
Öyrənək bunlardan ayin, mərifət, 
Bunları əvvəldən görsəydim əgər, 
Dünyanı bu qədər gəzməzdim hədər. 
Tapardım özümə dağda bir kaha, 
Ibadət eylərdim orda allaha. 
Bunlartək asudə ömr edərdim mən, 
Dinim də olardı həmin bu dindən!.." 
İskəndər görəndə onları dindar, 

---

               _______________  
Milli Kitabxana
  ________________ 
183 
 
Peyğəmbərliyini etmədi izhar. 
Görəndə onları əməlisaleh, 
Xəzinə bəxş etdi o böyük fateh. 
Qayıtdı geriyə ordan fərəhlə,  
Qoşunu dəniztək yönəltdi çölə. 
Bayraqlar qaldırdı rum ipəyindən, 
Al6 xara geyindi sanki çöl-çəmən! 
Tutdu qarışqatək qoşun hər yanı - 
Dərəni. təpəni, düzü, ormanı... 
Hara iz saldısa atının nalı 
Sildi o yerlərdən dərdi, məlalı. 
 
 
İSKƏNDƏRİN RUMA QAYITMASI 
 
Müğənni, şövqlə ucalt səsini, 
Aç yenə gövhərlər xəzinəsini! 
Bu bağlı qapıya kim salsa açar, 
Gizlin xəzinədə dürr, gövhər tapar. 
 
Meyvənin xoş ətri basanda bağı 
Kəndlilər unudar evi, otağı. 
Meyvələr çoxalar, bağlar varlanar, 
Belə bir bolluqdan yer vüqarlanar. 
Fərəhdən sevinib güləndə püstə 
Xurma baxıb ondan bir busə istər. 
Ləl ilə bəzənmiş bir tac kimi nar, 
Uzaqdan çıraqtək alışıb yanar. 
Göz vurub qızarmış alma edər naz, 
Çəkər gərdənin turunc işvəbaz. 
Tənəklər şərabdan nəşələnərək 
Sarmaşar almaya, nara sərxoştək. 
Bürüyüb bağları var ağacları, 
Cüt məmələr kimi görünür barı. 
Əncir yeyən quşlar oğrutək pünhan 
Asılar ağacın budaqlarından. 
Badam sevən torpaq yağ almaq üçün 

---

               _______________  
Milli Kitabxana
  ________________ 
184 
 
Soyar qabığını badamın bütün. 
Istəyər, innab da gəlib həvəsə,  
O dilsiz-ağızsız fındıqdan busə. 
Ağaclar şənliklə qaldıraraq baş 
Innabdan, fındıqdan verərlər şabaş. 
Qarapapaq üzüm sərxoşluğundan 
Dolar barmağına saçını nihan. 
Qabaqlar sazlarlar şadlıqçün rudu, 
Heyva boğazından tutar armudu. 
Daşınar şərabçın dolu səbətlər, 
Səbət daşıyanın üzü-gözü tər. 
Salxımlar sıxılar bağda başabaş, 
Axışar küplərə şirəsi birbaş. 
Südəmər körpələr necə qığıldar, 
Küplər də dolduqca elə uğuldar. 
Toy-bayram edirkən dünya bu zaman 
İskəndər uzaqdı bu toy-bayramdan. 
Qatıb bir-birinə gecə-gündüzü, 
Üzürdü dənizi, keçirdi düzü, 
O, bir çox ölkəni xoşluqla, zorla 
Dardan çıxarmışdı geniş bir yola. 
Ömrün piyaləsi artıq dolmuşdu, 
Onun özünə də yol dar olmuşdu. 
Dünyada hamıya iki qapı var, 
Birindən girənlər birindən çıxar. 
Bu yeddi budaqlı, altı cəhətli, 
Dövrəsi, meydanı, yeri vüsətli 
Sərvdən ucaldı bir qiyabi səs: 
"Daha fatehlikdən əl çək, bəsdir, bəs!
229
 
Bəsdir, bu dünyanı gəzməkdən əl çək. 
Daha ilk mənzilə dönəsən gərək! 
İskəndər sözünü yazanda katib 
Yalnız beşcə hərflə ifadə edib. 
Beş hərfə müvafiq etdin beş səfər
230
, 
Suları, dağları keçdiyin yetər! 
Pəncəni bu dünya işlərindən çək. 
Qayıt öz evinə, get, beş ayadək 

---

               _______________  
Milli Kitabxana
  ________________ 
185 
 
Yunan torpağına dönməlisən sən!" 
Ayıldı İskəndər sanki məstlikdən. 
Qorxuyla, dəhşətlə dinlədi bunu, 
Çəkdi öz atının tez cilovunu. 
Məhrəm dostlarına açıb bu sirri, 
Ordan Ruma sarı qayıtdı geri. 
Dərədən, təpədən, dənizdən, dağdan 
Keçərək, yol getdi daha durmadan. 
Yerin o başından Kirmana yetdi, 
Ordan Kirmanşaha yol aldı getdi. 
Sonra da Babilə gəlib, İskəndər 
Ordan Ruma tərəf elədi səfər. 
Yolda Zur şəhrinə gəlib çatanda 
Pozuldu səhhəti şahın bir anda. 
Onun can köhləni daha yoruldu, 
Taqətdən düşərək yolgetməz oldu. 
Ruma çatmaq üçün xeyli can atdı, 
Əl-ayaq süstləşdi, qalmadı imkan. 
Sandı ki, içibdir zəhərlənmiş su, 
Həmin o zəhərin təsiridir bu. 
Onu əldən saldı qorxu, vahimə, 
Əlacsız dərd imiş bu dərd, sən demə! 
Vəzirin yanına - Yunanıstana 
Bir qasid göndərdi, söyləsin ona: 
"Çaparaq yanıma gəlsən əgər sən 
Son dəfə üzümü görə bilərsən. 
Yaxşı işbacaran alimlərdən də 
Yüz ya əlli nəfər gətir gələndə!" 
O qasid yetişib dedi vəzirə, 
Vəzir əl atsa da hər bir tədbirə, 
Çarələr heç bir kara gəlmədi, 
Bir ümid işığı görə bilmədi. 
Yığıb alimləri Rumdan, Yunandan 
Oldu hökmüdarın yanına rəvan. 
Birbaşa o, şahın yanına gəldi, 
Bu görüş heç də xoş görüş deyildi. 
Gördü: şah taqətsiz uzanıb yerdə. 

---