Microsoft Word isk?ND?Rnam?-iqbalnam?-nizami doc

                                                                                                                                                    
33
Tərlanı dad çəkər göydə fələyin. 
Fəzada uçarsa əgər üqabı
66
, 
Ya Ayı ovlayar, ya afitabı. 
Hanı bu dövranda elə bir insan, 
Oğurlaya bilsin bir sifət ondan? 
Ayın şüasını ip bilən naşı 
Oğrunun, əlbət ki, əzilər başı. 
Göl ilə sərabı tanımayanlar 
Yolda susuzluqdan taqətsiz qalar. 
Ayı göydə fətir eyləyib güman 
Çoxları quyuya düşüblər, inan
67
. 
Mələyə bənzəyər divlər kənardan, 
Div zülmətdən törər, mələksə nurdan
68
. 
Allahtanıyandır bizim hökmdar, 
Mehr, vəfa ilə dolu qəlbi var. 
Tək məni salmayıb müşkülə bu iş, 
Kim ona layiqli mədhiyyə demiş? 
Neçün Bişgin demiş ona bu dövran? 
O ki mehribandır bütün şahlardan. 
Bişgin kəlməsini dürüst yazsalar, 
Ona layiq bir ad Keypişin olar
69
. 
Keypişin desələr, layiqdir, əlbət, 
Həm Key nişanlıdır, həm Keyxasiyyət. 
O, abad eləmiş dünya yurdunu, 
Xeyrini görənlər bilirlər bunu. 
Qopdu bir zəlzələ, göyü oynatdı, 
Şəhərlər dağılıb yerlərə batdı
70
. 
Dağ-daş sarsılaraq, qopub uçanda 
Fələk toz altında qaldı bir anda. 
Ruzgarın etdiyi oyunbazlıqdan 
Sanki alt-üst oldu torpaq, asiman. . 
Surun gur səsindən balıq qorxaraq 
Atıldı öküzdən bir xeyli uzaq
71
. 
Fələk zəncirinin həlqələritək 
Yerin də bəndləri ayrıldı tək-tək. 
Azdı yollarını gur axan sular. 
Dağlar çarpışmaqdan bitab oldular. 

---

                                                                                                                                                    
34
Yusiflər gözünə sanki batdı mil, 
Sanki aşıb-daşıb Misri basdı Nil
72
. 
Heç bir göz salamat qalmadı, inan, 
Matəm sürməsinə qərq oldu cahan. 
Nə qədər xəzinə batdı o gecə, 
O şənbə gecəsi yox oldu Gəncə. 
Hamı: kişi, qadın, qoca ya cavan 
Qopardı dəhşətli fəryadla fəğan. 
Bircə sap gövhəri sağ gördü səhər, 
O düzdü yenidən saplara gövhər
73
. 
Bu gövhər kanının baxtı yar oldu, 
O bəla ölkədən tez kənar oldu. 
Az zaman içində bu viran ölkə
Keçdi abadlıqda Rumu da bəlkə. 
Baxmayın zəlzələ qoparıb tufan, 
Ölkəni bir anda elədi viran,- 
Görün ki, nə sayaq qadir hökmüdar 
Pozulmuş cəlalı etdi bərqərar! 
Palçıq barıları tamam sökdürdü, 
Yerində qızıldan divar hördürdü. 
Xəzinə sərf edib, verdi təmtəraq, 
Səyilə ölkədən dərd oldu uzaq. 
Bağçalar salındı, evlər dikəldi, 
Hər evdən yüz çıraq işığı gəldi. 
O ki, bu torpağı eylədi abad, 
Dərgahı heç zaman olmasın bərbad. 
     TƏZİM XİTABƏSİ 
Nə gözəl günəşsən, ta uzaqlardan 
Edirsən bizimçin hər şeyi əyan. 
Işıq cinsindəndir hərçənd ki, çıraq, 
Işıqsız çıraq da görünməz ancaq. 
Əsil tacidarlıq, düşün, yaxşı bil, 
Yüzlərcə tac yığıb saxlamaq deyil. 
Hökmüdar odur ki, hər başa müdam 

---

                                                                                                                                                    
35
Mərhəmət göstərib, tac edə ənam. 
İnsanı azdıran xəyalları sən 
Başlardan qılıncla rədd eləmisən. 
Ucalsa bir şahın fikri, bayrağı, 
Şad olar ordusu, yurdu, torpağı. 
Sənin bayrağına bəzəkdir zəfər, 
Gücünlə yox oldu dərdlər, sitəmlər. 
Kəyanlar köçüblər indi dünyadan, 
Yerləri boş deyil, sənsən hökmüran. 
Ölkədə bu xalqa rəhbər oldun sən, 
Fitrətin gözəldir sənin əzəldən. 
Indi bu dünyada sənsən tacidar, 
Əlinlə tac qoyar başına şahlar. 
Çatmaz ədalətdə sənə Pişdad, 
Keyxosrov, Keykavus, nə də Keyqubad! 
Yeddi firuzəli bu qəsrdə sən 
Haqqa, ədalətə vüsət vermisən
74
. 
Bir qədəh mey verir sənə Nizami, 
Gərək nuş edəsən Keykavus kimi. 
Bu tusi qədəhlə Mahmuda bildir 
"Şahnamə"nin qədri-qiyməti nədir!
75
 
İki xəzinənin varisi, hökmən, 
Səxavətdə sənsən, söz deməkdə mən
76
. 
Borc əgər vaxtında ödənilməsə, 
Qaydadır: varisdən çatar varisə
77
. 
Mən elə söz dedim - deməmiş heç kəs, 
Bir iş gör - olmasın ona heç əvəz. 
Mənə əqlim çatıb bu işdə dada, 
Müvəffəq olasan sən oxumaqda. 
yar etsək bu iki gözəl niyyəti, 
Birə on artacaq sözün qiyməti! 
Bağımda reyhandır mənim bu əsər, 
Sənin eyvanını qəndiltək bəzər. 
Məclis qur, bu meylə doldur kasanı, 
Şöləsi, nəşəsi durultsun qanı. 
Sən mey iç, gətirmə heç bir bəhanə, 
Ağzım möhürlüdür üz vurma mənə. 

---

                                                                                                                                                    
36
Damağın çağ olsun, bəxtin də cavan, 
Cahanda olasan Cahan pəhləvan. 
Bu dünya, bu dövran sənə yar olsun, 
Ruzgarın həmişə xoş ruzgar olsun! 
Göylər ülviyyətdən düşməz heç zaman, 
Sən də göylər kimi uca olasan. 
Qılıncın kəskindir gün şöləsindən, 
Göyü də yer kimi sən ram edibsən. 
Parlaq qılıncından məhv olsun yağı, 
Səndən qüdrət alsın Kəyan bayrağı. 
Böyük bir iş üçün, bil, ey hökmüdar, 
Göndərdim, doğrudur, mən bir yadigar, 
Sən özün əbədi bir yadigar qal, 
Dediyim bu sözü daim yada sal! 
KİTABIN BAŞLANMASI 
Yunanlı filosof, zəkada nadir, 
Çıxartdı mədəndən belə cəvahir: 
Bir dəfə dünyanı səyahət edən 
İskəndər keçərək neçə ölkədən, 
Gəlib öz yerinə, yurduna çatdı, 
Doğma vətənini nurla parlatdı. 
Ağıl hər bir sirrə yol tapsın deyə. 
O verdi fikrini elmə, biliyə, 
Xəyalı göyləri gəzdi, dolaşdı, 
Bağlı qapıların sirrini açdı. 
Bəyəndi pəhləvi, yunan və dəri 
Dilində yazılmış bir çox əsəri. 
Bir də fars dilində şahanə dəftər 
Olmuşdu dilində su kimi əzbər, 
Istər Rum elində, istər Yunanda, 
Dünya dillərində nə var cahanda. 
Buyurdu tərcümə edilsin bütün 
Bilik xəznəsini doldurmaq üçün. 

---