Microsoft Word isk?ND?Rnam?-S?R?Fnam?-nizami doc

                                                                                                            

266

Atların naliylə ölçürdü bir-bir. 

Hər hansı şəhərə gəlsə tacidar, 

Qapısı üzünə dərhal açılar. 

Ölkələr dolaşmaq olsa da çətin, 

Yollarda sayı yox xəzinələrin. 

İskəndər hər yerə bassaydı ayaq, 

Xəzinə yüküylə ağırlaşaraq, 

Yeri doldurarkən xəzinə, sərvət, 

Torpağa basdırıb, etdi hərəkət. 

Qızıl ki, insanı edəcək qorxaq, 

Ya atəş udsun, ya bu qara torpaq. 

Qızılı torpağa gömən hər qafil 

Ağzına dəmirdən vurur bir qıfıl. 

Madam ki, torpağı sovurur külək, 

Ona bir dəmirdən qıfıl nə gərək? 

İSKƏNDƏRİN HİNDİSTANA 

GETMƏSİ 

Saqi, ver ərinmiş o saf qızıldan, 

Qırmızı kükürdü odur doğuran

214

. 

Mənə ver, dərmantək tutiya edim, 

Misimi onunla kimiya edim

215

. 

Həvəslə sür atı, xoşdur bu çöllər, 

Cilovu çəkmə ki, atındır dilbər. 

Gözəl bir ad ilə çirkin dünyadan 

Köçərək tut cənnət bağında məkan. 

Bağlanma torpağa, gəl həzər eylə, 

Qarunu udmuş öz xəzinəsiylə. 

Dinclikdir qurtuluş, gəl, olma sərkəş. 

Dağıntı olmaqla yığcamdır günəş. 

Qorxulu, zəhmətli olduqca yollar 

Ticarət əhlinin qazancı artar. 

Yollar quldurlardan olsa səlamət 

Bazar əsnafına olmaz mənfəət. 

Qaydadır, hər yerdə xəzinə vardır, 

---

                                                                                                            

267

Yolunda qorxunc bir əъdaha yatır. 

Sözə yağ, bal qatan o dehqan yenə

Belə yağ, bal qatır işin məğzinə: 

Padişah Qəzneyndən Bəlxə aşınca, 

O acı dənizdən uzaqlaşınca, 

O qədər sərvərlər ona baş vurdu. 

Hindistan səfəri qarşıda durdu. 

Ağıllı kəslərlə etdi məsləhət: 

"Bax, ayaqlarımdan öpür bu dövlət, 

Iranın torpağı ovcum içində, 

Atımı çevirmək istərəm Hində. 

Öncə Keyd üstünə ordu tökərəm, 

Kin ilə hiylədən mən əl çəkərəm. 

Başqa kəslər kimi baş əysə mana, 

Köməkdən başqa şey etmərəm ona. 

Mənimlə başlasa qızğın savaşı, 

Qılıncımla düşər o şəxsin başı. 

Bu yandan o yana çevirrəm, bir də

Çökdürrəm onu mən bildiyim yerdə. 

Ordumu çəkərəm uzaq səfərə, 

Bir qılınc vuraram Fovrə bir kərə. 

Qaparam tacını, mal olar yurdu. 

Çin, Xəta üstünə çəkərəm ordu. 

Oradan gedərəm Təraza, Çaça, 

Dünyanı gəzərəm at çapa-çapa." 

Igidlər, sərdarlar hamı yer-yerdən 

Çox məmnun qaldılar bu xoş xəbərdən. 

Ulduzu ona yar olduğu gündə, 

Dövləti kamala dolduğu gündə

216

, 

İskəndər başını göylərə vurdu, 

Parlayan günəştək tərpəndi ordu. 

Qəzneyndən atıldı tez Hindistana, 

Yollar şövkətindən döndü bostana. 

Istədi başlarda yaxsın tüstünü, 

Durmadan alsın tez Keydin üstünü. 

Buludtək oynadı talan fikrilə, 

Mülkünü qılıncla keçirsin ələ. 

---

                                                                                                            

268

Görmədən ağıllı kəslər məsləhət 

Etmədi azğınlar kimi hərəkət. 

Yelayaq qasidlə o gün İskəndər 

O Keydə göndərdi belə bir xəbər: 

"Çarpışmaq istərsən, durma, ordu çək! 

Ha, indi yetişdim qara buludtək. 

Baş əyib əmrə bel bağlamış olsan, 

Qurtuldun, demək, bu kəskin qılıncdan. 

Yuxudan o zaman nərgiz oyanar, 

Üstündə yağmurlu bir bulud oynar. 

Günəşin dimağı olduqca azər, 

Bağları, daşları çiçəklə bəzər. 

Dəhşətlə kükrəsəm inlər bu dünya, 

Tərpənsəm, yerindən oynar dağ, qaya. 

Alçaqda atarmı ovçu bir şahin, 

Altına coşqun sel, ya ki, su keçsin? 

Bir tükün kinlə baş qaldırsa orda, 

Yüz başı bir tükdən asaram burda. 

Dağ-daşın qılınctək olsa da kəskin 

Qılıncım köhülə çevirər, çəkin. 

Qızılçın gəlmədim hind ölkəsinə, 

Məğribdə azmıdır gövhər, xəzinə? 

Gözəllər ardınca çapmaq nahaqdır, 

Xarəzmin günəşi daha parlaqdır. 

Əldə Hind qılıncı gəldim "Hind" deyə, 

Sərxoş fil ətindən kabab yeməyə. 

Yemə Hind xəracı məni anmadan, 

Ürəyim hindli bir poladdır, inan! 

Başını sevirsən, gəl mənə ver bac, 

İskəndər yoxsa nə baş qoyar, nə tac!" 

Keyd ilə gəlincə qasid üz-üzə 

Tor kimi sözünü caladı sözə. 

Ona çox kəsərli sözlər söylədi, 

Hər sözü tutuşan bir atəş idi. 

O kəskin sözləri Keyd eşidincə, 

Qorunmaq fikrilə çəkindi öncə. 

O gecə görmüşdü qarışıq yuxu, 

---

                                                                                                            

269

Yozmaqdan canına düşmüşdü qorxu. 

Bilirdi: İskəndər olmuş cahangir, 

Fələkdir hər işdə onunla əlbir. 

Düşmənlik neylədi, bax, o Daraya, 

Nə etdi Həbəşə, Rey, Buxaraya. 

Məsləhət görmədi üz çevirməyi. 

Onun meydanına kinlə girməyi. 

Bilmədi, üstünə gəlmişkən düşman, 

O necə qurtulsun bu vuruşmadan? 

Qorxudan başladı rica etməyə,, 

Şahı çox yad etdi "afərin" deyə: 

"Bilirəm: zəkidir, həm də çox ayıq, 

Tək ona yaraşır bu cahandarlıq. 

Taxtının rütbəsi alçaldır ayı, 

Böyüklük haqqıdır, yox onun tayı. 

Hörmətdən başqa mən nə etdim ona? 

Nə üçün çağırır məni meydana? 

Xəzinə istərsə, hamısı qurban, 

Əmr etsə, ataram tacı başımdan. 

Canıma qəsd etsə, xoşdur, nə deyim, 

Dişimlə edərəm hüzura təqdim. 

Yoldan da bir bəndə göndərsə mana. 

Taxtımı, tacımı tapşırram ona. 

Kiçiklik həddini əsla keçmərəm, 

İskəndər ağadır, mən bir nökərəm. 

O mənə naz etsə yalvararam mən, 

Narazı qalmasın öz bəndəsindən. 

Mənimlə döyüşü o lazım görsə, 

Atını kin ilə üstümə sürsə, 

Axaram o coşğun Nil ayağına, 

Ataram canımı fil ayağına. 

Başımı qaçırsam kinli döyüşdən 

Qırılar inadı, əzmi bu işdən. 

Məqsədi mülkümdən salmaqsa itkin, 

Minnətlə razıyam, nə gərək bu kin? 

Kükrəyib qoşunla çıxsa qarşıya. 

Qaçaram, dar deyil başıma dünya. 

Əvvəldən mənimlə bağlasa peyman, 

---