Microsoft Word isk?ND?Rnam?-S?R?Fnam?-nizami doc

                                                                                                            

258

Dərələr, təpələr doldu o qardan. 

O qarda sərgərdan qaldı İskəndər, 

Qarlı kipriyindən axdı qətrələr. 

Qala xalqı xəbər tutunca bundan 

Köməkçin axdılar ora hər yandan. 

Təpiklə, kürəklə yolu açdılar, 

Çox zəhmət çəkdilər, hiylə saçdılar, 

Şah yolu tapmaqçın ətrafa baxdı, 

Köhülün küncündən zirvəyə qalxdı. 

Yaşıl donlu tovuz humay quşundan 

Ağ, parlaq sümüyü qapdığı zaman

205 

Səriri taxtına səadət verən 

Sərir qalasından enincə şən-şən, 

Döndü öz çadırı qurulan yerə, 

Yenidən yar oldu bəxt İskəndərə. 

Dincəldi dəhşətli zəhmət çəkməkdən. 

Mağara yolunu gedib, gəlməkdən. 

Düşdü sıxıntıya, düşdü qorxuya, 

Özünü ovdurub, daldı yuxuya. 

Yatdı, vücuduna rahatlıq çökdü, 

Dan yeri ağardı, al şəfəq sökdü. 

Yenidən baş vurdu səhər göylərə, 

Şəfəq mey camını vurunca yerə. 

Bu saxsı torpağa lacivərd fələk 

Sarı reyhanlarla vurunca bəzək, 

Əmr etdi, şahanə məclis bəzəndi, 

Noğulla, şərabla süfrə şənləndi. 

Səririn şahını dəvət elədi, 

Hörmətlə oturtdu, şəfqət elədi. 

Onunla qədəhi aldılar ələ, 

Hamı sərxoş oldu o gülgün meylə. 

O bəxşiş əlləri açıldı yenə, 

Xəzinə axıtdı ev sahibinə. 

Həmayil, təxtü tac verdi hökmüran, 

Taxtı fil sümüyü, tacı qızıldan. 

Ipəkdən don verdi, üstü zər, gövhər, 

Sanki bir pərvindir, cavahir çəkər. 

---

                                                                                                            

259

Içinə yarımca portağal sığan 

Portağal biçimli firuzə fincan. 

Yarısı tutulmuş qızıla, lələ, 

Nar kimi dolmuş nar danələrilə. 

Zümrüddən nərd verdi - üstü əl-əlvan, 

Bəzəyi qırmızı, sarı yaqutdan. 

Büllurdan bir xonça, günəş kimi şən, 

Sanki göy budaqda açmış yasəmən. 

Yorğa at, başında qızıldan yüyən. 

Yüyənin bəzəyi əlvan gövhərdən. 

Ağır yük altında tərləmiş yüz lök, 

Tükləri tər-təmiz, həm sağlam, həm kök- 

Yük vurmuş o bağlı şeylərdən hələ, 

Cavahir batmanla, qızıl xərmənlə. 

Rütbəyə münasib verdi hər kəsə 

Hər çeşid qəba və zərli əlbəsə. 

Verildi o qədər xələt və sərvət. 

Sərirli taxtını parlatdı zinət. 

Öpdü şah əlini o dönə-dönə, 

Sevinclər içində döndü evinə. 

İskəndər oradan köç təbli çaldı. 

Bayraqlar işıqlı göyə ucaldı. 

Səhraya endi o dağlıq yerlərdən, 

Dəniz sahilində eylədi məskən. 

O çöldə bir həftə ov etdi, artıq 

Köçmək məqsədilə gördü hazırlıq. 

İSKƏNDƏRİN REY VƏ

XORASANA GETMƏSİ 

Dur, saqi, o qızıl camı qoyma boş

Ki, Cəmşid, Firidun yadigar qoymuş. 

Ver bu saf aşiqə o saf şərabdan, 

Məstliklə keçsin bu rəyalı dövran. 

---

                                                                                                            

260

Ey könül, nədir bu oyunun hələ? 

Hər dəfə çıxırsan yeni bir rənglə. 

Nəfsinin ağacı yamyaşıl durur, 

Başını burmadan, başını sən bur!

206

Şərabı içməmiş, gözüm, məst olma! 

Içsən də, dönərək bütpərəst olma! 

Indi ki, zəfəran yemədən şadsan, 

Yemə zəfəranı, ölərsən, inan!

207

 

Olma şahlar kimi yemək düşgünü, 

Qorx, səni yaxalar fəlakət günü. 

Bu ev ki, qızğın od fışqırır hər an, 

Tək laqeyd olanlar qurtulur ondan. 

Bərkliklə hər bərklik bir muma dönmüş, 

Neft ilə, kükürdlə hansı od sönmüş? 

Keçmişi nəql edən o qoca sərvər 

Vurur öz nəqşinə belə bir zivər: 

Keyxosrov taxtından Xosrov dönüncə

Ordunun içinə getdi ilk öncə. 

Bir gün öz taxtında oturdu artıq, 

Köçməyə tökürdü tədbir, hazırlıq. 

Bir qasid ay kimi girdi içəri, 

Qasid adətilə öpərək yeri 

Uca şəhriyara açdı çox əsrar, 

Anlatdı nə varsa gizlin, aşikar. 

"Üzümü qapına sürtmək üçün mən, 

Bura at çapmışam Istəxr şəhrindən. 

Nayibin var qızğın salamı sizə, 

Ixlasla ərz edir xidmətinizə: 

- Şərtlər ki, qoymuşdur nayib tikirkən, 

O şərtlə yerimdə nayib oldum mən. 

O gündən ölkəni almışam ələ, 

Inciyən olmamış bir nəfər belə. 

Əməl etdim şahın dediklərinə, 

Şərtləri yetirdim bütün yerinə. 

Şükr olsun, alçaqdan və ya ucadan 

Ölkəyə tük qədər dəyməmiş ziyan. 

---

                                                                                                            

261

Dönükdür üzü bu namərd fələyin, 

Gah şəfqət göstərir, gah həsədlə kin. 

Çərx ikicanlıdır yaxşı-yamandan, 

Ulduz gah dost olur, gah qatı düşman. 

Əkilməmiş ağac göyərmiş Reydən, 

Söyləyir: Keykavus nəslindənəm mən! 

Yırtıcı bir divdir, dəhşət yaradır, 

Ölümə əъdaha kimi can atır. 

O ceyran otaran çobanlar belə

Çomağın yerinə ox almış ələ

208

. 

Bel ilə işləyən götürmüş kaman, 

Belçilər olmuşdur silah daşıyan. 

Bu azğın özünü sanır Əhrimən, 

Hər yerə çatırsa qoparır şivən. 

Söyləyir: mənimdir bu tac, bu ölkə, 

Namusa rəng ilə vurur bir ləkə. 

Başında yığıntı saysız əskər var, 

Dənizin suyundan toz çıxarırlar. 

Bəxtinə güvənib, olmuş qəhrəman, 

Meydanda bir nəfər yox qarşı çıxan. 

Özünü kim tutsa şaha bərabər, 

Başıyla sərvəti əlindən gedər. 

Ona yüyən çəkir Xorasan xalqı, 

Döyüşə aparır bu üsyan xalqı! 

Bəlx ilə Nişabur boyu hər yerdə

Iştirak edirlər bu şurişlərdə. 

Bu fitnə başçısı hazırlıq görür, 

Taxtının durduğu yerə yürüyür. 

Kini qızğın olan belə fitnəyə 

Baxma çox yüksəkdən, alçaqdır, deyə. 

Kiçikdən ən böyük bir fitnə doğur. 

Hər qurdun sümüyü ayağa oxdur

209

. 

Bu fitnə yaşasa uzun bir zaman, 

Padşahlıq işinə əl atar, inan. 

Buludtək ayının almasan üstün, 

Taxtını qılıncla alacaq bir gün. 

Bir tərlan qayışı açsa ayaqdan, 

---