137
surətdə biçim verdi. Xeyr,
daha doğrusu, siz haqq-hesab
gününü yalan sayırsınız!”
Qeyd edildiyi kimi Allah-təala bizlərə sonsuz nemətlər
bəxş etmişdir. Qarşılıq olaraq isə yalnız ona ibadət
etməyimizi istəmişdir.
Səmimi iman sahibləri Allaha təslim olaraq qəlbən Ona
ibadət edər və hər halında yalnız Allaha sığınar. Çünki hər
şeyi yaradan və verən yalnız Odur. Buna qəlbən inandıqdan
sonra onlar üçün axirət həyatı dünya həyatından daha üstün
olur. Onlar inanırlar ki, bu dünyada Allaha qarşı olan
niyyətlərinə görə axirətdə əvəz alacaqlar. Çünki Allah sonsuz
ehsan sahibidir. Bütün bunlara
baxmayaraq Allah Öz rəh-
mətilə insanları unutduqları vədləri və günahları səbəbindən
cəzalandırmağa tələsməz. Kor, topal, xəstə olana rəhm edər.
İnsanlara səbri və təvəkkülü öyrədərək çiyinlərindəki yükü
qaldırar. Bütün bu örnəklər Allahın sonsuz mərhəmətini və
şəfqətini inkar edən insanların haqsızlığını anlatmaq üçün çox
önəmlidir. Quran ayələrində Allahın Həlim (yumşaq olan)
sifəti bu şəkildə bildirilir: ”
Ali İmran-155-“İki ordu qarşılaşdığı gün sizdən üz dön-
dərənləri Şeytan, məhz etdikləri bəzi əməllərlə (Peyğəmbərin
əmrinə asi olmaqla) yoldan çıxmağa (büdrəməyə) məcbur
etdi. (Tövbə etdikdən sonra) Allah artıq onları bağışladı.
Həqiqətən, Allah bağışlayandır, həlimdir!”
Bəqərə-225-“Göylərdə və yerdə nə varsa (hamısı) Onun-
dur. Allahın izni olmadan (qiyamətdə) Onun yanında (hüzu-
runda) kim şəfaət (bu və ya digər şəxsin günahlarının bağış-
lanmasını xahiş) edə bilər? O, bütün yaranmışların keçmişini
və gələcəyini (bütün olmuş və olacaq şeyləri) bilir. Onlar
(yaranmışlar) Allahın elmindən Onun Özünün istədiyindən
başqa heç bir şey qavraya bilməzlər. Onun kürsüsü (elmi,
qüdrət və səltənəti) göyləri və yeri əhatə etmişdir. Bunları
138
mühafizə etmək Onun üçün heç də çətin deyildir. Ən uca, ən
böyük varlıq da Odur!”
1. “əl-Bərru” ismini 786
dəfə oxuyan kimsə pis
vərdişlərdən (içki, qumar, faiz vermə, zina və sair kimi)
qurtarar və Allahın istəyi ilə tövbə edərək bu işlərə nifrət
edər.
2. Səyahətə, ziyarətə və ya gəzməyə getdiyiniz zaman bu
ismi-şərifi zikr etsəniz səhhətiniz güclü və dözümlü olar.
3. İşdə və ya həyatda bir afətə rastlaşaraq onun əsir-
liyindən və zərərlərindən qurtarmaq üçün “Bərru“ ismi-şərifi
zikr etmək olar.
4. Nəzər dəyməsindən və bir çox müsibətlərdən qorun-
maq üçün“Ya Bərru”ismi-şərifini oxumaq xeyirlidir/
əl-Təvvab-409-Tövbələri
qəbul edib, günahları bağışla-
yan deməkdir.
Allah insanı yaradarkən günahsız yaratmışdır. Qurani-
Kərimdə buyurduğu kimi:
Tin-4-“Biz insanı ən gözəl biçimdə yaratdıq!”
Biz insanlar yaşadıqca etdiyimiz günahlar üçün yalnız
özümüz cavab verəcəyik.
Fatir-18-“Heç bir günahkar başqasının günahını daşımaz.
Günah yükü ağır olan kimsə yükünü daşımaq üçün (başqa
birisini köməyə) çağırsa və (çağırılan adam onun) yaxın qo-
humu olsa belə, o yükdən bir şey daşınmaz. (Ya Peyğəmbər!)
Sən ancaq Rəbbindən (Onun əzabını) görmədikləri halda
qorxanları və (vaxtlı-vaxtında) namaz qılanları qorxudub
xəbərdar edirsən. Hər kəs (günahlardan, küfrdən) təmizlənsə,
özü üçün təmizlənmiş olar (savabı özünə yetişər). Axır dönüş
ancaq Allahadır!”
139
Etdiymiz günahlar üçün yalnız Allahdan bağışlanma
diləməliyik.
Bəqərə-48 - “Qorxun o gündən ki, (Allahın izni və kö-
məyi olmayınca) heç kəs heç kəsin karına gələ bilməsin (heç
kəs heç kəsə öz əməlindən bir şey verə bilməsin), heç kəsdən
şəfaət (bu və ya digər şəxsin günahlarının bağışlanması barə-
sində xahiş, iltimas) qəbul olunmasın, heç kəsdən (günah-
larının təmizlənib əzabdan xilas olması üçün) fidyə (əvəz)
alınmasın və onlara (günahkarlara)
heç bir kömək göstərilə
bilməsin!”
Çünki günahları bağışlayan yalnız Allahdır.
Ali-İmran-135-“O müttəqilər ki, bir günah iş gördükləri,
yaxud özlərinə zülm etdikləri zaman Allahı yada salıb (tövbə
edərək) günahlarının bağışlanmasını istəyərlər. Axı günahları
Allahdan başqa kim bağışlaya bilər? Və onlar etdiklərini
(gördükləri işin pis olduğunu) bildikdə (tövbədən sonra) bir
daha ona qayıtmazlar.”
Mücadilə-2 - “Şübhəsiz ki, Allah əfv edəndir, bağışla-
yandır.”
İnsanda bəzi vərdişlər ola bilər və onlardan xilas olmaq
istər. Həm də ki, günahlar nəfsin arzularını da oxşayar. Bu
səbəbdən də insanlar günahlarından peşman olub, Allahın
yoluna dönmək istərlər. Tövbə etmə sadəcə insanın
iradəsinə
bağlı deyildir. İnsan günah olmayan bir vərdişini də tərk
edərkən belə əziyyət çəkir. Bu səbəbdən də alışdığı pis
vərdişləri də tərgitmək insan üçün ölümə bərabərdir. Əslində
elə tövbə etmək də insanın mənəvi varlığına son verməsi
deməkdir. Bu səbəbdən də Allahın “ət-Təvvəb” ismi ilə tövbə
etmək lazımdır. Tövbə etmək də Allahın quluna qismət etdiyi
bir nemətdir. İnsan tövbə edərkən, bunu özündən bilib, qürur-
lanmamalıdır. Çünki başımıza gələn xeyir də, şər
də Allah tə-
rəfindən olduğu kimi, tövbə edə bilmək istəyini də qəlbimizə
salan Allahdır. Allah yanlış yolda olan qullarına əvvəlcə
140
əlamət, işarələrlə və bəzi hadisələrlə bunu anlatmağa çalışar.
İnsan qədərə olan inamı ilə, yəni başına gələn yaxşı-pis hadi-
sələrin bir təsadüf olmadığına və bunların Allah tərəfindən
olduğuna inandığı zaman , bütün bunlardan nəticə çıxara bilir.
Tutduğu yolu və mövqeyi ölçüb-biçər və başına gəlmiş balaca
bir pis hadisənin belə, səbəbini özündə araşdırar və etdiyi xəta
və günahlardan daxildən bir peşmanlıq hiss edərək, tövbə
edər. Bunları hiss edə bilən bəndələri
üçün Allah-təala Quran-
da tövbə ayələri nazil etmişdir. İnsanların çoxunun ibadətləri
yerinə yetirə bilməməklərinin səbəbi günahlardır. Çünki na-
mazın əsası üzünü Allaha çevirmək, Allahın hüzurunda ol-
maqdır. İnsan daxilində günahlarla namazda Allaha dönməyə
özündə güc və qüvvət tapa bilmir. Bir çox insanlar namaz
qılmaq istədikləri halda bunun üçün özlərində güc və qüvvət
tapmazlar. Bu hal bir insana qarşı günah işlətdikdə, həmin
insanın üzünə baxa bilməmək kimidir.
Günahlara tövbə etmə-
dən Allahın qarşısında dayanmaq imkansızdır. Namazdan
əvvəl alınan dəstəmaz da sanki tövbənin simvoludur.
"Adəm, Rəbbindən bir neçə ilhamlar aldı və dərhal tövbə
etdi. Çünki Allah tövbələri qəbul edən və mərhəməti bol
olandır. "
“Tövbə etdirən, tövbələri qəbul edən” mənasına gələn
“ət-Təvvab” ismi-şərifi Quranda 11 dəfə keçir.
Bəqərə-37-(Nəhayət) Adəm Rəbbindən (bəzi xüsusi) kəl-
mələr öyrənərək (Həvva ilə birlikdə o kəlmələr vasitəsilə)
tövbə etdi. Doğrudan da, O (Allah) tövbələri qəbul edəndir,
mərhəmətlidir.
Bu ayədə bizlərin tövbə etməsi üçün bizə tövbəni öyrə-
dənin və tövbələri qəbul edib mükafatlandıranın Allah olduğu
ifadə edilir.
ət-Tövbə-118- Həmçinin (Təbuk döyüşündən) geri qal-
mış üç nəfərin də tövbələrini qəbul etdi. Belə ki,
dünya onlara
dar olmuş, ürəkləri qəm-qüssədən təngə gəlib sıxılmışdı.