Microsoft Word kapak doc Ankara üNİversitesi

 
48
 
Şekil 6.3 Çeş Tepe eteğinde volkanojenik kumtaşlarının kırıklı, çatlaklı ve deforme 
görünümü (kuzeydoğuya bakış) 
 
6.4 Miyosen Alt-Pliyosen Volkanitleri  
 
Birimi oluşturan üyelerden Yuvalı ve Çatek Tepe civarında gözlenen volkanik 
kırıntılıların orta derecede tutturulmasıyla oluşmuş Yemliha aglomerası, geçirimli 
karakterdedir. Çiftgöz-Tekgöz kaynakları ile Bayramhacılı arasında geniş bir alanda 
yüzeylenen sert, siyah, olivin bazalt ve piroksen bazalttan oluşan Tekgözköprü volkanik 
üyesinin içerdiği soğuma ve akma yapılarının yanı  sıra tektonik etkiler sonucu da 
kazandıkları çatlaklı yapı sayesinde geçirimliliği artmıştır (Şekil 6.4). Bazaltların 
özellikle faylarla ilişkili süreksizlikler içeren kısımlarında yoğun hidrotermal ayrışma 
gözlenmektedir.  
 
Bölgede geniş yayılım gösteren ve kireçtaşı arakatkılı volkanosedimanterlerden oluşan 
Ürgüp Formasyonu’na ait gölsel kireçtaşları ile yine bu formasyonun Bayramhacılı 
Köyü’nün batı ve kuzeybatısında gözlenen Tahar ignimbrit üyesi geçirimlidir. Tüfler ise 
geçirimsizdir. Tüflerin yer yer çatlaklı yapı kazandıkları görülmüştür.  
 

---

 
49
 
Şekil 6.4 Tekgöz köprü volkanitlerinde akma yapıları ve çatlaklar (Tekgöz kaplıcası 
dolayı) 
 
6.5 Pliyosen Volkanikleri  
 
Çalışma alanında Bayramhacılı Köyü’nün doğusunda bulunan siyah renkli, sert, porfirik 
dokulu, olivin bazaltlarla temsil edilen birim sütunsal yapısı, sahip olduğu akma yapısı 
ve soğuma çatlakları nedeniyle oldukça yüksek ikincil geçirimlilik kazanmışlardır 
(Şekil 6.5). Pliyosen volkanik kayaçlarına ait diğer bir litoloji olan İncesu ignimbritleri 
ise geçirimsiz karaktere sahiğtir. 
 
6.6 Kışladağ Formasyonu  
 
Bayramhacılı Köyü’nün kuzeydoğusunda Çokumağılı mevkiinde gözlenen killi 
kireçtaşı karakterli birim yarı geçirimlidir. Ancak birimin yayılımı çok sınırlı 
olduğundan hidrojeolojik olarak anlam teşkil etmemektedir (EK 1).  
 

---

 
50
 
Şekil 6.5 Bayramhacılı kuzeydoğusu Pliyosen bazaltlarının sütunsal, çatlaklı yapısı 
 
6.7 Kuvaterner  
 
Çalışma alanında yükselti eteklerinde gözlenen yamaç molozu ve Kızılırmak Nehri 
yatağında çökelen alüvyona ait çakıllı, kumlu, siltli-killi seviyeler genellikle 
geçirimlidir. Bölgede alüvyonda açılmış herhangi bir sığ ya da derin sondaj yer 
almamaktadır. 
 
Kuvaternerde çökelmiş olan ve Kızılırmak civarında gözlenen çakıltaşları, taneli 
yapıları nedeniyle geçirimli karakter taşımaktadır. 
 
Başta Bayramhacılı bölgesi olmak üzere tüm sıcak su çıkış noktalarında gözlenen 
travertenler karstik, kırıklı, çatlaklı ve boşluklu yapıya sahip olduklarından 
geçirimlidirler.  
 
 
 
 
 

---

 
51
7. SU KİMYASI  
 
7.1 Suların Kimyasal ve Fizikokimyasal  Analiz Sonuçları 
 
Tez kapsamında Kayseri ilinin batı  sınırında bulunan Himmetdede Kasabası’nın 
güneyinde bulunan Bayramhacılı, Çiftgöz ve Tekgöz sıcak ve mineralli su 
kaynaklarının kimyasal özelliklerinin belirlenmesi, bunların bölgenin jeolojik özellikleri 
ile ilişkilerinin yorumlanması amacıyla hidrokimyasal çalışmalar yürütülmüştür. Bu 
çalışmalar kapsamında yağışlı ve kurak dönem olmak üzere Nisan ve Ağustos 2007 
tarihlerinde su noktaları iki kez arazide incelenmiş ve bu incelemeler sırasında suların 
pH, T, EC ve TDS gibi fizikokimyasal parametreleri GIS marka Multi-Analyser ile 
yerinde tespit edilmiştir (Çizelge 7.1). Suların ana iyon ve iz element 
konsantrasyonlarının belirlenmesi için ise belirtilen dönemlerde örnekleme yapılmıştır. 
Katyon ve anyon analizleri için ayrı ayrı çift kapaklı 500 ml’lik polietilen kaplarda 
örnek alınmış, katyon analizlerinde kullanılacak örneğe pH’yi 2’nin altına düşürerek 
kimyasal kompozisyonu korumak amacıyla 6 damla nitrik asit damlatılmıştır. Kimyasal 
analiz için alınan örnekler analiz tarihine kadar +4
o
C’de muhafaza edilmiştir. 
Hidrokimysal analiz çalışmaları Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji 
Mühendisliği Bölümü Petrojenez ve Mikroanaliz Laboratuvarlarında yapılmıştır. 
Suların ana iyon Br
2
, F
-
, NO
3
-
, B, SiO
2
, PO
4
-
, HCO
3
-
, analizleri spektrofotometre 
yöntemiyle PALINTEST marka 200 model cihaz ile, ana katyon ve iz element analizleri 
ise SPECTRO marka ICP cihazında “iz element-su” metodu kullanılarak 
gerçekleştirilmiştir. Elde edilen analiz sonuçları  aşağıda belirtilen eşitlikte 
elektronötralite değerlerinin hesaplanmasıyla iyon dengeleri kontrol edilmiştir. 
 
Elektronötralite (E.N %) =  
 
 
Elde edilen analiz sonuçları Çizelge 7.2, bölgede daha önce yapılmış çalışmalara ait 
analiz sonuçları ise Çizelge 7.3’de sunulmuştur. 
 
 
 
r(toplam katyonlar) – r(toplam anyonlar) 
r(toplam katyonlar) + r(toplam anyonlar) 

---

 
52
 Çizelge 7.1 İnceleme alanındaki su noktalarına ait fizikokimyasal değerler 
 
 
Çizelge 7.2 İnceleme alanındaki su numunelerinin ana iyon derişimleri (mek/l) 
Su noktası 
Örnekleme 
Tarihi 
Numune 
No 
Na
+
 
K
+
 Ca
+2 
Mg
+2 
Cl
-
 SO
4
-2 
HCO
3
-
BMS 10.85 1.98 10.85 1.98 0.62 1.25 
15.20
BKK-1 4.96 
0.40 13.26 2.47 5.49 2.63 13.20
14.04.2007
BKK-2 3.95 
0.35 11.01 2.04 1.18 2.46 13.60
BKK-3 4.41 
0.35 12.49 2.17 4.51 1.90 13.20
BKK-4 5.06 
0.42 13.95 2.46 6.06 2.50 13.60
Bayramhacılı 
Kaynakları 
04.08.2007
YKK 3.81 
0.31 11.12 1.94 4.23 1.71 
10.60
14.04.2007
TGK-1 0.56 
0.10 3.69 1.26  0.28  0.35 5.00 
Tekgöz 
Kaplıcası 
04.08.2007
TGK-2 0.58 
0.10 3.98 1.27  0.28  0.38 5.40 
14.04.2007
CGK-1 0,63 
0,09 3,53 1,34  0.25  0.44 5.00 
Çiftgöz 
Kaplıcası 
04.08.2007
CGK-2 0.54 
0.08 3.47 1.16  0.17  0.29 5.00 
BSK-1 1.32 
0.21 4.02 1.94 0.68 2.08 4.90 
BSK-2 1.38 
0.17 4.83 3.08 1.04 3.65 5.00 
BSK-3 1,34 
0,15 4,62 2,97 1.04 3.44 6.40 
BSK-4 4.86 
0.26 9.08 2.68 5.49 2.88 8.40 
Soğuk Su 
Noktaları 
BSK-5 1.34 
0.19 3.46 1.54 0.70 1.35 4.40 
KIZIL-1 7.67 0.16 8.34 2.30  7.32  8.13 2.80 
Kızılırmak 
07.08.2007
KIZIL-2 7.50 0.15 8.18 2.31  7.18  8.33 2.80 
 
 
 
Su noktası 
Örnekleme 
Tarihi 
Numune 
No 
T 
(°C) 
pH EC(µS/cm) TDS(mg/l) 
Debi 
(l/dk) 
BMS 21.5 
6.12  1810 
1245 
 
BKK-1 41.2 
6.18  1618 
1123 
 
14.04.2007 
BKK-2 39.2 
6.24  1649 
1138.2 
 
BKK-3 44.7 6.1  1527 
1072.5 
 
Bayramhacılı 
Kaynakları 
04.08.2007 
YKK 46.5 
6.35  1830 
1280 
 
14.04.2007 TGK-1 39.8 
7.05  596 
414.1 
 
Tekgöz 
Kaplıcası 
04.08.2007 TGK-2 40.5 
6.66  592 
414.6 
 
14.04.2007 CGK-1 33.5 
7.34  592 
412.2 
 
Çiftgöz 
Kaplıcası 
04.08.2007 CGK-2 34.5 
7.17  588 
411.5 
 
BSK-1  
7.31 656 
457.7  2,3 
BSK-2  
7.54 810 
566.3 1,88 
BSK-3  
7.73 872 
606.1 0,54 
BSK-4  
7.03 1552  1088.9  5 
Soğuk Su 
Noktaları 
BSK-5  
7.47 681 
467.8 3,75 
KIZIL-1  8.19 1454  1021.2   
Kızılırmak 
07.08.2007 
KIZIL-2  8.32 1445  1010.1   

---