Microsoft Word kapak doc Ankara üNİversitesi
Yüklə 96,48 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İnceleme Alanı
- 4.1 Yapısal Jeoloji
- 4.2.1 Ecemiş Fay Zonu
- 4.2.2 Kızılırmak Fay Zonu
- 4.2.3 Salanda Fay Zonu
27 Şekil 4.1 Orta Anadolu bölgesinin tektonik konumu Şekil 4.2 Tuz Gölü ve Orta Anadolu fay kuşakları kontrolünde çalışma alanında oluşan yapısal unsurlar (Afşin vd. 2005) İnceleme Alanı 28 Bölgede Üst Miyosen başlarında egemen olan K-G yönlü sıkışma temeli oluşturan Orta Anadolu Kristalen Kompleksini ve Tersiyer örtüyü etkilemiştir. Orta-Geç Miyosen’de Pontidlerin Orta Anadolu kristalen kompleksiyle çarpışması tamamlanmış ve bölge Geç Miyosen’den önce geniş bir erozyon alanı haline gelmiştir. Bu geniş plato üzerinde Geç Miyosen-Erken Pliyosen döneminde KD-GB doğrultulu Hırka-Kızılırmak havzası oluşmuş ve bu havzada gölsel çökellerle ardalanmalı volkanosedimanter birimlerin çökelimi Pliyosen’e kadar sürmüştür. Geç Pliyosen’den sonra Anadolu bloğunun batıya kaçışı Orta Anadolu Fay Zonu boyunca sol yanal harekete neden olmuştur ve bu harekete bağlı olarak Tuzla Gölü ve Sultansazlığı çek-ayır havzaları oluşmuştur (Dirik 2001). 4.1 Yapısal Jeoloji Arap levhası ile Avrasya levhasının yakınlaşmasına bağlı olarak Geç Pliyosen’e kadar çalışma alanı sıkışmalı rejim etkisinde kalmıştır. Sıkışmalı rejim denetiminde çalışma alanının yakınında bulunan Orta Kızılırmak ve Sivas havzaları kapanmış ve bindirme fayları gelişmiştir. Üst Pliyosen’de volkanik ve sedimanter birimlerinde gelişmiş olan KD-GB eksenli birbirini takip eden antiklinal ve senklinaller sıkışmalı rejimin Geç Pliyosen’e kadar devam ettiğini göstermektedir. Ancak bu kıvrımlar ve bindirme fayları bölgede geniş yayılım gösteren volkano- sedimanter birimlerce örtülmüştür. Geç Pliyosen’den sonra Anadolu levhasının batıya kaçışına bağlı olarak oluşan sıkışma- genişleme türü rejim etkisinde bölgede doğrultu atımlı faylara özgü yapılar oluşmuş ve çek-ayır havzalar gelişmiştir. Çalışma alanında doğrultu atımlı rejim altında gelişen Kayseri, çek-ayır havzasının batısında yer almaktadır. 29 4.2 Faylar Orta Anadolu Fay Zonu: Orta Anadolu fay zonu KB’ ya doğru sağ ve sol yanal bir çok fay içeren Doğu Anadolu fay zonunun en uzun ve ana faya en uzak üyesidir. Geç Miyosen’den beri hüküm süren neotektonik dönemde, bölgenin en genç ve en önemli kıta içi yapısı olan Orta Anadolu Fay Zonu eski bir zayıflık kuşağının yeniden aktif hale gelmesi ile oluşmuştur. 730 km uzunluğa, 2-80 km genişliğe sahip bu kuşak Anadolu platosunu kuzeydoğuda Düzyayla ile güneybatıda Anamur arasında kesmektedir (Koçyiğit and Beyhan 1998). Doğrultu atımlı bir yapının kinematik ve morfotektonik özelliklerini sergileyen fay kuşağı çek-ayır havzalara, volkan çıkışlarına, mağmatik sokulumlara ve sıcak-soğuk su kaynaklarına ev sahipliği yapmaktadır. 4.2.1 Ecemiş Fay Zonu Orta Anadolu fay kuşağının, Orta-Batı Toroslar arasındaki sınırı oluşturan 80 km’lik kesimi Ecemiş Fay Zonu olarak tanımlanmaktadır. KKD gidişli sol yanal doğrultu atımlı yapı çalışma alanının yakınından geçmekte ve bölgenin yapısal gelişimini kontrol etmektedir. Koçyiğit ve Beyhan (1998)’a göre Orta Anadolu Fay Zonu üzerindeki sol yanal fayın Erken Pliyosen’den itibaren yeniden aktif hale gelmesiyle oluşmuş olan Ecemiş fayının, Tuz Gölü Fayı ile kesiştiği alanda geniş çaplı büyük volkanların oluşumunu denetlemektedir. Ecemiş fayı üzerinde bir çok parazit volkan çıkışı bulunmaktadır, sıcak su çıkışlarının da görüldüğü fay kuşağı üzerinde Pliyo- Kuvaterner’de Tuzla Gölü ve Sultansazlığı çek-ayır havzaları gelişmiştir. Sultansazlığı çöküntüsü içinde yer alan Erciyes stratovolkanı da bu fay üzerinde gelişmiştir (Dirik and Göncüoğlu 1996). Tatar et al. (2000) Ecemiş fay kuşağında yaptığı paleomanyetik ölçümler sonucunda bu fayın denetiminde bölgenin 1 My‘dır saat yönünde rotasyona uğradığını belirlemişlerdir. 30 4.2.2 Kızılırmak Fay Zonu Orta Anadolu Fay Zonu’nun Kızılırmak nehrine paralel 5-10 km genişliğinde 140 km uzunluğundaki bölümü K40 o -50 o D doğrultulu sol yanal Kızılırmak fay kuşağını oluşturmaktadır. Çalışma alanının kuzeyinden geçen Kızılırmak Fay Zonu Orta Anadolu kristalen kompleksinin doğu sınırını oluşturmakta ve Tuzla Gölü çek-ayır havzasının açılmasında rol oynamaktadır (Dirik and Göncüoğlu 1996). Hırka Fay Zonu: Yemliha ve Felahiye faylarını kapsayan Hırka fay kuşağı Orta Anadolu fay kuşağının 10-15 km genişliğinde 120 km uzunluğundaki bir kısmını oluşturmaktadır. Kimi yerde 200-250 m’lik atımın görüldüğü fay Hırka’nın güneybatısına düşen kesiminde Miyosen yaşlı aglomeraların Miyo-Pliyosen yaşlı çökellerle yan yana geldiği görülmektedir (Özgür vd., 2000, Afşin et al. 2005). KD doğrultulu sol yanal Hırka Fay Zonu birbirine paralel ve yarı paralel bir çok faydan oluşmaktadır. Tekgöz, Çiftgöz ve Bayramhacılı sıcak ve mineralli suları da bu fay zonunda yer almaktadır. 4.2.3 Salanda Fay Zonu Tuzgölü Fay Zonu’nun kuzeydoğusunda, Salanda ilçesinin 2,5 km kuzeyinde bulunan Salanda Fay Zonu güneydoğuda Amanos ile kuzeybatıda Kaman ilçeleri arasında birbirine paralel ve yarı paralel birçok faydan oluşan, KB gidişli 20 km genişlikte, 140 km uzunluktadır. Tuzgölü fayına paralel uzanan Salanda Fay Kuşağı, bu fayın etkisinde gelişmiş ve uzanımı boyunca Kızılırmak Nehri’ni denetlemektedir. Koçyiğit (1984) tarafından tanımlanan fay önemli miktarda normal bileşene sahip sağ yanal doğrultu atımlı yapı Hacıbektaş ilçesinin güneyinde Hırkadağ metamorfitleriyle, Üst Miyosen- Pliyosen yaşlı karasal sedimanların dokanağını oluşturmaktadır. Yüklə 96,48 Kb. Dostları ilə paylaş:
|