Microsoft Word Kitab-2 cbs doc

157
ölk mizd  ya ayan milli azlıqlar arasında
m kda lı ın
geni l ndirilm sind ki rolunu v
h miyy tini düzgün d rk etm k
v   m suliyy tl  yana maqdır. H yatımızın ayrılmaz parçasına
çevril n, c miyy tin h r üzvünü hadis l r haqqında m lumat-
landıran internetin ictimai r yin formala dırılmasındakı rolu 
böyükdür.
sas m s l  is  internetd n istifad  zamanı informasiya 
m suliyy tini
sas tutaraq, m lumatların ictimaiyy t  çatdırıl-
masında, auditoriyanın formala dırılmasında pe karlı ı artır-
maqdır.

---

158
Beyn lxalq s n dl r v  dünya
t crüb sind n seçm l r
Milli azlıqların yayım vasit l rind n istifad  hüquqları ist r
beyn lxalq s n dl rd , ist rs  d  ayrı-ayrı ölk l rd  f aliyy t gös-
t r n telekompaniyaların ( sas n, dövl t v  ictimai)  proqram-
larında geni
ks olunub. M s l n,
sveç
ctimai Televiziya 
Kompaniyası (USVT) Nizamnam sinin proqram bölm sind
müxt lif keyfiyy tli proqramların ks etdirilm si n z rd  tutulub. 
Proqramlar r ngar ngliyi il
halinin
ks r t b q l rini
hat
etm lidir. Milli azlıqlarla ba lı proqramlar el  vaxtda verilm lidir 
ki, ona hamı baxa bilsin.  mmiqrantlar v  azlıqların dill rind
xidm tl r  g ldikd  is , bunlara da ciddi fikir verilir. 
(113)
Beyn lxalq münasib tl rd  daha çox diqq t m rk zind  olan 
milli azlıqlar problemi il  ba lı müxt lif qurumlar v   t kilatlar 
t r find n Ç rçiv  Konvensiyaları, Sazi l r q bul edilib. Bu sırada
BMT, Avropa  urası, AT T v  dig rl rini misal göst r  bil rik.
MDB ölk l ri iç risind  Az rbaycanın milli azlıqların hüquq-
larının qorunması il  ba lı qo uldu u beyn lxalq Konvensiyalar 
kifay t q d rdir.
Az rbaycan Respublikası müst qillik qazandıqdan sonra 
milli azlıqlarla ba lı qanunvericilik bazasını t kmill dirm k
istiqam tind  bir sıra addımlar atıb. Bununla  yana ı, milli 
azlıqların hüquqlarının qorunması istiqam tind  üzvü oldu u
bütün beyn lxalq t kilatlar t r find n q bul edil n Konvensiya v
Sazi l r  qo ulub.
Birl mi  Mill tl r T kilatı (BMT) azsaylı xalqların
hüquqlarının qorunmasında mühüm rol oynayır. BMT Ba
Assambleyasının 1965-ci ild   q bul etdiyi Beyn lxalq Paktda 
göst rilir ki, bütün xalqlar özl rinin t yinetm  hüququna 
malikdirl r.
(114)
BMT-nin nsan hüquqları üzr  Komissiyası milli, etnik, din 
v  dil azlıqlarına m nsub
xsl rin  hüquqları il  ba lı Q tnam
q bul edib. Komissiya 1992-ci il aprelin 25-d  keçirdiyi iclasında

---

159
insanları c miyy td  sülhün qorunması üçün milli azlıqların
hüquqlarını qoruma a ça ırıb.
BMT Ba  Assambleyası 1992-ci il 18 dekabr tarixind  milli, 
etnik, din v  dil  azlıqlarına m nsub
xsl rin hüquqları il  ba lı
B yannam  q bul edib. B yannam d  (t kilatın Nizamnam sind
göst rildiyi kimi) dilind n, dinind n v  irqind n asılı olmayaraq, 
bütün insanların hüquqlarının qorunması bir daha ön   ç kilir.
Beyn lxalq Paktın 27-ci madd sind  etnik azlıqların hüquqları il
ba lı m s l l r d  öz  ksini tapıb. Bu madd d  göst ril n
hüquqlara
m l edilm si azlıqların ya adı ı dövl td  siyasi v
sosial sabitliyin h yata keçirilm sind  t minatçı olur. Hesab edilir 
ki, BMT azlıqların müdafi sind  ba lıca rol oynaya bil r.
BMT Ba  M clisinin 1996-cı il dekabrın 16-da t sdiq etdiyi 
insanın v t nda lıq, siyasi, iqtisadi, sosial v   m d ni hüquqları
haqqında faktlara müvafiq olaraq, respublikamızda milliyy tind n,
dilind n, dinind n, siyasi baxı larından asılı olmayaraq, v t n-
da ların hamısı b rab r hüquqlara malikdir v  Az rbaycan  dövl ti
öz f aliyy tini bu  demokratik, humanist prinsipl r sasında qurur, 
inki af etdirir.  nsan v  v t nda  hüquq v  azadlıqlarını irqi, milli, 
dini, dil, cinsi, m n yi, qid , siyasi v  sosial m nsubiyy t  gör
m hdudla dırmaq qada andır. Beyn lxalq hüquq normalarına tam 
uy un g l n h min humanist normativ prinsip Az rbaycan 
Respublikası Konstitusiyasının 25-ci madd sind  öz  ksini
tapmı dır.
BMT T hlük sizlik  urasının 1992-ci il 14 fevral tarixli 
müvafiq tövsiy sin   v  bu t kilata üzv q bul olunmaq bar d
Az rbaycan Respublikasının riz sin  baxdıqdan sonra BMT Ba
M clisi 1992-ci il martın 2-d  – özünün 46-cı Sessiyasının 82-ci 
plenar iclasında Az rbaycan Respublikasının Birl mi  Mill tl r
T kilatına üzv q bul olunması bar d   q tnam   q bul etdi. 111 
dövl tin adından ir li sürülmü  bu q tnam y  BMT-nin bütün 
üzvl ri yekdillikl  s s verdil r.
Az rbaycanın BMT-y  üzv q bul olunması müst qillik 
qazanmı  ölk mizin tarixind  mühüm hadis l rd n birin  çevrildi. 
Dünyanın n möt b r v  nüfuzlu t kilatı olan BMT ç rçiv sind

---

160
çoxt r fli 
m kda lıq Az rbaycana, nisb t n, qısa müdd td
beyn lxalq al md  öz mövqel rini möhk ml ndirm y , ist r üzv 
dövl tl r, ist rs  d  t kilatın özü il  sıx laq l r yaratma a imkan 
verdi.
Az rbaycan BMT Ba  Assambleyasının 1992-ci il 18 dekabr 
tarixind  milli, etnik, din v  dil azlıqlarına m nsub
xsl rin 
hüquqları il  ba lı q bul etdiyi B yannam y  artıq qo ulub.
rqi ayrı-seçkiliyin bütün formalarının aradan qaldırılması,
aparteidin qar ısının alınması v  onun c zalandırılması, genosidin 
qar ısının alınması v  onun c zalandırılması haqqında BMT 
Konvensiyaları kimi beyn lxalq s n dl rin müdd aları da 
ölk mizd  t tbiq olunur.
rqi ayrı-seçkiliyin bütün formalarının l
v edilm si 
haqqında Beyn lxalq Konvensiyaya qo ulmaq bar d   t
bbüs 
Az rbaycan Respublikası Prezidentinin 31 may 1996-cı il Qanunu 
il  t sdiq olunub.
1996-cı il oktyabrın 8-d  Az rbaycan Respublikası Prezi-
denti “Deportasiya olunmu
xsl rin, milli azlıqların v  xalqların
hüquqlarının b rpası il  ba lı m s l l r  dair sazi in t sdiq
edilm si bar d ” Qanunu t sdiq etdi. 
Avropa urası (A ) 1995-ci il fevralın 1-d  "Milli azlıqların
hüquqlarının müdafi si haqqında" Ç rçiv  Konvensiyasını q bul
edib. Konvensiyaya imza atan dövl tl r Avropa  urasının insan 
hüquqlarının
sas hüquq v  azadlı ını ön   ç kirl r. Bu 
Konvensiyaya imza atan dövl tl r, h mçinin, Avropa  urasının
1993-cü ild  Vyana  h rind  öz  razil rind  milli azlıqların
hüquq v  azadlıqlarının qorunması bar d   B yannam d n ir li
g l n v zif l r  d
m l etm lidirl r. Konvensiyada üzv dövl tl r
milli v  etnik azlıqlara m xsus insanların hüquq v  azadlıqlarını
qoruma ı öz öhd sin  götürür v  bu, beyn lxalq  m kda lı ın
sası hesab edilir. Milli azlı a m nsub  xsl r Konvensiyadan ir li
g l n dig r v t nda ların azad seçim hüququna v  bütün 
v t nda ların ld  etdiyi hüquq v  azadlıqlara malikdirl r.
(115)
"Milli azlıqların hüquqlarının qorunması haqqında" Ç rçiv
Konvensiyası Avropa  urası Milli Azlıqların Qorunması üzr

---